Trong cái nắng như đổ lửa, đến xã Tam Sơn, chúng tôi gặp cảnh từng đoàn người thuộc mọi lứa tuổi, trên tay cầm những chiếc rổ, bao tải… tiến ra dòng sông để mò hến.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, tại khúc sông này, những năm trước, muốn bắt được hến người dân phải dùng đến nhưng chiếc cào, hì hục ngụp lặn suốt ngày mới có được thu hoạch. Năm nay do nắng nóng kéo dài, dòng sông Lam chảy qua nơi đây nhiều chỗ nước cạn trơ đáy, người dân có thể dùng tay cũng bắt được nhiều hến. Chị là Phan Thị Mỹ, ở xóm 6 (Tam Sơn) ra sông bắt hến ngay từ sáng sớm cho biết: “Chưa có năm nào hạn như năm nay, nước sông cạn, hến dễ bắt lắm anh à! Chỉ cần dùng tay mò cũng bắt được hến. Hơn một tháng nay, ngày nào cũng có mấy chục người trong xã em ra đây bắt hến. Mỗi ngày như vậy nếu chịu khó họ cũng bắt được trên dưới 30kg. Anh thấy không, em mò chưa tới 1 tiếng đồng hồ mà đã được gần chục kg rồi đấy…”.
Người dân Tam Sơn ra sông mò hến chủ yếu là để mang về chế biến thành nhiều món ăn “giải nhiệt” ngày hè. Bà Nguyễn Thị Huệ ở xóm 7 xã Tam Sơn phân trần: “Nắng nóng thế này, ăn gì cũng chán, may mà còn có con hến để ăn cho mát. Hến được người dân chúng tôi chế biến thành nhiều món như: Cháo hến, canh hến, nộm hến… những món ăn này rất ngon, vừa mát, lại nhiều bổ dưỡng”.
Những người mò hến nơi đây cho biết, công việc dùng tay bắt hến của họ đã diễn ra từ vài tháng nay. Mỗi ngày trên khúc sông này có đến hàng chục, thậm chí ngày cao điểm có hàng trăm người chịu khó hì hục, gắn bó với việc tìm kiếm con hến. Tuy nhiên việc dùng tay bắt hến của người dân nơi đây chỉ có thể thực hiện vào khoảng thời gian từ tháng 4 – 6 dương lịch hàng năm, khi mực nước Sông Lam xuống ở mức thấp nhất, ngoài khoảng thời gian này, nước sông dâng cao, việc bắt hến bằng tay không thể thực hiện được.
Theo quan sát của chúng tôi, hiện ở khúc sông này mực nước xuống thấp kỷ lục, nhiều chỗ dòng chảy bị thu hẹp như một con lạch, nước lại chảy xiết rất nguy hiểm. Trong khi đó, hầu hết những người mò hến tại đây có cả người già, trẻ em, họ lại không mặc áo phao hay sử dụng bất cứ một dụng cụ bảo hộ nào. Vì vậy nguy cơ bị đuối nước có thể xảy ra với họ bắt cứ lúc nào.