Người “thổi hồn” vào tre bông mỹ nghệ
Miền Tây ngày nay còn rất ít những người yêu đồ mỹ nghệ làm bằng tay. Có thể do cuộc sống đô thị và công nghiệp hóa trong sản xuất nên đa phần các sản phẩm mỹ nghệ ngày nay được làm bằng máy móc. Nhưng tại An Giang có con người năm nay đã gần 70 tuổi vẫn bằng cách làm thủ công, ngày đêm sáng tạo cho ra sản những phẩm tre bông mỹ nghệ. Ông là Võ Thành Viễn, một nghệ nhân cở sở mỹ nghệ tre bông Viễn Thành ở phường Bình Khánh, TP.Long Xuyên, tỉnh An Giang.
Ông Viễn kể, lúc 19 tuổi ông bắt đầu mê vót tre chẻ lạt làm câu, làm lờ, làm đũa... Hai năm sau, trong một chuyến qua xã Bình Phước Xuân, huyện Chợ Mới, An Giang, đi mua tre về đang lọp tép bán cho ngư dân bắt cá trong mùa lũ, tình cờ ông phát hiện ra một loại tre có nhiều hoa bông rất ngộ nghĩnh và tre ngoài da trổ vân bông đậm dợt rất lạ mắt.
Cây tre bông giống như loại tre mỡ, tre sim trồng ở nhà. Từ đó ông quyết định sử dụng loại tre bông chỉ có ở vùng đất Cù Lao Giêng (Chợ Mới) để sáng tạo, sản xuất ra nhiều mặt hàng tre bông mỹ nghệ. Đầu tiên, ông nẩy ý định làm những vật dụng, đồ dùng, con giống… trang trí trong gia đình như thún, gỗ, lờ, lọp. Với tài khéo tay, ông đã cho ra đời những sản phẩm đầu tay như: Làm con cò đậu, khun hình... và càng làm càng săy mê.
Từ những sản phẩm được tạo nên từ cây tre bông, ông nghĩ đến việc làm ra những mặt hàng mỹ nghệ đơn giản như: Bình hoa, ngôi nhà, quạt tay... chủ yếu để trang trí trong nhà và tặng bạn bè. Nào ngờ cho đến nay, hàng trăm loại sản phẩm của ông làm ra đã được nhiều người biết đến. Đó là những mặt hàng mỹ nghệ cao cấp như Văn Miếu, Ngọ Môn Huế, Chùa Một Cột, Nhà tưởng niệm Chủ tịch Tôn Đức Thắng, đèn tứ quí; cho đến những loại vừa như bộ mâm trà, đồng hồ treo tường, đèn ngũ, nhà rông và những cái nhỏ xíu rất xinh xắn như bình hoa, bình đựng viết, họp tăm...
Năm 2002 tại Hà Nội mở cuộc thi những tác phẩm nghệ thuật, ông đem dự thi đã đoạt giải nhì toàn quốc và hai giải khuyến khích trong tỉnh. Năm 2.000 sản phẩm mỹ nghệ mang đậm nét văn hoá truyền thống của ông lần lượt được đưa ra quản bá Hội chợ triển lãm 25 năm thành tựu của tỉnh, rồi đến Hội chợ ASEAN tại TP. HCM, Hội chợ triển lãm Quốc tế tại Cần Thơ. Nhiều người trong khu phố nơi ông sinh sống còn phong cho ông biệt danh “lão phù thuỷ” …
Khi chúng tôi đến căn nhà cũng là cơ sở sản xuất của ông Viễn, từ cổng rào đến tận sau nhà, nơi nào cũng “hầm bà lằng” tre và tre. Tôi thấy cả gia đình ông Viễn từ nhỏ đến lớn ai nấy cũng tất bật cụm cụi trong từng công đoạn.
Lần đến với cở sở tre bông mỹ nghệ Viễn Thành, tôi nhận ra một điều, vấn đề chính không nằm ở loại tre bông hay là chất liệu sử lý màu mà là ý tưởng, niềm đam mê và sự sáng tạo đã cho ra đời những tác phẩm mang hồn người dân Nam Bộ nói riêng và người dân Việt Nam nói chung.
Một sản phẩm bình hoa thuần Việt đang sắp được hoàn thành.
Các sản phẩm từ tre bông được chính bàn tay khéo léo ông tạo ra.
Đèn tứ quí.
Ông Viễn bên một số tác phẩm công phu của mình.
Tác phẩm ngôi nhà sàng của đồng bào dân tộc thiểu số.