Đối thoại Mỹ - Trung: Nóng rẫy chuyện Biển Đông
Từ chối thô bạo
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã kết thúc chuyến thăm tới Bắc Kinh hôm qua (17.5) với chủ đề chính dự kiến đưa ra bàn thảo với giới chức Trung Quốc là vấn đề tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải ở Biển Đông. Trong chuyến thăm, các cuộc gặp của ông Kerry với ban lãnh đạo Trung Quốc là bước đệm chuẩn bị cho cuộc đối thoại chiến lược Mỹ-Trung tại Washington vào tháng tới và chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào khoảng tháng 9.2015. Tuy nhiên, theo giới truyền thông, Ngoại trưởng John Kerry đã vấp phải sự từ chối thô bạo của Bắc Kinh, khi yêu cầu quan tâm đến lời cảnh báo của Washington về các hành động của Trung Quốc tại Biển Đông, nguyên do gây căng thẳng với các nước láng giềng.
Tranh cãi về vấn đề Biển Đông là nguyên nhân của những rạn nứt mới nhất trong quan hệ giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.
Theo AP, trong cuộc gặp với người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị, Ngoại trưởng Mỹ đã mạnh mẽ phản đối việc quân đội Trung Quốc bồi lấp và xây các đảo nhân tạo tại Biển Đông. Tuy nhiên trong cuộc họp báo ngay sau đó, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã tỏ thái độ cương quyết, bất chấp những lời kêu gọi Trung Quốc có những hành động phù hợp để giảm căng thẳng ở Biển Đông. Ngoại trưởng Vương Nghị ngang ngược cho rằng, việc xây dựng tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam và một số đảo đá ngầm hoàn toàn “nằm trong phạm vi lãnh hải Trung Quốc”, đồng thời khẳng định rằng quyết tâm “bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của phía Trung Quốc là cứng như đá và bất di bất dịch”.
Trong cuộc họp báo, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nhấn mạnh: "Thông qua Ngoại trưởng Vương Nghị, tôi yêu cầu Trung Quốc có những biện pháp hài hòa với các bên để giảm bớt căng thẳng và gia tăng cơ hội cho một giải pháp ngoại giao". Ngoại trưởng Mỹ cũng kêu gọi Trung Quốc nhanh chóng đàm phán với Hiệp hội Các quốc gia Ðông Nam Á (ASEAN) về những quy tắc ứng xử có ràng buộc để giải quyết những hành động gây tranh chấp trên biển.
Nhưng... quan hệ vẫn ổn
Bất chấp những căng thẳng xung quanh vấn đề Biển Đông, chủ tịch Tập Cận Bình ngày 17.5 nói quan hệ Mỹ - Trung vẫn ổn định.
Hãng tin Reuters dẫn lời ông Tập Cận Bình nói với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry khi ông kết thúc chuyến thăm 2 ngày tại Trung Quốc rằng: “Tôi mong muốn tiếp tục phát triển mối quan hệ với Tổng thống Mỹ Barack Obama và đưa quan hệ Mỹ-Trung theo kiểu mẫu mới về quan hệ giữa các nước lớn”. Chủ tịch Tập cũng nhấn mạnh rằng Bắc Kinh muốn đứng ngang hàng trong quan hệ Mỹ - Trung.
Bình luận về quan hệ Mỹ - Trung trước những sóng gió liên quan đến vấn đề Biển Đông, Anthony Kuth- chuyên gia bình luận quốc tế của Indonesia cho rằng, dù quan hệ Mỹ-Trung luôn có những bất đồng, nhưng giữa họ luôn tồn tại những ràng buộc vừa có thể kìm hãm nhau, vừa có thể mang lại lợi ích cho nhau. Và theo ông Kuth, vấn đề Biển Đông cũng không ngoại lệ. “Như chúng ta biết, cũng ở thời điểm này năm ngoái, vấn đề Biển Đông nổi lên trong quan hệ Mỹ - Trung với những căng thẳng và chỉ trích qua lại rất gay gắt, nhưng rồi mọi chuyện cũng ổn và sau đó Tổng thống Obama đến Trung Quốc tháng 11 để tham dự hội nghị thượng đỉnh, và để hội nghị thượng đỉnh diễn ra suôn sẻ, tất cả các nước giảm bớt các lời lẽ chỉ trích và hành động gây căng thẳng của họ. Điều đó sẽ lặp lại trong năm nay khi tháng 9 tới ông Tập Cận Bình sẽ đến Mỹ”- ông Kuth nhận định.
Ngoại trưởng Kerry cũng cho rằng, một trong những thế mạnh của mối quan hệ Mỹ-Trung hiện đại là hai bên có thể nói chuyện thẳng thắn và ông cho biết đã thúc giục Trung Quốc hành động để giảm bớt căng thẳng. Ông Vương Nghị cũng cho biết Trung Quốc hy vọng sẽ tiếp tục đối thoại cùng Mỹ để hai bên chia sẻ quan điểm và tăng cường thấu hiểu lẫn nhau trong vấn đề này.