Các nhà khoa học Mỹ nói về thuỷ triều đỏ

Thủy triều đỏ Florida là gì?

Thủy triều đỏ gây ra bởi hiện tượng nở rộ của loại tảo biển độc tính và sự tập trung mật độ cao của loài tảo này. Tại bang Florida và vịnh Mexico, loại tảo gây ra phần lớn hiện tượng thủy triều đỏ có tên gọi tảo Karenia brevis (gọi tắt K. brevis). Để phân biệt thủy triều đỏ K. brevis với các loại thủy triều đỏ do các loại tảo khác gây ra, các nhà nghiên cứu Mỹ đặt tên “thủy triều đỏ Florida”.

Thủy triều đỏ có màu gì? Với mật độ tập trung đủ lớn, thủy triều đỏ Florida có thể làm nước biến màu sang đỏ hoặc nâu nhạt. Triều đỏ do các loại tảo khác gây ra thường có màu đỏ, nâu, xanh lá cây hay thậm chí màu tím. Tuy nhiên cũng có thể nước vẫn ở trạng thái bình thường trong thời gian thủy triều đỏ.

Thủy triều đỏ xảy ra khi nào và đây có phải là hiện tượng mới?

Hiện tượng thủy triều đỏ được đề cập trong các tài liệu, xảy ra tại khu vực phía nam vịnh Mexico vào những năm 1700 và dọc bờ biển vịnh Florida vào những năm 1800. Hiện tượng các chết hàng loạt gần vịnh Tampa, thậm chí được các nhà thám hiểm Tây Ban Nha ghi chép lại.

Thủy triều đỏ Florida kéo dài bao lâu? Thủy triều đỏ có thể kéo dài trong thời gian ngắn nhất là vài tuần và lâu nhất là hơn là 1 năm. Thủy triều đỏ có thể lắng dịu và sau đó lại xuất hiện trở lại. Thời gian kéo dài hiện tượng thủy triều đỏ gần bờ biển Florida tùy thuộc vào các điều kiện vật lý và sinh vật, bao gồm: ánh sáng mặt trời, tình trạng dưỡng chất và độ mặn cũng như tốc độ và hướng của gió và các dòng hải lưu.

Nơi nào xảy ra thủy triều đỏ?

Rất nhiều loài tảo gây ra hiện tượng thủy triều đỏ trên thế giới. Tuy nhiên, sinh vật gây ra thủy triều đỏ Florida, tảo K. brevis, lại được tìm thấy phần lớn chỉ ở khu vực vịnh Mexico, kéo dài từ Mexico đến bang Florida, Mỹ. Triều đỏ Florida xảy ra xung quanh vịnh Mexico khi các dòng hải lưu ven bờ di chuyển theo làn gió và các dòng hải dương. Một số hiện tượng triều đỏ còn do các dòng hải lưu từ vịnh Stream mang tới Đại Tây Dương và xa nhất là Delaware (Mỹ).

Thủy triều đỏ Florida có thể xảy ra tại các vịnh, các cửa sông nhưng không xảy ra tại các hệ thống nước ngọt như các sông, hồ. Bởi tảo K.brevis không thể tồn tại ở các vùng nước có độ mặn thấp trong một thời gian dài. Hiện tượng nở rộ các tảo gây thủy triều đỏ thường ở các vùng ven bờ biển có độ mặn. Tuy nhiên, loại tảo độc tính khác, trong đó có tảo cyanobacteria (tảo lam) lại nở rộ tại các hồ và sống nước ngọt.

Vậy chúng ta có thể dự đoán nơi nào xảy ra thủy triều đỏ hay không? Mặc dù xảy ra hiện tượng thủy triều đỏ là không thể dự báo được, nhưng các nhà khoa học có thể đưa ra dự báo về sự chuyển động của nó bằng việc dựa vào các số liệu thu thập về dòng chảy và hướng gió một khi hiện tượng thủy triều đỏ được xác định.

Ngoài ra, các nhà khoa học còn theo dõi mật độ tập trung của các sinh vật gây ra hiện tượng thủy triều đỏ bằng việc thu thập các mẫu nước định kỳ. Sự chuyển động của thủy triều đỏ và mật độ tập trung là quan trọng bởi các tác động của thủy triều đỏ gây ra bao gồm: cá chết, con người khó hô hấp, đều phụ thuộc vào các yếu tố này. Các thông tin do cơ dự báo cung cấp còn là cơ sở để người dân đưa ra quyết định cho các hoạt động trên bờ biển.

Thủy triều đỏ có gây hại?

Nhiều đợt thủy triều đỏ có thể thải ra nhiều hóa chất độc có thể ảnh hưởng đến các sinh vật biển và con người. Sinh vật gây thủy triều đỏ Florida, tảo K.brevis, thải ra brevetoxins, một độc chất khá mạnh trong tự nhiên, có thể ảnh hưởng đến cơ quan thần kinh trung ương của cá và nhiều loại động vật xương sống, khiến các động vật này chết. Sóng biển có thể làm vỡ các tế bào của tảo K.brevis và thải ra các chất độc vào trong không khí, gây ra tình trạng khó hô hấp.

Với những người có các bệnh mãn tính về hô hấp nghiêm trọng như bệnh tràn khí hay hen suyễn, thủy triều đỏ có thể khiến họ nguy kịch. Các chất độc thải ra từ thủy triều đỏ có thể còn tích trong các động vật thân mềm như các con hàu và sò, có thể gây ra chứng ngộ độc nếu con người ăn phải.

Trái ngược với các loài gây ra thủy triều đỏ có tác động từ ô nhiễm liên quan đến chất thải đô thị và chất thải trong sản xuất nông nghiệp, đến nay vẫn chưa phát hiện ra mối liên hệ giữa ô nhiễm và tần suất xảy ra thủy triều đỏ do tảo K.brevis. Thủy triều đỏ Florida phát triển ở khoảng cách 16-64km ngoài biển, không có liên quan đến các tác nhân do con người gây ra. Thủy triều đỏ xảy ra tại Florida từ lâu trước khi con người đến đây định cư tại đây. Nhiều đợt thủy triều đỏ được quan sát từ giữa những năm 1900, trước khi bờ biển tại bang này được phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, một khi thủy triều đỏ được đưa vào bờ, chúng còn có thể tiếp ứng với các tác nhân do con người để tiếp tục khuếch đại.

Liệu chúng ta có thể kiểm soát hiện tượng thủy triều đỏ? Đây không còn là một vấn đề đơn giản. Các tác động nguy hại của một đợt thủy triều đỏ được gây ra bởi các chất độc được thải ra từ sinh vật chết. Việc kiểm soát không chỉ tiêu diệt các sinh vật gây ra thủy triều đỏ mà còn loại bỏ các chất độc khỏi môi trường nước. Cho đến nay, điều này vẫn chưa thực hiện được. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đang tìm các cách thức để giảm sự ngộ độc cho các loài thân mềm. Ngoài ra, bất kỳ chiến lược kiểm soát thủy triều đỏ nào không được phép làm tổn hại đến môi trường.

Vào những năm 1950, Cục động vật hoang dã và cá Mỹ và các nhà khoa học bang Florida đã sử dụng hợp chất đồng sulfat để loại bỏ hiện tượng thủy triều đỏ tại bờ biển Florida. Mặc dù hợp chất đồng sulfat (CuSO4) phá hủy sinh vật gây ra thủy triều đỏ, nhưng lại thải ra các chất độc, cùng với hợp chất đồng sulfat, có tác động xấu đến các sinh vật biển khác. Việc kiểm soát cần phải mang tính thực tiễn. Vả lại, quy mô các đợt thủy triều đỏ rất khác nhau, thường lan rộng ra tới 16.000 km vuông và bao phủ trên bề mặt cho tới đáy biển. Hiện nay, vẫn chưa có cách thức hiệu quả nào để kiểm soát hoặc tiêu tiêu thủy triều đỏ.