Mưu sinh nghề gập chuột đồng mùa lũ miền Tây

Xưa kia, nghề này chỉ dành cho dân nghèo, thu nhập chẳng là bao nhưng họ vẫn bám nghề kiếm cơm. Cũng vì thế đa phần gia đình theo nghề gập chuột đồng dù có vất vả nhưng khi trúng mùa mà vẫn túng ngặt. Rồi lâu dần, cái nghề khốn khó này cũng đã trở thành nghề “gia truyền” ở một số làng quê của vùng sông nước miền Tây.

Nghề bẫy chuột đồng khác với tất cả nghề khác là ở chỗ thường phải thức trắng đêm lặn lội ngoài đồng để thăm chuột khi bị sặp bẫy. Bởi có thể chỉ cần một cái gập thôi cũng dính được 3, 4 con. Trong một đêm, nếu không thăm bẫy, chuột chỉ dính 1 con là cùng vì thấy động là lũ chuột bỏ chạy hết.

Thật vui khi tóm được chuột đồng trong bẫy sập.

Thức trắng đêm thăm bẫy, sương khuya lạnh buốt. Mặc cho mưa, sương bao phủ trong đêm lạnh buốt, họ vẫn lầm lũi cặm cụi trên những chiếc xuồng ba lá độc mộc, đến hết bờ cao này đến các gò cao khác. Chỉ có mùa lũ nước ngập đồng, chuột không thể ở trong ruộng lúa được nên tìm chỗ bờ cao, có nhiều rậm cỏ để cư chú.

Mùa này, đợi khi nắng chiều xế bóng là dân làm nghề gập chuột đồng chuẩn bị xuồng, bình, đèn, gập và cơm đùm cơm nắm lên đường. Ở cái xóm nghèo Kinh Quýt (thị trấn Cái Dầu, Châu Phú, An Giang) có cả làng cùng đi bẫy gập chuột đồng. Mùa lũ về ngập đồng, người dân đi gập chuột hết đồng này sang đồng kia. Thậm chí họ còn tới cánh đồng xa tận Hà Tiên, Kiên Lương, Hòn Đất (Kiên Giang), xuống đồng Tháp Mười (Đồng Tháp) và lên cả tỉnh Long An, Tiền Giang, Sóc Trăng tìm… bắt chuột. Đi suốt và thức thâu đêm nhưng người đi gập chuột cũng chỉ kiếm được đôi ba trăm ngàn đồng, đủ đong gạo chợ đem về gia đình.

Không riêng làng Kinh Quýt, tại cánh rừng tràm Huệ Đức nối liền hai xã (Vọng Thê, huyện Thoại Sơn, và xã Tân Tuyến, Tri Tôn - An Giang) cũng có nhiều người theo ghề bẫy chuột trong mùa nước. Hoàng hôn buông dài trên mặt kênh Huệ Đức là lúc dưới bến sông này trở nên rộn rã hơn. Hàng chục chiếc xuồng ba lá nối đuôi nhau dưới bến, chuẩn bị cho một chuyến đi đánh gập chuột dai dẳng suốt 12 tiếng  đồng hồ trong đêm khuya.

Nghề gập chuột đồng không cần mồi để dụ chuột, mà chỉ cần nhìn các đường mòn trong các bờ cỏ rậm rạp, thấy dấu chân của chuột đi qua là cứ cho cái gập vào chổ đó đón đầu. Đợi khi chuột đi theo lói mòn vào gập thì gập tự sặp lại.

Người đi gập chuột đồng, được số lượng nhiều hay ít còn tùy vào khả năng và sức lực. Người nhiều nhất lên đến vài trăm cái bẫy, ít cũng khoảng trăm cái. Nhưng họ đều phải cọ mọ suốt đêm, rảo qua mấy bờ kênh, bờ đê cao xung quanh là nước ngập trắng xóa.

Chiếc xuồng ba lá của anh Lâm (ảnh) trở đầy gập chuột trong khoang, chuẩn bị lên đường.

Sau một đêm thức trắng ngoài đồng, người dân thu được 8-10 kg chuột.

Chuột được thương lái đến thu mua.

Làng chuột Phù Dật ở thị trấn Cái Dầu, huyện Châu Phú – An Giang nổi tiếng làm thịt chuột cung cấp cho cả miền Tây.