Ở vùng quê tôi huyện Anh Sơn, con lươn sinh sống khắp nơi trên đồng ruộng, ao hồ. Mặc dù ngày nay lươn bị nhiều người dùng kích điện đánh bắt theo kiểu tận diệt, nhưng do lươn sinh sản nhanh nên vẫn còn nhiều. Người dân quê sau mỗi lần câu lươn, hay đặt trúm đều có lươn mang về để chế biến món ăn. Riêng tôi không hiểu sao chỉ thích món lươn kho tương, nhưng phải là thứ tương của nhà làm.
Ai cũng biết các món ăn được chế biến từ lươn đều rất thơm ngon, bổ dưỡng. Dù rằng mỗi món lại có những cách chế biến khác nhau, nhưng cũng phải tuân thủ theo một quy trình sơ chế nhất định.
Lươn đã qua sơ chế (ảnh: Võ Văn Thành)
Theo kinh nghiệm ở vùng quê này, để có được món lươn kho tương hấp dẫn, hợp khẩu vị với nhiều người, trước hết phải chọn những con lươn còn tươi sống, béo vàng, to cỡ ngón tay cái trở lên. Lươn bắt về làm sạch nhớt bằng tro bếp, hoặc lá cây chay, moi bỏ hết nội tạng chỉ giữ lại phần thịt, cắt khúc, rửa sạch, để ra rổ cho ráo nước. Kế đến phi mỡ hành, cho thịt lươn vào nồi xào đến khi chín tới thì đổ nước tương vào, kho khoảng 20 phút để cho ngấm. Cuối cùng chế thêm ít bột ngọt, tắt bếp là đã có món lươn kho tương đã hoàn hảo.
Món lươn sau khi hoàn thành có màu vàng nhạt, vị béo ngọt của lươn, mùi thơm đặc trưng của nước tương. Tuy nhiên món lươn kho tương có đặc điểm hơi mặn nên chủ yếu dùng để ăn cùng với cơm nóng trong bữa ăn gia đình.