Cảnh giác với tư duy kinh tế “ảo tưởng”

Giá dầu khiến cả thế giới bất an. Ta vừa hưởng lợi, vừa thiệt hại

Sáng 14.3, Báo cáo Tổng quan thị trường tài chính 2015 (Dự thảo) được Uỷ ban Giám sát tài chính quốc gia (NFSC) công bố thu hút nhiều ý kiến của chuyên chuyên gia, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ.

“Cơ thể phát triển không đồng đều”

Ông Vũ Viết Ngoạn, Chủ tịch NFSC nhận định: Điểm nổi bật trong nền  kinh tế  năm 2015 là đạt thành tựu kép: Kiểm soát được  lạm phát trong khi vẫn đạt được tốc độ tăng trưởng khá trong bối cảnh các nền kinh tế thế giới đều tăng trưởng chậm hơn nhiều so với dự báo.

Kể  từ năm 2013 đến nay , hàng năm NFSC đều công bố báo cáo với mục tiêu để “Thay đổi  tư duy làm chính  sách, tăng thêm tính định lượng trong các phân tích dự báo. Tuy nhiên, công việc này vẫn gặp nhiều khó khăn vì dữ  liệu thống kê của  VN còn nhiều hạn chế và không sạch”, ông Ngoạn cho biết.

Báo cáo đã chỉ ra những khó khăn mà nền kinh tế năm 2016 phải đối  mặt với việc kinh tế  thế giới khó lường, nguồn lực tài chính quốc gia hạn chế trong bối cảnh Bộ Kế hoạch và Đầu tư dự  báo nền kinh tế cần tới 10 triệu tỷ đồng vốn đầu tư.

Mặc dù đưa ra những kết quả “xét nghiệm” tương đối lạc quan về nền kinh tế, song ông Trương Văn Phước, Phó chủ tịch NFSC cũng chỉ ra những lo lắng về sức khỏe của nền kinh tế.

“Tổng tài sản trong hệ thống ngân hàng tăng 12,4%, tín  dụng tăng 19% chứng tỏ cơ thể phát triển có phần không đồng đều. Hay như nhờ  chống đô la hóa bằng cách triệt tiêu lãi suất  khiến tỷ  giá ổn định,  nhưng  rõ ràng tình trạng đô la hóa  lại tăng lên”, ông Phước cho biết.

Liên quan đến Thông tư 36, cụ thể là đến BĐS và nợ xấu, ông Phước nói một cách hình ảnh : “Khi nhiệt độ tăng quá thì cần điều chỉnh chế độ ăn  uống”  để không  tạo ra tình trạng  bong bóng BĐS trong tương lai. Tôi  cho rằng  không nên lo lắng nhưng  cần phải có sự  can thiệp  sớm. Tín dụng BĐS cần phải được  điều chỉnh từ NHNN”, ông Phước nhấn mạnh.

Năm  2016, gia tốc tăng trưởng sẽ chậm lại, do tăng trưởng chủ yếu phụ thuộc  vào FDI, chứng  tỏ nội lực trong nước còn yếu. Bội chi ngân sách cao trong  bối cảnh trần nợ công khiến cho dư địa cho đầu tư phát triển hạn chế...là những cảnh báo được NFSC  dự báo.

Sức khỏe yếu nên cẩn thận khi “phanh ngực”

Ghi nhận sự đóng góp tích cực của báo cáo song TS.Trần Đình Thiên , Viện trưởng  Viện Kinh tế VN cho rằng: Báo cáo nhận diện bối cảnh thì tốt nhưng cần đánh giá  tác động, đưa ra những kết quả sâu hơn bởi tác động của bối cảnh đến nền kinh tế rất mạnh. Chẳng  hạn Trung Quốc tác động đến cả thế giới. Ta yếu lại mở cửa mạnh, nghĩa là “phanh ngực” thì rất sợ, vậy nên cần sự  đánh giá chính xác.

“Giá dầu khiến cả thế giới bất an. Ta vừa hưởng lợi, vừa thiệt hại” cũng nên được  phân tích đánh giá thấu đáo hơn.

Cảnh giác với tư duy “ảo tưởng”, TS Thiên cho rằng: “Thế giới không tốt lên mà  ta lại tốt lên. Nếu không  được  nhìn nhận cẩn thận dễ sinh ra ảo tưởng”, ông Thiên cảnh báo.

Năm nay ngân sách rất gay. Thị trường tài chính cần nguồn lực để  tái cơ cấu nền kinh tế. Vậy nút  thắt cơ cấu ở đâu? Hiểm họa của  năm nay như thế nào, cần phải được cảnh báo rõ hơn.

Cùng  đồng  tình với  ông Thiên, nguyên Thống đốc NH Lê  Đức Thúy cho rằng:  Đánh giá cái đã qua để hình dung cái sắp tới nên hình dung gì, nên làm gì, nhìn  2016 có gì khả quan.

Chẳng hạn về dự báo năm 2016 VN sẽ xếp thứ 2 trong 10 nước có  tốc  độ  tăng trưởng  cao  nhất. Liệu có khả quan như  thế  hay không?. “VN hay bị  tư  duy  một chiều. Dự báo tốt cứ tin là nó tốt mà không lường hết những biến động”, ông Thúy nói.

Ông Thúy đặt vấn đề: “Nợ  xấu dưới  3% là  an toàn  quá nhưng  tại  sao nợ ấu vẫn là vấn đề. Liệu sắp tới có nên mổ xẻ nợ xấu để  tìm cho ra một  hệ  thống ngân hàng lành mạnh”. Hay như tình trạng cả lãi suất huy động và  cho  vay đều tăng  thì không thể nói doanh nghiệp vẫn hoạt động bình thường  như 2015.

“Báo cáo cần phải đưa ra những nhận  định  để giúp cho có cái  nhìn thực  chất hơn”, ông Thúy đề xuất.