Sự nguy hiểm của thủy triều đỏ

Hiện tượng thủy triều đỏ thường xuyên xảy ra trên thế giới.

Một trong những nguyên nhân có thể gây ra cá chết hàng loạt ở biển miền Trung, theo Thứ trưởng Bộ Tài nguyên môi trường Võ Tuấn Nhân nhận định ngày 27.4, là "hiện tượng dị thường tự nhiên kết hợp với tác động của con người tạo nên hiện tượng tảo nở hoa của nước mà trên thế giới gọi là thủy triều đỏ".

Thủy triều đỏ hay tảo nở hoa là hiện tượng khi tảo biển – những thực vật sống ở biển hoặc nước ngọt – phát triển quá mức kiểm soát gây ra tác hại nghiêm trọng lên con người, cá, các loài giáp xác, động vật biển và chim. Bệnh gây ra bởi tảo biển hiếm gặp nhưng có thể gây chết người.

Một trong những hiện tượng thủy triều đỏ thường xuyên bắt gặp nhất xảy ra ở vịnh Florida, Mỹ. Khi tảo nở hoa, cá và những động vật giáp xác khác sẽ chết nếu ăn phải tảo. Lượng tảo phát triển đột biến có thể khiến việc hô hấp gặp khó khăn và không khí có mùi xú uế khó chịu. Khi xảy ra hiện tượng thủy triều đỏ, mặt nước cũng chuyển sang màu đỏ.

Hiện tượng thủy triều đỏ được Mỹ cảnh báo không chỉ gây hại cho sức khỏe người dân và sự sống của các loài sinh vật biển mà còn ảnh hưởng tới nền kinh tế khu vực. Tảo nở hoa xảy ra ở ven biển sẽ gây hại nghiêm trọng cho những bang tiếp giáp biển hoặc sống nhờ vào hoạt động kinh doanh ven biển. Thủy triều đỏ ở Mỹ nói chung và trên thế giới đang có nguy cơ tăng lên về số lượng.

Cá chết hàng loạt sau hiện tượng thủy triều đỏ (Ảnh minh họa)

Không phải mọi hiện tượng tảo nở hoa đều gây hại. Hầu hết tảo là có lợi vì chúng cung cấp thức ăn cho các loài động vật khác trong chuỗi tự nhiên. Dù vậy, một số loài tảo có thể sinh ra các chất giết chết cá tôm, động vật biển và chim, gián tiếp hoặc trực tiếp gây hại cho sức khỏe người dân ven biển. Khi tảo nở rộ và chết đi, quá trình phân hủy làm mất oxy trong nước khiến những sinh vật dưới nước bị chết theo.

Hầu hết hiện tượng thủy triều đỏ xảy ra là do yếu tố tự nhiên, chẳng hạn như sự xuất hiện của một dòng biển nóng hoặc các dòng biển lạnh chứa nhiều chất dinh dưỡng “trồi” lên khỏi mặt nước. Điều kiện thuận lợi này giúp tảo sinh sôi nhanh chóng và sinh ra hiện tượng thủy triều đỏ.

Ngoài ra, các hoạt động xả thải ra biển chứa nhiều hợp chất hữu cơ cũng là điều kiện thuận lợi giúp tảo sinh sôi nhanh chóng. Một nhân tố khác được cho là khiến thủy triều đỏ thường xuyên xảy ra là những dòng biển chứa nhiều sắt tại những khu vực biệt lập khiến tảo nở rộ. Hiện tượng El Nino cũng là một nguyên nhân được các nhà khoa học xác nhận gây ra tảo nở hoa.

Hiện tượng thủy triều đỏ ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1793 tại British Columbia, Canada. Từ đó đến nay, hầu như năm nào cũng xuất hiện tảo nở hoa trên thế giới. Năm 1840, thủy triều đỏ không làm ai bị chết nhưng nhiều trường hợp nhập viện do ho, hắt xì hơi, sổ mũi và chảy nước mắt liên tục.

Gần đây nhất vào tháng 6.2015, 12 cư dân thành phố Bohol, Philippines phải nhập viện do ngộ độc tảo gây ra bởi nạn thủy triều đỏ.