Các nhà khảo cổ học khai quật khoảng 7 hầm mộ và tìm thấy ít nhất 171 xác ướp tại khu vực ngày nay gọi là Tenahaha, thuộc thung lũng Cotahuasi. Nghiên cứu phóng xạ carbon và phân tích mẫu gốm cho thấy khu vực này có người sinh sống trong giai đoạn 800 - 1000 sau Công nguyên.
Nơi chôn cất một phụ nữ trẻ trong ngôi mộ ở thung lũng Cotahuasi. Ảnh: Live Science
Nhóm nghiên cứu cho biết sau giai đoạn co cứng tử thi (giai đoạn sau cái chết khi các khớp xương hóa cứng), hai đầu gối của người đã qua đời được gập lên, hai tay ôm trước ngực. Sau đó, xác của họ được quấn quanh bằng nhiều lớp vải và buộc chặt bằng dây thừng. Các thi thể được sắp xếp theo độ tuổi từ nhỏ đến lớn, xác ướp trẻ sơ sinh được đặt trong những chiếc bình.
Theo Live Science, hầm mộ nằm trên các ngọn đồi nhỏ bao quanh khu vực. Xác ướp đều trong tình trạng không còn nguyên vẹn, bị phá hủy ít nhiều do nước, động vật gặm nhấm hay chủ ý của con người. Trong một hầm mộ, các nhà khoa học còn tìm thấy gần 400 bộ phận rời rạc như răng, bàn tay và bàn chân cùng một số đồ vật chôn cùng xác ướp.
Các nhà khoa học hiện chưa thể giải thích nguyên nhân vì sao có những xác ướp nguyên vẹn, trong khi nhiều xác ướp khác bị phân thành nhiều mảnh.