Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), từ đầu năm đến ngày 20.6, xuất khẩu gạo Việt Nam đạt hơn 2,6 triệu tấn, giá trị 1,163 tỷ USD, giảm 367.000 tấn so với cùng kỳ năm 2013.

 Tuy nhiên trong những ngày cuối quý II và đầu quý III, xuất khẩu gạo Việt Nam liên tục giành được nhiều hợp đồng xuất khẩu mới, và theo nhận định từ các chuyên gia trong ngành lúa gạo, trong quý III/2014, XK gạo Việt Nam sẽ có nhiều hứa hẹn. 

Ông Lâm Định Quốc - Giám đốc Công ty Lương thực Sóc Trăng phân tích: “Đối thủ lớn của chúng ta là Thái Lan đang chình sâu vào khủng hoảng chính trị, Hội đồng Hòa bình và trật tự quốc gia (NCPO) của quân đội nắm quyền đang xem xét lại các hoạt động của ngành gạo nước này. Hiện NCPO tạm ngưng cung cấp gạo tồn kho để chờ kiểm kê.

Đây là một khoảng trống trên thị trường trong khi chờ đợi diễn biến tiếp theo, các nhà xuất khẩu gạo Thái không chào hàng và giá tăng do thiếu nguồn cung cấp từ kho chính phủ.

Nguồn cung của Thái Lan tạm thời bị gián đoạn buộc các nhà nhập khẩu phải tìm nguồn thay thế và Việt Nam là một trong những nguồn thay thế. “Biến động tại Thái Lan đã khiến nhiều nhà nhập khẩu lớn như Malaysia, Indonesia, Philippines... đang quay lại xúc tiến mua gạo Việt Nam”.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), phía Malaysia đã chính thức quyết định mua của Việt Nam 200.000 tấn gạo 5% tấm thông qua Tổng Công ty Lương thực Miền Nam (Vinafood 2) với giá 410 đô la Mỹ/tấn. Tổng Công ty Lương thực Miền Nam (Vinafood 2) đã ký hợp đồng bán 200.000 tấn gạo 5% tấm cho Tập đoàn Bernas của Malaysia giao hàng từ tháng 7 đến tháng 9.2014.

Ông Huỳnh Thế Năng - Tổng Giám đốc Vinafood 2 cho biết, trước đó phía Malaysia ký hợp đồng mua 800.000 tấn gạo của Thái Lan nhưng do gián đoạn trong giao hàng nên họ đã chuyển sang mua của Việt Nam. Một điểm tích cực trong hợp đồng này là thay vì luôn yêu cầu mua gạo vụ đông xuân, Malaysia chấp nhận mua gạo vụ mùa, điều này tạo thuận lợi cho tiêu thụ lúa gạo hàng hóa các tháng cuối năm.

VFA nhận định các thị trường tập trung tại châu Á đang quay trở lại, trong đó Philippines ngoài 800.000 tấn gạo trúng thầu hồi đầu năm và Malaysia mới ký 200.000 tấn sẽ tiếp tục mua thêm từ nay đến cuối năm. Thị trường Indonesia cả năm 2013 không xuất khẩu được, nay họ chủ động tiếp xúc với phía Việt Nam và có thể sẽ nhập khẩu gạo trở lại vào tháng 8, tháng 9, tương tự Bangladesh cũng đã quay lại.

Những thông tin trên đã giúp giá gạo xuất khẩu Việt Nam tăng thêm khoảng 10 USD/tấn so với đầu tháng 6. Cụ thể, gạo 5% tấm của Việt Nam đang được chào bán ở mức 405-415 USD/tấn và gạo 15% tấm được được chào bán ở mức 360-370 USD/tấn.

Liệu các thị trường Philippines, Malaysia có quay trở lại vào cuối năm không,  ông Lâm Anh Tuấn - Giám đốc Công ty TNHH Thịnh Phát (Bến Tre) nhận định: “Khả năng Philippines chọn mua gạo của Việt Nam là rất lớn bởi thứ nhất, hiện nay các nước châu Á đang bị ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, sản lượng lương thực bị giảm; thứ hai, Thái Lan đang tạm thời cấm xuất khẩu để kiểm tra các kho gạo vì nghi thiếu hụt một lượng rất lớn, vì vậy chắc chắn các nước nhập khẩu sẽ tập trung về phía Việt Nam vì chất lượng gạo Việt Nam tương đối tốt, giá cả hợp lý”.

Cũng theo một số doanh nghiệp, xuất khẩu gạo quý III/2014 của Việt Nam sẽ thuận lợi hơn nhờ đẩy mạnh xuất khẩu tiểu ngạch sang Trung Quốc, cùng với sự gia tăng khối lượng ở các hợp đồng tập trung.