Lìm kìm là loài cá sống nơi môi trường nước ngọt lẫn nước lợ. Cá thường xuất hiện vào mùa nước nổi ở Đồng bằng sông Cửu Long. Cá lìm kìm có thân hình trụ thuôn dài (hoặc ngang hơi dẹp), màu trắng trong, mỏ dài như cây kẹp trông rất ngộ nghĩnh. Cá lìm kìm nước lợ con lớn (dài đến 2 – 3 tấc) so với cá lìm kìm nước ngọt (dài nhất khoảng 1 tấc). Mùa vụ cá lìm kìm vào khoảng đầu tháng Mười âm lịch. Ngư dân nơi đây thường ra khơi và dùng lưới để đánh bắt. Cá lìm kìm thịt ngọt, dai, ít xương nên ngoài việc chế biến những món ăn tươi sống hàng ngày, cá lìm kìm còn được làm khô nữa. Khô cá lìm kìm ngày nay là thứ đặc sản vì ngon và hiếm.
Cá lìm kìm tươi sống có hình thuôn dài, vảy ánh bạc trong xanh thật quyến rũ. (Ảnh: BCT)
Cá lìm kìm kho khô ăn cùng với tô canh rau tần ô cá thát lát mới thật đúng bài!. (Ảnh: BCT)
Cá lìm kìm được các bà nội trợ “miệt vườn” khéo tay chế biến thành nhiều món ngon đậm chất vùng “đồng bằng sông nước” như: cá lìm kìm kho nghệ, nấu canh mướp hương, làm gỏi khô trộn xoài sống… Nhưng ngon phổ biến được mọi người ưa thích phải kể là: Cá lìm kìm kho khô.
Để làm món khô lìm kìm, cá đánh bắt được hay mua ở chợ phải lựa cá còn tươi (thịt cá màu trong xanh) đem về cắt đầu, đuôi, nặn bỏ ruột, rửa sạch để ráo (cá nhỏ để nguyên con, cá lớn cắt đôi). Ướp muối, đường, bột ngọt cho vừa khẩu vị khoảng 15 phút cho cá ngấm. Thêm một ít nước mắm ngon vào để thịt cá săn lại rồi bắc lên bếp với ngọn lửa liu riu cho đến khi cá chín nước gia vị rút vào sền sệt, nhắc xuống, cho ít tiêu xay và vài trái ớt hiểm chín vào, múc ra dĩa là xong!. Món này ăn kèm với tô canh rau tần ô cá thát lát nữa mới là “đúng bài”!.
Thật tuyệt vời trong buổi chiều nóng nực của mùa hè, ta được thưởng thức bữa cơm với món cá lìm kìm kho khô và tô canh rau tần ô cá thát lát thơm ngon và hấp dẫn. Dùng đũa gắp con cá lìm kìm đưa lên miệng nhai một cách từ tốn. Và miếng cơm nóng vào sẽ cảm nhận vị ngọt, béo của cá lan tỏa tận chân răng. Khi chén cơm vừa hết, tiếp tục cho miếng nước canh rau tần ô vào chén cùng vài viên chả cá thát lát đưa lên miệng “nhấn nhá” nhai, khiến ta như “mê hoặc và say đắm” bởi vị ngọt, dai của thịt cá thát lát hòa cùng mùi thơm đặc trưng của rau tần xông lên tận mũi.