Khai thác cát ven sông Hồng. (Ảnh minh họa: Hoàng Lâm/TTXVN)
Thực hiện thí điểm đấu giá quyền khai thác khoáng sản trên địa bàn Hà Nội, thành phố sẽ tổ chức đấu giá quyền khai thác cát san lấp thuộc bãi nổi lòng sông tại mỏ Long Biên, thuộc địa bàn phường Long Biên, quận Long Biên trong quý 4.2014.
Mỏ khoáng sản này chưa được thăm dò khai thác, nằm trên diện tích đất 50ha, với tiềm năng khoáng sản khoảng 500.000m3. Tuy chưa xây dựng giá khởi điểm nhưng thành phố cũng dự kiến tổng số tiền thu được từ kết quả đấu giá không dưới 450 triệu đồng.
Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội là đơn vị được giao nhiệm vụ tổ chức và thực hiện thí điểm đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Tuy nhiên, phiên đấu giá chỉ được thực hiện sau khi Ủy ban Nhân dân thành phố phê duyệt Dự án điều chỉnh bổ sung quy hoạch thăm dò, khai thác, sử dụng khoáng sản trên địa bàn đến năm 2020.
Ủy ban Nhân dân quận Long Biên có trách nhiệm đăng ký điểm mỏ đấu giá thí điểm vào kế hoạch sử dụng đất năm 2015 đồng thời tổ chức chỉ đạo thực hiện việc bảo vệ mặt bằng, mốc giới khu đấu giá quyền khai thác khoáng sản, đảm bảo nguyên trạng để bàn giao cho tổ chức, cá nhân trúng đấu giá.
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, việc triển khai đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với cát san lấp tại các mỏ cát thuộc bãi nổi lòng sông Hồng làm căn cứ pháp lý cho việc lập thủ tục cấp giấy phép hoạt động khai thác cát san lấp theo quy định của pháp luật, đảm bảo tính công khai, minh bạch, bình đẳng giữa các nhà đầu tư.
Việc thực hiện thí điểm đấu giá nhằm tạo điều kiện cho hoạt động khai thác khoáng sản, đáp ứng nhu cầu vật liệu xây dựng cho các dự án phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn, đồng thời tăng thu cho ngân sách cho thành phố. Qua đó thành phố cũng rút kinh nghiệm trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản những năm tiếp theo đạt hiệu quả cao, tiết kiệm nguồn tài nguyên khoáng sản.
Hiện nay, trên địa bàn Hà Nội có một số loại khoáng sản chính có triển vọng khai thác là đá xây dựng, cát xây dựng và cát san lấp, than bùn và puzonlan, phân bố chủ yếu tại lưu vực sông Hồng, sông Đà, sông Đáy, sông Tích, sông Cà Lồ đi qua các quận, huyện như Sóc Sơn, Mê Linh, Đông Anh, Gia Lâm, Từ Liêm, Phúc Thọ, Đan Phượng, Thường Tín, Thanh Trì, Hoàng Mai, Ứng Hòa, Mỹ Đức, Phú Xuyên, Ba Vì và thị xã Sơn Tây.
Qua kiểm tra, rà soát của các đơn vị chức năng, toàn thành phố có 31 giấy phép khai thác khoáng sản còn hiệu lực, được cấp cho 28 đơn vị hoạt động trong lĩnh vực này, trong đó, có 16 mỏ đã hoạt động khai thác, còn lại 15 giấy phép các đơn vị đang thực hiện thủ tục thuê đất hoặc các thủ tục khác có liên quan.
Thời gian qua, mặc dù Hà Nội luôn xác định quyết tâm và quyết liệt trong công tác quản lý hoạt động khai thác khoáng sản trên sông; nhiều tổ chức, cá nhân vi phạm đã được các đơn vị chức năng tập trung kiểm tra, xử lý; tuy nhiên, tình trạng khai thác cát trái phép vẫn còn tái diễn tại nhiều địa bàn, chưa được giải quyết dứt điểm và đang có nguy cơ gây sạt lở bờ sông, sạt lở đất canh tác bãi bồi ven sông, ảnh hưởng dòng chảy và hệ thống đê kè, gây ô nhiễm môi trường khu vực, thất thoát nguồn tài nguyên khoáng sản, vi phạm trật tự giao thông đường thủy.
Các quận, huyện cũng thẳng thắn thừa nhận nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là công tác quản lý đất đai ven sông một thời gian dài trước đây bị buông lỏng dẫn đến việc sử dụng đất sai mục đích làm bãi chứa và trung chuyển vật liệu xây dựng, lớn về quy mô và đối tượng vi phạm. Có nhiều trường hợp đã ký hợp đồng với chính quyền địa phương và thanh toán tiền nhiều năm liền nên khó khăn trong việc xử lý, giải tỏa, trả lại hiện trạng ban đầu để đưa vào sử dụng đúng mục đích. Đáng nói là hành vi mua bán, vận chuyển, tàng trữ khoáng sản không rõ nguồn gốc bị xử lý theo Luật Khoáng sản cũ rất thấp, không đủ sức răn đe...
Để xử lý dứt điểm những tồn tại trong hoạt động khai thác khoáng sản và các bãi chứa, trung chuyển vật liệu xây dựng trái phép, thành phố Hà Nội đang tập trung chỉ đạo kiểm tra, xử lý nghiêm đối với cán bộ cấp xã, phường không thực hiện đúng nhiệm vụ cho thuê thầu trái phép mà không khắc phục được vi phạm. Thành phố cũng rà soát những quy định hiện hành để kiến nghị các ngành chức năng bổ sung, sửa đổi, khắc phục những bất cập trong hoạt động quản lý Nhà nước về thăm dò, khai thác, vận chuyển và tiêu thụ cát, sỏi lòng sông.