Độc đáo dùng câu mén bắt cá trên Sông Lam

Loại câu mén.

Câu mén là một loại công cụ được hầu hết người dân nơi đây sử dụng bởi nó khá hiệu quả trong việc đánh bắt cá.

Tôi đã nghe nhiều người nói về loại câu này, một ngày cuối tháng Tám, chúng tôi quyết định tìm đến những hộ gia đình hiện đang sinh sống trên Sông Lam để tìm hiểu và đến khi được "mục sở thị" mới thấy đây là một loại câu khá độc đáo…

Theo người dân nơi đây thì chính họ cũng không ai biết loại câu này có từ bao giờ và ai đã sáng tạo ra nó. Chỉ biết rằng bên cạnh những phương tiện đánh bắt cá khác như, lưới, dận, xiếc… thì hiện nay câu mén vẫn là phương tiện chủ yếu được hầu hết người dân sống bằng nghề sông nước nơi đây sử dụng.

Câu mén đặc biệt ở chỗ, lưỡi câu có nghạnh hình chữ u và chỉ rộng chừng 2cm, sắc nhọn, được xếp trên khung gỗ hình thang lộn ngược ( còn gọi là vàng câu). Mỗi lưỡi câu bố trí trên dây được làm bằng dây dù cách đều nhau chừng 1 mét, mỗi vàng câu mén khi chăng ra dài khoảng 50 - 100m. Theo ông Lê Văn Nga, xóm 5, xã Tam Sơn (Anh Sơn) - người có thâm niên 40 năm đánh bắt cá bằng loại câu mén, thì từ bao đời nay hầu hết người dân sống bằng nghề sông nước trên dòng Sông Lam đều biết sử dụng loại câu này để bắt cá, nhưng để đánh bắt hiệu quả bằng phương tiện này cần có nhiều kinh nghiệm.

Nghề câu mén vất vả ngay từ khâu chuẩn bị. Trước khi “hành nghề” thả câu mén cần phải chuẩn bị mồi bằng giun đất được đào cạnh bờ sông. Kiểm tra, mài rũa cho lưỡi câu thật bén, móc mồi giun vào lưỡi, gỡ câu cho lên vàng gọn gàng để khi thả câu không bị vướng mắc…

Anh Hoàng (xóm 3, xã Tam Sơn, Thanh Hóa) đang kiểm ra câu mén trước khi thả (ảnh: Võ Văn Thành)

Câu mén có ưu điểm là có thể đánh bắt được cá ở mọi thời điểm trong năm. Tuy nhiên để đánh bắt được nhiều cá bằng loại câu này, người dân thường phải đánh bắt vào mùa nước cạn, những hôm trời tối. Thông thường đi thả câu ít nhất cần phải có 2 người, một người lái thuyền, một người thả. Địa điểm thả câu ở ven bờ sông nơi có mực nước sâu trên dưới 1 mét. Việc thả câu mén cũng rất mất thời gian, để thả xong 1 vàng câu ( dài 100 mét) thường mất ít nhất 1giờ. Sau khi thả xong thì ngâm câu đến khi trời gần sáng thì thu câu mang về.

Câu mén sử dụng giun làm mồi, lưỡi câu có ưu điểm không quá to nên có thể bắt được nhiều loại cá khác nhau như: cá chạch, cá lăng, lệch, cá bò, cá bọp, cá chép, rô phi…

Theo anh Lê Quang Hoàng, xóm 3, xã Tam Sơn, nghề câu mén tuy lắm gian nan vất vất vả, đòi hỏi nhiều kinh nghiệm, nhưng cũng mang lại thu nhập kha khá. Thông thường thả một vàng câu mỗi đêm cũng cho thu nhập trên dưới 200 ngàn đồng; những hôm trúng đậm người dân có thể thu nhập được cả triệu đồng.