Dân Việt

Trái quách trong phum

Hai Miệt Vườn 09/01/2015 07:30 GMT+7
Người Khmer có câu ca rằng: "Bòn ơi, tâu na bòn ơi!/ Kiếm lấy trái quách ăn chơi ngày hè!". Nguyên thủy, quách là loại cây mọc hoang trong các vườn tạp. Vùng đồng bằng sông Cửu Long loài cây này có nhiều ở Trà Vinh và Sóc Trăng. Cây cao tầm chục thước tây trở lại, lá nhỏ, nhánh có gai giống như cây cần thăng người ta hay trồng làm kiểng.
Hiện nay, ngoài vườn hoang không còn, cây quách chỉ được trồng rải rác trong các phum, sóc của người Khmer mà thôi. Cây sống càng lâu năm thì trái càng nhiều. Quách cũng có thể ăn non bằng cách đập, cạy lấy cơm chấm muối ớt. Quách non có vị chát chát, chua chua giống như ổi... Từ tháng Chạp đến ra Giêng năm sau là mùa quách chín.
img
Cây quách.

Giống như trái sầu riêng, quách khi chín tự nhiên rụng vào ban đêm. Sáng sớm, người ta chỉ cần ra vườn lượm về. Trái quách tròn tròn cỡ gáo dừa khô, có lẽ vì thế mà dân gian còn gọi nó là cây gáo, trái gáo. Để vài ba bữa sau, khi trái quách chín muồi, da mốc trắng và tỏa mùi hương thơm ngát rất đặc trưng.

Vỏ quách cứng như vỏ dừa, phải dùng sức mạng đập mới bể. Bên trong ruột, người ta sẽ thấy phần cơm trái mềm có màu nâu như màu me chín, trong đó có những hạt li ti nhỏ hơn hạt lựu, vị chua chua, ngọt ngọt, beo béo, giòn giòn của hạt và mùi thơm đặc trưng.

Trái quách chín được dùng dầm nước đá đường vừa ngon miệng có tác dụng giải nhiệt được mọi người thích nhất. Dân gian bửa đôi trái quách ra dùng muỗng nạo ruột trái cho vào ly đánh nhừ. Cho đường cát và nước đá bào vào, là sẽ được một món giải nhiệt ngày hè thú vị và đáng nhớ.

img

Ngoài ra quách còn để ngâm rượu. Thường người ta dùng rượu gạo hoặc rượu nếp để ngâm. Chọn những trái chín  tròn trịa, mặt ngoài không có vết xước hay thủng sâu. Dùng ruột quách ngâm hòa cùng với rượu, hoặc bổ trái quách ra làm những miếng vừa cho vào hũ rượu. Cũng có thể dùng dao khoét vài lỗ trên trái quách rồi để nguyện trái ngâm với rượu. Dù cách nào đi nữa khi thành phẩm rượu phải trong, còn nguyên mùi thơm của quách mới đạt.

Rượu quách không những thơm ngon, người uống nếu theo giờ giấc, liều lượng nhất định thì rượu không những là đặc sản mà còn là vị thuốc bổ, giúp con người ta cường gân cốt, bổ thận, nhuận tràng, dễ tiêu…

Bà con người dân tộc ở vùng đất này hễ nhà nào có trồng quách thì bao giờ trong nhà cũng có một hũ rượu quách. Khi có khách quý hoặc người thân đến thăm thế nào họ cũng mang ra lai rai vài câu chuyện cho tình thâm càng thêm nồng mặn.