Thiếu tướng Lê Văn Cương nhận định:
- Theo tôi, chúng ta có thể hiểu sự kiện này dưới hai góc độ. Thứ nhất, Mỹ đã có lòng tin ở Việt Nam và không còn xem Việt Nam là kẻ thù vì không ai chuyển vũ khí cho kẻ thù cả. Quan hệ của Mỹ và Việt Nam hiện nay là bạn, là quan hệ đối tác và đang tăng cường phát triển quan hệ quốc phòng.
Thứ hai, việc dỡ bỏ một phần lệnh cấm nói trên cũng có thể hiểu, trong bối cảnh thế giới hiện nay khá phức tạp, trong vô vàn những thách thức mà các nước đang phải đối mặt, Mỹ và Việt Nam đang có những đối phó với một vài thách thức chung nào đấy.
Nhiều ý kiến cho rằng, nhân dịp Việt Nam và Mỹ kỷ niệm 20 năm quan hệ ngoại giao (1995-2015), việc dỡ bỏ lệnh cấm nói trên như món quà mà Tổng thống Obama dành tặng cho Việt Nam. Nhưng, theo tôi, ý nghĩa của sự kiện này là Mỹ muốn giúp Việt Nam bảo đảm an ninh hàng hải, đối phó với thách thức chung.
Theo ông, sự kiện này sẽ tác động như thế nào đến khu vực?
- Tất nhiên sẽ có những tác động đến khu vực. Có thể có một số quốc gia không quan tâm đến vấn đề này, có một số quốc gia bày tỏ sự ủng hộ, hoặc một số quốc gia tỏ ý khó chịu... chuyện đó hoàn toàn bình thường. Việt Nam là một quốc gia độc lập về chủ quyền, có quyền thiết lập quan hệ song phương, đa phương với các nước không nhằm chống lại một quốc gia nào. Phương châm “3 không”: Không tham gia liên minh quân sự hay là đồng minh quân sự của bất kỳ nước nào; không cho bất cứ nước nào đặt căn cứ quân sự ở Việt Nam, và không dựa vào nước này để chống nước kia của Việt Nam đã được làm rõ và được thế giới tôn trọng.
Chúng ta có nên tin rằng, sau sự kiện này, những tình huống thách thức an ninh trên Biển Đông sẽ giảm đi trong tương lai?
- Tình hình trên Biển Đông không đơn giản như vậy. Tôi đồng ý với nhận định, việc Mỹ dỡ bỏ một phần lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam sẽ tác động đến tình hình trong khu vực, nhưng không nhiều. Điều quan trọng nữa là khi Mỹ bán thì chúng ta có thể mua được những gì?
Ông đánh giá thế nào khi có nhận định rằng, việc Mỹ dỡ bỏ một phần lệnh cấm này là bước đột phá trong quan hệ Việt- Mỹ?
- Chúng ta không nên dùng từ “đột phá” ở đây. Quan hệ Việt –Mỹ là mối quan hệ phát triển liên tục, và sự kiện này không phải là bước ngoặt, nhưng đúng là nó đã đánh dấu mốc rằng quan hệ Việt –Mỹ đã sang một giai đoạn mới, một trang sử mới, thể hiện sự tin cậy lẫn nhau nhiều hơn.
Ngay cả chiến lược “xoay trục” của Mỹ sang châu Á cũng vậy, Mỹ cần có thêm nhiều đồng minh và bạn bè. Song song với những đồng minh của Mỹ như Hàn Quốc, Nhật Bản, Philippines… Mỹ cũng muốn mở rộng và thắt chặt thêm bạn bè như Việt Nam, để tạo điều kiện thuận lợi hơn trong chiến lược “xoay trục” này.
Xin cảm ơn Thiếu tướng!