Dân Việt

Chiếc gàu xách nước bằng lá cà bắp

Bài, ảnh: Minh Khuyên 05/11/2015 12:25 GMT+7
Trong một lần đi thực tế ở thôn quê vùng miền Tây Nam bộ. Tình cờ tôi thấy được chiếc gàu xách nước làm từ lá cà bắp. Hình bóng ngày xưa của đời sống ở nông thôn bỗng thấp thoáng hiện về trong ký ức.

Người dân miền quê ngày trước sống chủ yếu với nền kinh tế tự túc, tự cấp. Biểu hiện rõ nhất của nó đã hình thành nên nét văn hóa tận dụng của mọi người sống nơi đây. Có gì dùng nấy, kiếm được gì ăn nấy, trong đó có những thứ khá phổ biến là chiếc gàu xách nước và lá cà bắp. Hẳn ngày đó, từ thiên nhiên trời ban, con người bằng trí tuệ của mình đã tận dụng nó để đem lại cho cuộc sống ngày càng tốt hơn.

Ven sông, rạch ở miền Tây Nam bộ với đặc điểm là những hàng dừa nước mọc ken dày, có chỗ xuồng, ghe đi phía dưới, trên đầu những tàu lá giao nhau đến không thấy nổi mặt trời. Nước đen thẫm, bù mắt, muỗi dày đặc bu theo người qua lại…

img

Dừa nước và những cây cà bắp non.

Dừa nước cũng lại là loại cây đem lại rất nhiều nguồn lợi, từ việc dùng lá lợp nhà đến cọng xống lá chẻ phơi khô làm đăng đăng mương bắt cá, những đọt lá dừa nước non dân gian kêu là cà bắp cũng rất hữu dụng. Lá cà bắp non có thể dùng để gói bánh lá dừa. Cọng xống là cà bắp là thứ lạt buộc rất tiện lợi. Và cũng từ lá cà bắp non các bà, các mẹ dùng kéo thành chiếc gàu để xách nước.

img

Chiếc gàu xách nước kéo bằng lá cà bắp.

Lựa cây cà bắp gần nở thành tàu lá đốn về dùng dao bén róc lấy những lá non còn bám chặt bên trong. Khi lá còn tươi, người kéo sắp lại rồi kéo cho mép này chèn vào mép kia. Xong, thì tụm phần dầu lá lại làm quai xách. Người khéo tay có thể kéo cái gàu lớn chứa cả chục lít nước như chơi.

Chiều chiều, cứ hai tay xách hai cái gàu kéo từ lá cà bắp ra giếng làng hoặc ao sau vườn nhà xách nước về đổ đầy lu, khạp để tắm giặt cho cả nhà ngày hôm sau. Cũng chính những chiếc gàu ấy sẽ là phương tiện giúp cho người nông dân tưới nước cho vườn rau, liếp cải, trồng khoai, hay mấy dây trầu đang cho lá vàng óng ả. Một chiếc gàu kéo chắc chắn xài cả tháng như chơi. Hư cái này, làm tiếp cái khác thay thế, có chăng chỉ tốn chút công sau những giờ rãnh rỗi.

Chốn quê thanh bình, đời sống thật giản dị mà chân tình đằm thắm. Ngày nay, khi kinh tế thị trường phát triển, vật dụng bằng nhôm, bằng thiếc hay bằng nhựa đã dần thay thế những thứ tự làm tự có ngày xưa.  Nhìn thấy chiếc gàu xách nước kéo từ lá cà bắp như thấy được cả tâm hồn và tình cảm của tiền nhân khi ông bà, cha ông mới đến vùng đất Cửu Long giang để khai phá.