Cuộc hạ bệ chớp nhoáng ở Úc

Thế giới choáng váng trước cơn địa chấn trên chính trường Úc. Sáng 14-9, ông Tony Abbott khẳng định việc vị trí lãnh đạo của mình lâm nguy chỉ là “tin đồn”. Tuy nhiên, tối 14-9, ông trở thành cựu thủ tướng sau cuộc bỏ phiếu nhanh để bầu lãnh đạo Đảng Tự do cầm quyền.

Ở quốc hội Úc hiện tại, người lãnh đạo Đảng Tự do chiếm đa số trong liên minh cầm quyền Tự do - Dân chủ sẽ trở thành thủ tướng. Theo kết quả bỏ phiếu, cựu Bộ trưởng Truyền thông Malcolm Tumbull giành được 54 phiếu, còn ông Abbott chỉ được 44.

Như vậy, ông Tumbull sắp trở thành thủ tướng thứ 5 của Úc chỉ trong vòng 8 năm qua.  Các nghị sĩ Đảng Tự do còn bỏ phiếu để giữ Ngoại trưởng Julie Bishop ở lại vị trí phó chủ tịch đảng và trở thành phó thủ tướng Úc sau khi vượt qua Bộ trưởng Quốc phòng Kevin Andrews với tỉ lệ phiếu bầu 70-30. Sau cuộc bỏ phiếu, ông Abbott rời phòng họp với khuôn mặt khô cứng và không trả lời các phóng viên.

Phát biểu trong cuộc họp báo đêm 14-9, chính trị gia kiêm triệu phú này nhấn mạnh: “Chúng ta phải có tầm nhìn kinh tế cũng như một tầm lãnh đạo nắm bắt được cả các thách thức lẫn cơ hội lớn lao, để từ đó tìm ra cách ứng phó khó khăn và chớp lấy thời cơ”.

Ông Malcolm Turnbull và bà Julie Bishop phát biểu trước giới truyền thông sau cuộc bỏ phiếu Ảnh: News Corp Australia

Theo giới phân tích, Đảng Tự do “thay tướng” lần này nhằm chuẩn bị cho cuộc tổng tuyển cử vào giữa tháng 1-2017 bởi ông Abbott gặp nhiều chỉ trích trong việc ứng phó với các vấn đề an ninh, biến đổi khí hậu, phản đối hôn nhân đồng tính…

Thêm vào đó, theo báo The New York Times, tăng trưởng kinh tế Úc lùi về mức 2%/năm, thấp hơn nhiều so với mục tiêu dài hạn (3,25%), còn giá khoáng sản và năng lượng xuất khẩu giảm mạnh. Trước nguy cơ Úc rơi vào suy thoái lần đầu tiên sau 24 năm, tỉ lệ người dân không hài lòng với ông Abbott tăng lên mức 63% trong cuộc thăm dò mới nhất của hãng Newspoll.

GS Rod Tiffen của Trường ĐH Sydney nói với Reuters rằng ông Abbott bị hạ bệ ngay trong nhiệm kỳ đầu tiên. So với ông Abbott, ông Turnbull được xem là ứng viên sáng giá hơn cho chiếc ghế thủ tướng. Ông Michael Fullilove, Giám đốc điều hành Viện Chính sách quốc tế  Lowy (Úc), nhận định với báo The New York Times rằng ông Turnbull có vẻ cởi mở và bớt bảo thủ hơn ông Abbott. Trong khi đó, thủ lĩnh Công Đảng Bill Shorten lên án gay gắt tuyên bố muốn “thay đổi phong cách lãnh đạo” của ông Turnbull.

“Thay ngựa giữa dòng” không phải là chuyện hiếm trên chính trường Úc. Năm 2010, ông Kevin Rudd (thuộc Công Đảng) bị bà Julia Gillard tước mất chức thủ tướng trong một cuộc bỏ phiếu tương tự hôm 14-9. Đến năm 2013, ông Rudd lật ngược thế cờ khi đánh bại bà Gillard. Tháng 9-2013, ông Abbott thắng cử, trở thành thủ tướng Úc.