Đến nơi tay bắt mặt mừng, hàn huyên tâm sự tâm sự xong, bạn cho biết món ăn sẽ chiêu đãi tôi hôm nay là: Cá nâu kho trái giác.
Xuống tận nơi bếp, thấy bạn đã chuẩn bị sẵn các nguyên liệu trong 2 rổ. Rổ thứ nhất đựng con cá nâu mình tròn dẹt, da màu vàng nhạt, trên mình có những đốm đen tròn như da beo, trọng lượng khoảng ½ ký nhảy lách tách trong rổ.
Nhìn con cá quá quen thuộc khiến tôi bồi hồi nhớ lại những ngày sống nơi vùng biển quê ngoại, mỗi khi mùa mưa đến – cũng là mùa cá nâu - má đi chợ thường mua loại cá nầy về chế biến món ăn cho cả nhà thưởng thức.
Cá nâu là loại cá đặc biệt có thể sống ở môi trường nước mặn lẫn nước lợ. Vào mùa mưa, cá vào ven bờ nơi các kênh, rạch nước lợ để duy trì nòi giống, khi nước rút dẫn đàn con “di cư” ra biển lớn trú ngụ nơi các ghềnh đá, rạn san hô.v.v... Biết được những đặc điểm nêu trên, người dân thường dùng các phương tiện như: câu, giăng lưới,... để đánh bắt.
Cũng cần lưu ý, cá nâu có nhiều gai nhọn chứa nọc độc trên lưng và dưới bụng, nếu thiếu thận trong khi đánh bắt sẽ bị chúng đâm tê nhức vô cùng. Cá nâu thịt béo, mềm, ngọt, thơm ngon, ít xương nên được các bà nội trợ miền Tây ưa thích trong việc chế biến các món ăn như: chiên tươi, nướng muối ớt, kho mẳn, nấu lẩu, v.v... Rổ thứ hai đựng những chùm trái tròn, màu xanh nhạt như “chùm nho nhí” mà tôi chưa từng được biết bao giờ?!.
Thấy tôi trố mắt ngạc nhiên, bạn “nhón” tay vào rổ lấy một chùm giơ lên nói: ”Đây là trái giác - đặc sản của Cà Mau - trái của một loại dây leo hoang dã thường quấn quanh các lùm cây trong rừng, ven sông rạch ở miền Tây (nhiều nhất ở Cà Mau). Trái sống có màu xanh, chín có màu đen thẫm, bên trong có màu tím như trái mồng tơi. Trái già có vị chua, ngọt thanh. Chính cái vị chua “rất đặc trưng” nầy là một thứ gia vị không thể thiếu trong các món ăn của người dân vùng U Minh. Ngoài việc dùng làm gia vị, trái giác chín còn được người dân nơi đây sản xuất (bằng cách lên men vi sinh) thành một loại rượu nổi tiếng thơm ngon, có màu rất đẹp, đó là “rượu trái giác”!...