Đề xuất được tăng dưới 1.000 đồng/lít xăng: Con dao hai lưỡi

Bộ Công Thương vừa có báo cáo Thủ tướng Chính phủ đề xuất hướng sửa đổi Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu. Theo dự thảo sửa đổi, Bộ Công Thương đề nghị biên độ điều chỉnh giá xăng dầu ở các mức 3%, 5% và 7% thay vì theo 3 mức 7%, 12% và trên 12% như hiện nay.

Theo đề nghị của Bộ Công Thương, chỉ khi doanh nghiệp tăng giá xăng dầu trên 1.000 đồng/lít thì mới phải xin ý kiến của ngành chức năng.

Một phương án khác, Bộ cũng đề xuất điều chỉnh giá xăng dầu trong nước khi chênh lệch giữa giá cơ sở và giá hiện hành bằng con số cụ thể, như trong phạm vi đến 500 đồng/lít thì thương nhân tự điều chỉnh giá bán; trên 500 – 1.000 đồng/lít thì để thương nhân tự điều chỉnh giá kết hợp quỹ bình ổn; trên 1.000 đồng/lít, kg thì phải có ý kiến của liên bộ Tài chính – Công Thương. Bộ cũng đề nghị quy định đăng tải công khai giá cơ sở trên trang điện tử của Bộ Tài chính để người dân theo dõi, tính toán; quy định thương nhân đầu mối phải công bố giá cơ sở công khai trên trang thông tin điện tử của mình. Về tần suất điều chỉnh giá, thay vì 10 ngày như hiện nay, kiến nghị tăng lên là 15 ngày...

Trao đổi với NTNN, chuyên gia kinh tế Phạm Tất Thắng cho rằng, vấn đề cơ bản của thị trường xăng dầu là kinh doanh có cạnh tranh, nhưng cơ chế hiện nay vẫn không chịu từ bỏ tính độc quyền thì không thể có giá cạnh tranh có lợi cho người tiêu dùng và có sự minh bạch được. Ông Thắng nói: “Việc cho DN được điều chỉnh tăng giá dưới 1.000 đồng không khác gì con dao 2 lưỡi, bởi DN hoàn toàn có thể tăng giá xăng dầu có lợi cho mình và theo ý mình mà không cần biết thị trường biến động ra sao”.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong nói thẳng: Giá cơ sở trong dự thảo sửa đổi nên được “viết lại”. Theo đó, giá này chỉ gồm chi phí “cứng” trong kinh doanh xăng dầu, không có các khoản thuế, phí (khoản mềm) để doanh nghiệp có thể tự điều chỉnh khi những phần mềm này thay đổi. Điều này sẽ giúp cho kinh doanh xăng dầu có tính thị trường cao hơn và minh bạch hơn. Nghị định sửa đổi phải có các chế tài cụ thể rõ ràng để DN chỉ được quyết định tăng hoặc phải giảm giá xăng dầu theo đúng mức, đúng xu hướng và theo giá thị trường...

Mai Hương