Muốn ăn bông súng, cá linh...

Hằng năm, cứ đến mùa nước nổi (mùa lũ, mùa con nước) tại các huyện đầu nguồn An Giang và Đồng Tháp, bà con ngư dân đều xôn xao chuẩn bị đồ nghề để đánh bắt cá linh, một loại đặc sản mỗi năm chỉ xuất hiện một lần và chấm dứt vào cuối tháng mười.

Cá linh mùa nước nổi.

Tại An Giang và Đống Tháp, đa số bà con ngư dân đều khai thác cá linh bằng chài, lưới, đặt dớn, kéo vó… Nước càng cao cá linh càng nhiều. Cá linh non đầu mùa chỉ lớn bằng đầu đũa hoặc đầu ngón tay nhưng thơm ngon và béo ngọt tuyệt vời. Cá càng tươi thịt càng ngọt, mùi vị đặc trưng không nhầm lẫn vào đâu được. Đặc biệt, món cá linh mà ăn kèm với bông súng hoặc bông điên điển thì ăn hoài cũng chẳng biết no.

Loài cá bé nhỏ này làm món gì cũng ngon. Từ món chiên giòn, kho mẳn, kho mắm, nhúng giấm cho tới nấu canh chua … món nào cũng có đẳng cấp. Nhưng tùy nguồn nguyên liệu thiên nhiên mà mỗi nơi lại có cách chế biến khác nhau.

Thông thường các bà nội trợ đều nấu canh chua cá linh với me, khế, xoài sống. Nhưng với những nơi có nhiều bần như Cần Thơ, Vĩnh Long thì nấu canh chua bằng trái bần chín, mùi vị rất thanh tao. Đặc biệt tại huyện An Phú, tỉnh An Giang thì nấu bằng trái bứa. Cây bứa mọc nhiều ở vùng Khánh An, Khánh Bình thuộc huyện An Phú, tỉnh An Giang, nhiều nhất là ở các làng người Chăm. Trái bứa được người Chăm coi như một thứ gia vị truyền thống dùng kho với cá, nấu canh chua, làm nước mắm sả để chấm các món nướng, hấp dẫn nhất là chuột nướng, cá nướng... 

Cá linh muốn kho bứa hoặc kho mắm dầm bứa phải là cá linh non mới đúng điệu vì mùa nước nổi này cá có thịt mềm, ngọt, ít xương. Người ta chỉ cần móc ruột, để nguyên vảy, rửa sạch là có thể chế biến thành những món ăn nhớ đời. Còn như cá linh rìa, cá linh bản tháng mười, con nào cũng to bằng hai ba ngón tay, ngon nhất là kho mía hoặc đem nướng chấm với nước mắm dầm bứa.

Các vị “sành điệu” về ẩm thực ở huyện đầu nguồn An Phú quả quyết, chỉ có trái bứa mới làm cho món cá linh thăng hoa, mùi vị nó ăn đứt cả xoài sống và me non. Muốn làm món này, khi nồi cá kho hay nồi mắm vừa sôi lên, chúng ta cho vào một vài trái bứa tươi kèm thêm vài trái ớt hiểm. Đợi cho bứa chín mềm mới dầm ra như dầm me.

Đến thăm miền Tây mùa nước nổi này là dịp để bạn thưởng thức vị chua của trái bứa, chút cay của ớt hòa vào vị mằn mặn, ngòn ngọt của cá linh tạo thành một hương vị thơm ngon độc đáo. Đặc biệt là bông súng chấm mắm kho, càng ăn càng khám phá thêm nhiều điều thú vị. Người ăn có thể dầm thêm nhiều hay ít bứa ngoài chén nước mắm để gia giảm độ chua tùy ý thích. 

Trái bứa tươi mới hái.

Bông súng đi kèm với mùa cá linh.

Cá linh kho mẳn dầm bứa.

Cá linh kho mắm dầm bứa.