Dân Việt

Nét Việt

Về Hội An nghe hát bài chòi, ăn "món của tình yêu"

Thân Thị Thanh Trâm 28/09/2014 09:00 GMT+7
Màn đêm buông xuống, phố cổ Hội An nhìn từ xa như viên ngọc lấp lánh giữa đất trời với bao sắc đèn lồng rực rỡ. Hội An từ lâu vốn là một thương cảng nổi tiếng, luôn là miền đất hứa, là miền đất gợi thương gợi nhớ mời gọi du khách. 
Không quá trầm tư như cố đô Huế, đông đúc như phố cổ Hà Nội, phố cổ Hội An từ bao đời nay vẫn lặng lẽ, duyên dáng như một người thiếu nữ đang độ xuân thì. Đến với phố cổ Hội An, được thả hồn cùng với sự tĩnh mịch của những đêm trăng rằm để nghe tiếng chuông chùa, chợt thấy một nỗi bình an, thanh thản trong lòng. Bên cạnh đó, thú ăn vặt vỉa hè cũng thu hút khá nhiều du khách. Bởi Hội An còn là mảnh đất của ẩm thực, và được nhiều người ví như một thiên đường ăn uống, với nhiều đặc sản nổi tiếng trên thế giới, nhưng giá cả lại rất bình dân.

Dù là một người bán vé số, một bác xich lô, hay một sinh viên nghèo cho đến những người khách giàu có, cũng có thể vô tư thưởng thức những món mà mình thích. Và những món ăn đặc sản của Hội An, nằm khắp các vỉa hè trên phố cổ, như một nét đặc trưng của thành phố này. Nơi đó gọi mời bao trái tim du khách, đến để thưởng thức các món ăn của Hội An. Và thả hồn, bước chậm để cảm nhận từng giọt thời gian trôi qua.

Buổi tối, sau một ngày làm việc mệt mỏi, tôi thả bước dọc theo triền sông Hoài, để hít hà chút không khí trong lành của khí trời đêm, để cảm nhận từng giọt sương mát lạnh thấm vào vai áo, và để cùng với bạn bè rủ nhau ăn vặt ở góc phố nhỏ. Món gỏi hàu là món mà chúng tôi khoái nhất. Vừa ăn gỏi hàu, vừa nghe hát bài chòi khi đêm về, với tôi đó như một món quà mà cuộc sống đã ban tặng.

Nói đến con hàu thì ai cũng biết, bởi nó nằm trong nhóm “nghêu, sò, ốc, hến”. Hàu sinh sống chủ yếu ở cửa sông, là thực phẩm giàu giá trị dinh dưỡng mà bất kỳ miền sông biển nào cũng có. Nhưng có lẽ, món gỏi hàu ngon nhất chỉ có thể là ở Hội An.

Với hàm lượng kẽm cao, giàu khoáng chất giúp tăng cường hệ miễn dịch. Gỏi hàu là món ăn bổ dưỡng, được ví như loại “thực phẩm của tình yêu”. Đến phố cổ không khó để tìm một món ăn được chế biến từ hàu như cháo hàu, hàu nướng, gỏi hàu, hàu um chuối…Món ăn từ hàu có ngay trong các nhà hàng phố cổ, và đặc biệt có ngay trên vỉa hè trong phố. Đêm về, vừa ngồi hóng mát bên sông Hoài, vừa có thể nhâm nhi tách trà đá với từng món ăn vặt thì không có gì vui hơn. Từ tô bún thịt nướng, cao lầu, bánh xèo, mỳ Quảng cho đến món gỏi hàu là món vừa rẻ tiền, lại bổ dưỡng, thích hợp với khẩu vị của người dù là khó tính nhất.
img Hàng rong đêm trên phố cổ Hội An (Ảnh minh hoạ, nguồn Internet)

Hầu hết những người bán hàng rong ở phố cổ đều là những cụ già tuổi đã cao, tóc bạc trắng. Nhưng còn muốn góp vui với đời, muốn kiếm thêm chút tiền để trang trải cuộc sống, nên cứ đêm về góc phố vỉa hè là “bến đỗ” của các cụ mưu sinh. Chúng  tôi ngồi thưởng thức món gỏi hàu của cụ già, và xem cách cụ làm gỏi ngon và nhanh, chỉ cần tốn chút thời gian là có ngay món gỏi hàu hấp dẫn. Thấy chúng tôi tò mò, cụ không ngần ngại chỉ bí quyết để có một món gỏi ngon, bắt mắt.  

Hàu sau khi bắt hoặc mua về, ngâm nước, dùng dao nhọn để tách vỏ. Sau khi tách vỏ, lấy thịt hàu bên trong để ráo nước, cắt chanh tươi, tùy theo số lượng hàu mà chọn lượng chanh để vắt nước vào nồi thịt hàu. Vắt chanh xong, trộn đều, vị chua của chanh làm thịt hàu chín. Nhưng đó chưa đủ để gọi là món gỏi hàu. Phải có thêm rau sống Trà Quế, cộng với các loại rau thơm như hành, ngò, húng quế…. Và phải có tương ớt Hội An, dùng để pha với chút mắm nhĩ cho hương vị thêm đậm đà.

Cho hàu ra đĩa, trộn đều các loại rau thơm, sau đó dùng chiếc bánh tráng bẻ nhỏ rắc lên, thêm một chút đậu phộng rang, giã nhỏ. Món gỏi hàu coi như hoàn tất trong một thời gian ngắn, gỏi hàu dùng kèm với chén nước mắm nhĩ có pha chút chanh, tỏi, ớt, hạt nêm để món gỏi thêm phần đậm đà.  

Nghe cụ già tâm sự, món gỏi hàu một thời từng là thức ăn để giúp quân và dân ta bị mắc kẹt dài ngày trong rừng, trong suối, khi bị quân địch bao vây. Món gỏi hàu là thức ăn để bộ đội ta chống đói, và lấy sức tiếp tục lên đường. Đó như một món quà mà mẹ thiên nhiên đã ban tặng cho quân và dân ta vào những năm kháng chiến trường kỳ, để vượt qua cơn đói dai dẳng, vượt qua cái thiếu thốn trong năm tháng đánh giặc.

So với nhiều món ăn vặt ở phố cổ, thì món gỏi hàu đơn giản, dễ làm, ít tốn thời gian và dễ…học lỏm nhất! Nhìn vào đôi mắt đục ngầu của cụ già, và nhìn món gỏi hàu, cháo hàu được trình bày sạch sẽ, hợp vệ sinh. Tôi phần nào tự hào hơn về đất và người Hội An. Không chỉ đơn giản là các món ăn vặt, để phục vụ du khách trong và ngoài nước. Mà đó còn là bức tranh mưu sinh về đêm của những phận đời, phận người.

Đó là những đứa trẻ đêm đêm tranh thủ thời gian để bán hoa đăng bên sông Hoài, bên nong tò he, để phụ giúp cha mẹ. Đó là những cụ già đầm đìa từng giọt mồ hôi đêm, bên gánh hàng rong để đổi lấy món quà, viên kẹo, chiếc áo trắng cho con cháu. Những gánh hàng rong thể hiện nét văn hóa ẩm thực của thành phố, và hình ảnh những cụ già móm mém nhai trầu, lom khom bên gánh hàng, mỗi cụ già như một bông hoa đẹp vươn lên giữa sa mạc của cuộc đời.

Một buổi tối vừa thưởng thức món gỏi hàu, vừa nghe từng giọng ca bài chòi cất lên, gió ven sông Hoài thổi vào mát rượi. Tôi chợt cảm thấy mình hạnh phúc, mọi lo lắng của cuộc sống thường nhật như xua tan đi, và áp lực của công việc của cuộc sống như tan biến khi tôi nhấm nháp từng miếng thịt hàu. Hương vị thơm ngát cửa từng cộng rau Trà Quế, như làm tan chảy bao nỗi lo trong tôi.