"Sao" trốn thuế, công khai được không?
Có quyền công khai
Ông Nguyễn Thái Sơn, Giám đốc Công ty CP Tư vấn thuế Sài Gòn, khẳng định cơ quan thuế có quyền công khai thông tin cá nhân, DN vi phạm về thuế. Điều 9 Luật Quản lý thuế (năm 2006) quy định cơ quan thuế có quyền “xử phạt vi phạm pháp luật về thuế theo thẩm quyền; công khai trên phương tiện thông tin đại chúng các trường hợp vi phạm pháp luật về thuế”. Theo Điều 74 Luật Quản lý thuế, cơ quan thuế “được công khai” các thông tin vi phạm pháp luật về thuế của người nộp thuế trong các trường hợp người nộp thuế trốn thuế, gian lận thuế, chây ỳ không nộp tiền thuế đúng thời hạn; vi phạm pháp luật về thuế làm ảnh hưởng đến quyền lợi và nghĩa vụ nộp thuế của tổ chức, cá nhân khác; không thực hiện các yêu cầu của cơ quan quản lý thuế theo quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, bà Lê Thị Thu Hương, Cục phó Cục Thuế TP.HCM, cho biết chưa có lần nào Cục công khai thông tin của cá nhân, DN vi phạm về thuế cả. Bà cho biết chỉ nhắc nhở, đôn đốc thì cá nhân cũng đã nộp thuế đầy đủ, không chây ỳ. Vì vậy cơ quan thuế vẫn tôn trọng sự tự giác, ý thức của các cá nhân chứ chưa phải công khai thông tin trường hợp nào.
Phải theo quy trình
Trên thực tế thì cơ quan thuế chưa đến mức “cạn tình” với các “sao” khai thiếu thuế. Giả sử gặp trường hợp “quá đáng” mà cơ quan thuế muốn công khai thông tin thì sao?
Về mặt pháp lý, theo cơ quan thuế, không phải cứ phát hiện vấn đề về thuế là cơ quan thuế công khai được ngay. Theo Nghị định 83/2013 hướng dẫn về quản lý thuế thì việc công khai thông tin vi phạm có quy trình chặt chẽ. Việc công khai thông tin áp dụng cho các trường hợp trốn thuế, chiếm đoạt tiền thuế, mua bán hóa đơn bất hợp pháp, làm mất hóa đơn, vi phạm pháp luật về thuế rồi bỏ trốn khỏi trụ sở kinh doanh, tiếp tay cho hành vi trốn thuế, không nộp tiền thuế đúng thời hạn sau khi cơ quan quản lý thuế đã áp dụng các biện pháp xử phạt, cưỡng chế thu nợ thuế; từ chối không cung cấp thông tin, tài liệu cho cơ quan quản lý thuế; không chấp hành quyết định kiểm tra, thanh tra và các yêu cầu khác của cơ quan quản lý thuế theo quy định của pháp luật...
Như vậy việc công khai thông tin chỉ được thực hiện sau khi có quyết định xử phạt, cưỡng chế thu nợ mà thôi. Muốn ra quyết định xử phạt thì phải theo quy trình. Thông tư 166/2013 quy định chi tiết về xử phạt vi phạm hành chính về thuế quy định khi phát hiện vi phạm thì cơ quan thuế phải buộc tổ chức, cá nhân chấm dứt hành vi vi phạm (bằng lời nói hoặc văn bản); lập biên bản; cá nhân, DN có quyền giải trình trong vòng năm ngày; người có thẩm quyền xử phạt phải ra quyết định xử phạt trong vòng bảy ngày. Việc công khai thông tin thì theo quy định của... Luật Xử lý vi phạm hành chính (XLVPHC).
Phải có... hậu quả, ảnh hưởng
Theo Luật XLVPHC năm 2012 quy định cho phép công khai việc xử phạt đối với cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính. Tuy nhiên, theo Điều 72 luật này thì VPHC mà “gây hậu quả lớn hoặc gây ảnh hưởng xấu về dư luận xã hội” thì mới công khai! Quy định như vậy nhưng lại không có hướng dẫn như thế nào là hậu quả lớn hay ảnh hưởng xấu.
Do có quy định này mà Nghị định 81/2013 hướng dẫn Luật XLVPHC và Thông tư 166/2013 đều quy định nội dung công khai bao gồm: Họ tên, địa chỉ nghề nghiệp của cá nhân vi phạm hoặc tên, địa chỉ của tổ chức VPHC về thuế, lĩnh vực hoạt động, kinh doanh chính; hành vi VPHC về thuế hoặc lý do công bố, công khai; hậu quả do vi phạm gây ra hoặc ảnh hưởng của hành vi vi phạm; hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả và thời hạn thực hiện.