Nga muốn "nhìn" Mỹ kĩ hơn từ trên cao

Tổng thống Nga Vladimir Putin

Yêu cầu ngày 22.2 của Nga làm dấy lên cuộc cuộc tranh luận giữa giới quan chức Lầu Năm Góc và các quan chức tình báo Mỹ. Liệu Nga có sử dụng những chuyến bay như vậy để do thám các nhà máy điện, mạng lưới truyền thông và các cơ sở hạ tầng quan trọng khác của Mỹ?

Những năm qua, Nga đã thực hiện nhiều chuyến bay quan sát không vũ khí trên bầu trời nước Mỹ, và Mỹ cũng có những chuyến bay như vậy ở Nga - như một phần của “Hiệp ước Bầu trời mở” được ký kết vào năm 1992 bởi hai nước này và 32 quốc gia khác khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.

Mục đích của Hiệp ước và những chuyến bay này là để gia tăng tính minh bạch về hoạt động quân sự và giám sát thỏa thuận kiểm soát vũ khí.

Tuy nhiên lúc này, một số quan chức tình báo và quân sự cấp cao của Mỹ nói rằng các công nghệ kỹ thuật số mới, kết hợp với kế hoạch thay đổi lịch bay của Nga sẽ vi phạm Hiệp ước.

Một số đảng viên Cộng hòa bày tỏ sự lo ngại."Không có lý do nào để Hoa Kỳ cho phép Nga cử một máy bay giám sát với bộ cảm biến tiên tiến bay qua Hoa Kỳ để thu thập thông tin tình báo", Mac Thornberry, đại diện Đảng Cộng hòa Texas, cho biết hôm thứ Hai.

Các quan chức tình báo Mỹ nói rằng mạng lưới vệ tinh gián điệp của Nga đã “sờn rách”. Vì vậy các chuyến bay qua Hoa Kỳ là một cách tương đối rẻ để lấp đầy những lỗ hổng tình báo quan trọng.

Mỹ lo ngại máy bay Nga trang bị máy ảnh kỹ thuật số chất lượng cao sẽ "soi" được nhiều thứ hơn cho hoạt động tình báo (Ảnh minh họa)

Bộ Ngoại giao nhìn nhận đề xuất của Nga như một sự nhượng bộ có thể giúp duy trì Hiệp ước Bầu trời mở, Hiệp ước rất quan trọng với các đồng minh châu Âu, và tránh căng thẳng cho mối quan hệ Mỹ - Nga.Cho phép Nga chuyển sang các bộ cảm biến quang-điện tử mới cung cấp cho Moscow một phương tiện đáng tin cậy hơn để tiến hành giám sát (và một cách dễ dàng hơn che giấu mục tiêu của họ) so với quá trình in ấn phim ảnh những năm 1960 phiền phức mà hầu hết các quốc gia, trong đó có Hoa Kỳ, đã không còn áp dụng.

Cả hai phương pháp chụp cùng một mức độ phân giải được cho phép (theo Hiệp ước). Nhưng một vài quan chức tình báo và quân sự cấp cao của Mỹ nói rằng những thay đổi này có thể khiến cho những cơ sở hạ tầng quan trọng nhất của Mỹ dễ dàng trở thành mục tiêu của tên lửa tầm xa mới của Nga.

Yêu cầu của Nga được đưa ra vào lúc nước này đang ngày một gia tăng sự cấm vận đối với các máy bay trinh sát của Mỹ bay qua Nga. Việc ngăn chặn này càng góp phần vào giai đoạn căng thẳng nhất của quan hệ Nga - Mỹ kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh, khi hai quốc gia bất đồng quan điểm trong các hoạt động của Nga ở Syria và Ukraine.

Chính quyền Mỹ phải quyết định trong bốn tháng tới về việc phản đối hay đồng ý lời đề nghị của Nga.

Một chuyến bay của Nga theo Hiệp ước Bầu trời mở ở Mỹ thường kéo dài 2 ngày, trên đường bay dài từ 2.500 đến 3.000 dặm. Luôn có 7 đến 10 nhân viên từ Cơ quan Giảm thiểu mối đe dọa quốc phòng của Lầu Năm Góc trên máy bay Nga để đảm bảo tuân thủ các quy tắc.

Nga đã tiến hành 5 chuyến bay qua Hoa Kỳ vào năm 2014 và 4 chuyến trong năm 2015. Năm nay, Nga dự kiến ​​sẽ tiến hành 6 chuyến bay, bắt đầu từ một trong hai sân bay quốc tế Dulles bên ngoài thủ đô Washington, hoặc Căn cứ không quân Travis ở California.