"Đánh bạc" trên sàn vàng lậu

Anh Công cho biết, thông qua giới thiệu của người quen, anh đầu tư vàng tài khoản tại sàn ADIG (công ty CP tư vấn đầu tư và phát triển châu Á (ADIG) tại TP HCM). Tham gia chơi vàng trên các sàn kiểu như thế này chủ yếu dựa vào niềm tin chứ không có bất cứ một hợp đồng hay giấy tờ pháp lý ràng buộc nào.

Thậm chí khi ký quỹ, số tiền của người chơi cũng sẽ được chuyển vào một tài khoản đứng tên một cá nhân nào đó mà không có bất cứ biên lai hay xác nhận nào (không liên quan gì đến công ty). Khi cần rút tiền, người chơi báo với công ty để họ chuyển tiền về cũng từ tài khoản cá nhân nói trên.

Phần mềm Meta Trader 4. Ảnh: LC

Anh Công cho biết, ban đầu chơi thỉnh thoảng cũng kiếm được 200-300 USD và không có sự cố gì. Thế nhưng, hôm 22.4, anh thắng 5.000 USD thì chủ sàn đã xóa hai lệnh đánh thắng này và không cho anh nhận số tiền trên.

Quá bức xúc, anh khiếu kiện, ADIG cho biết do thị trường Mỹ nghỉ lễ Phục sinh nên tất cả giao dịch từ 0h ngày 22.4 đã bị xóa hết. "Tôi không đồng ý thì công ty yêu cầu phải chứng minh dữ liệu giao dịch. Tuy nhiên họ đã xóa hết toàn bộ dữ liệu thì lấy đâu ra để chứng minh. Mà nếu có chứng minh được nhưng họ cố tình không trả tiền thì mình cũng không thể làm gì được", anh Công ngậm ngùi nói.

Đây chỉ là một trong rất nhiều rủi ro mà những người chơi đang phải hứng chịu khi tham gia trên các sàn vàng chui hiện nay.

Rủi ro khác phải kể đến là cách thức quản lý kiểu một mình một chợ, vừa đá bóng vừa làm trọng tài của các sàn vàng chui. Nhiều người chơi vàng ví von rằng chơi với các sàn chui này chẳng khác gì đấu kiếm với đối thủ trong lúc mình bị bịt mắt.

Một nhân viên môi giới của sàn ADIG cho biết, muốn tham gia đầu tư, người chơi chỉ cần cung cấp chứng minh nhân dân và điền vài thông tin vào mẫu đăng ký có sẵn, sau đó nộp tiền ký quỹ. Hiện tỷ lệ ký quỹ cực thấp (1-2%), nghĩa là người chơi được phép giao dịch khối lượng vàng trị giá gấp vài trăm lần số tiền vốn bỏ ra.

Để nộp tiền ký quỹ có hai cách. Thứ nhất là đến thẳng công ty nộp cho kế toán nhưng sẽ không được cung cấp bất kỳ hóa đơn chứng từ nào về việc nộp tiền này. Cách thứ hai là được người môi giới của sàn cung cấp cho một số tài khoản của một cá nhân nào đó và người chơi sẽ nộp tiền vào tài khoản này.

Sau khi hoàn tất các khâu trên, người chơi đã có thể tham gia giao dịch. Cách thức kinh doanh vàng tài khoản này sẽ thông qua phần mềm Meta Trader 4. Khách hàng có thể giao dịch 24/24h từ 6h sáng thứ Hai đến 3h sáng thứ Sáu. Đặc biệt, trong thời gian ba năm, từ 2011 đến 2013, khách hàng của sàn vàng này được tính phí thấp khoảng 20 USD cho 1 lot, tương đương 400.000 đồng cho 100 lượng.

Tất cả phương thức đặt lệnh mua - bán - ký gửi đều tương tự cách thức giao dịch của sàn vàng trước đây. Điểm khác duy nhất là bảng giao dịch khớp lệnh không công khai. Thay vào đó, chỉ ai có tài khoản mới nhận thông tin về mã hiệu giao dịch và theo dõi kết quả trên màn hình.

Sau khi lệnh cấm các hoạt động sàn giao dịch vàng có hiệu lực từ tháng 3/2010, hoạt động tại các sàn giao dịch chui lại diễn ra còn rầm rộ hơn trước. Theo giới chuyên chơi vàng, TP HCM có hàng chục công ty đang tham gia trên thị trường ngầm này.

Nổi đình đám nhất là công ty TNHH Hồng Hối có trụ sở ở Quận 10, TP HCM. Hay như mạng lưới đại lý của Công ty đầu tư và kinh doanh vàng Quốc tế (IGI) hiện có mặt ở cả ba miền Bắc, Trung, Nam. Bên cạnh đó có thể kể đến những cái tên khác như Kim Thiệu, Minh Đạt, Đại Hữu Phát, Đại Dương,...

Khi được hỏi, hầu hết những người chơi vàng trên sàn chui đều thừa nhận, tham gia các sàn vàng này, không phải họ không lường trước những rủi ro có thể gặp phải, nhưng một phần vì nghĩ rằng dễ kiếm lời, một phần vì đang thiếu “sân chơi” nên nhắm mắt liều.

Trong khi đó, một chuyên gia nhiều năm trong lĩnh vực ngoại hối cho rằng, dù biết tham gia sàn vàng chui là vi phạm và lắm rủi ro, thế nhưng chính tỷ lệ ký quỹ thấp đã khiến nhiều người cảm thấy rất “phê” khi tham gia “lướt sóng”. Đây cũng là chỗ các môi giới khai thác tối đa nhằm gây ấn tượng “vốn ít, lời nhiều” với người chơi.

"Do không chịu sự quản lý của cơ quan chức năng, nên rủi ro mà người chơi phải gánh chịu là không thể tránh khỏi. Do các sàn hoạt động chui nên sẽ không có cơ quan nào đứng ra giải quyết khi xảy ra tranh chấp, kiện cáo. Và khi đó, phần thiệt thòi nhất vẫn thuộc về người chơi", ông này nói.

Trao đổi với VnExpress.net, ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP HCM cho biết, thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP HCM cũng đã phối hợp với các sở ban ngành trong đoàn kiểm tra liên ngành do UBND TP HCM thành lập, tiến hành thanh kiểm tra và phát hiện ra 5-6 doanh nghiệp hoạt động sàn vàng chui. Ủy ban cũng đã tiến hành xử phạt hành chính.

Trong quyền hạn của mình, Ngân hàng Nhà nước chủ yếu chỉ quản lý hoạt động của sàn vàng, kinh doanh vàng của các ngân hàng thương mại; còn đối với những trường hợp hoạt động sàn vàng chui của các công ty thì phải do Sở Công Thương và Sở Kế hoạch Đầu tư xử lý. "Do đó, trước tình trạng này, chi nhánh cũng chỉ báo cáo tình hình về Ngân hàng Nhà nước", ông Minh nói.

Vừa qua, dự thảo Nghị định xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước cũng đã đưa ra mức phạt dự kiến đối với hành vi lập sàn vàng “chui” (do chưa có quy định về khung phạt trong các Thông tư trước đây), mức phạt mới được đề xuất là 500 triệu đồng.

Trong quý II này, Nghị định về quản lý vàng và tiến tới xóa bỏ hoạt động kinh doanh vàng miếng sẽ được hoàn chỉnh. Yếu tố nhạy cảm để Ngân hàng Nhà nước còn cân nhắc, đó là vàng là tài sản hợp pháp của người dân, do đó phải xem xét quá trình xóa bỏ thế nào cho phù hợp.

Chuyên gia cao cấp Lê Đăng Doanh cho rằng, hiện nay cả nước có khoảng 10.000 điểm bán vàng, đóng cửa con số này không phải là đơn giản. “Nên tốt nhất là cho lập sàn vàng. Khách hàng đến giao dịch không phải ôm đùm, ôm bọc vàng đến mà chỉ cần mang tín chỉ vàng đến để giao dịch…”

Ngoài ra, Hiệp hội kinh doanh vàng cũng từng kiến nghị, khi hạn chế vàng vật chất thì nên cho phép mở kinh doanh vàng trên tài khoản, đây là hình thái mới cho thị trường vàng. Tất nhiên hình thức mới này sẽ có sự quản lý chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước.

Theo đó, thành viên tham gia sở giao dịch vàng là các công ty, các ngân hàng và cho ký quỹ với tỷ lệ cao để tránh rủi ro. Rút kinh nghiệm sàn vàng trước đây, sở giao dịch vàng cần có quy chế quản lý và được pháp luật hóa rõ ràng. Hơn nữa, việc này cũng sẽ hạn chế được sự bùng nổ của các sàn vàng chui hiện nay.