Lễ cắt tóc (Pithi căt soc) của người Khmer mang ý nghĩa chú rể đã bước sang giai đoạn trưởng thành, để thành lập gia đình.
Một đám cưới của người Khmer (ảnh minh họa; nguồn: tác giả)
Trong ngày đưa chú rể sang nhà gái, người ta tiến hành lễ múa mở cổng rào đón chú rể vào nhà. Khi chú rể vào nhà gái, người chủ lễ (ông Mô ha) dâng lễ cúng Arak (thần phum sóc, và gia đình).
Sau đó, thường là vào xế chiều, người ta chuẩn bị dụng cụ như: gương, kéo, lược để làm lễ cắt tóc cho chú rể, diễn ra ở trước bàn trời. Lễ vật cúng gồm có: sla-tho, bay-sây (là vật làm bằng khúc gỗ hình vuông hoặc tròn chừng 5 tấc, nhỏ dần từ dưới lên trên, xung quanh có dán giấy màu xếp hình tháp, kích cỡ khác nhau. Trên đỉnh có dán giấy màu vàng được cắt tỉa giống như bông vạn thọ) nhang đèn, bánh trái và một chum nước hương (tưk op).
Vào lễ, người mẹ dẫn người con trai ra ngồi trên ghế quay mặt về phía bàn thờ. Ông Mô ha thắp nhang van vái ông trời (Têvôđa) phù hộ độ trì cho chú rể khi cắt tóc. Người thợ lấy kéo cắt tượng trưng vài sợi tóc của chú rể. Cắt tóc xong, ông Mô ha đưa chú rể đi tắm. Lễ này cũng diễn ra trong không gian ắp đầy âm thanh đầm ấm, thiết tha, nhạc cưới tấu khúc Saricakeo và Phat-chay thể hiện niềm tin tưởng vào tưng lai tốt đẹp của đôi vợ chồng trẻ. Tuy nhiên cũng có nhiều bài hát cắt tóc, nhưng mang cùng mọt ý nghĩa chúc phúc cho đôi vợ chồng trẻ.
Ở thành phố (Sóc Trăng), hát bài cắt tóc như sau:
Bơ ôn căt soc ơi kăt/ Bây hay ne ken trrai. Bơ ôn kăt xook ơi/ Bây hay ne kon trrai th-lây ơi oôi/ Oh oôi oh choongs-rây pi th-ngaypi/ Th-ngay nih tôu. Bơ ôn kăt - (Cắt tóc: Bởi vì em yêu anh/ Nên anh mãi yêu em/Muốn tình yêu chung thủy/ Em cắt tóc tặng anh/ Hỡi em yêu hiền lành/ Mái tóc mềm đen nhánh/ Anh mong điều may mắn/ Trong chiếc kéo trên khay/ Em hãy ngồi xuống đây/ Dưới tàn cây so đũa/ Mái tóc em buông xõa/ Thay lời em yêu anh)
Ở Long Phú – Kế Sách (Sóc Trăng) lại hát bài: Tropăng peay ơi sôm neang môk ai/ Bon nưng reap cai căt soc ôi srây/ Bon căt soc hơi sôm ônh rik reay/ Ban soc sop-bai pi nis tâu hon (Tropăng peay ơi xin nàng đến đây/ Anh sẽ trang điểm cắt tóc cho nàng/ Anh cắt tóc rồi xin nàng tươi cười/ Được vui hạnh phúc kể từ hôm nay).
Lễ cắt tóc của người Khmer mang ý nghĩa tiễn đưa quãng đời niên thiếu của chú rể để bước sang giai đoạn trưởng thành, thành lập gia đình.
