Theo National Interest, việc phát triển tàu ngầm hạt nhân nằm trong chiến lược phát triển vũ khí hạt nhân trên biển của Trung Quốc.
Trong một bài phân tích gần đây, chiến lược gia hạt nhân Trung Quốc, giáo sư Wu Riqiang thuộc Đại học Renmin cho biết, chiến lược phát triển hạm đội tàu ngầm hạt nhân của Bắc Kinh được đánh dấu vào tháng 4.2015 khi quân đội Trung Quốc công bố quyết định của Quân uy Trung ương nước này về việc tăng cường hoạt động của các tàu ngầm thuộc Hạm đội Hải Nam. Theo đó, Hạm đội Nam Hải được lệnh thực hiện các cuộc tuần tra tầm xa như một phần của một cuộc tập huấn chiến đấu thực tế.
Trước đó, theo ông Wu, mặc dù Bắc Kinh đã lần đầu tiên bắn thử một tên lửa đạn đạo từ một tàu ngầm chiến lược cách đây gần 3 thập kỷ trước, song trên thực tế, hạm đội tàu ngầm của Trung Quốc được cho là chưa từng thực hiện một cuộc tuần tra chiến lược nào.
Theo các chuyên gia phân tích, Trung Quốc đang đầu tư mọi nguồn lực để phát triển hạm đội tàu ngầm được trang bị tên lửa hạt nhân hiện đại cạnh tranh với Mỹ.
Theo ông Wu, động thái trên xuất phát từ mối quan ngại Mỹ - cường quốc quân sự hàng đầu trên thế giới, vốn sở hữu các tàu ngầm tấn công tiên tiến có khả năng theo dõi các căn cứ tàu ngầm của Trung Quốc.
Theo đó, khi tàu ngầm Trung Quốc rời khỏi căn cứ, chúng sẽ lập tức bị các tàu ngầm tấn công của Mỹ phát hiện. Trong trường hợp chiến tranh nổ ra, các tàu ngầm Mỹ có thể bắn chìm các tàu ngầm Trung Quốc – đó là chiến thuật tiêu chuẩn của Mỹ, ông Wu nhấn mạnh.
Giáo sư này cho rằng, các tàu ngầm tấn công thế hệ mới được trang bị tên lửa hạt nhân của Trung Quốc hiện nay có vai trò rất lớn trong việc đảm bảo thế cân bằng về mặt quân sự ở Tây Thái Bình Dương. Nếu hạm đội tàu ngầm chiến lược của Trung Quốc có thể hoạt động rộng rãi khắp các vùng biển và sở hữu công nghệ đủ để chọc thủng các lá chắn tên lửa Mỹ, thì chúng có thể tấn công các tàu hải quân của cường quốc số 1 thế giới ở Tây Thái Bình Dương, đặt mìn, hoặc thậm chí phóng tên lửa hành trình tấn công lục địa Mỹ.
Hiện Trung Quốc đang sở hữu loại tàu ngầm hạt nhân mới nhất là Type 093B. Nhiều chuyên gia quân sự tin rằng, Type 093B của Trung Quốc có thể sánh ngang với tàu ngầm lớp Los Angeles của Mỹ và điều này cho thấy Bắc Kinh đang nhanh chóng đuổi kịp phương Tây trong lĩnh vực quân sự.
“Tàu ngầm Type 093B khác hẳn với loại Type 093 thông thường. Tàu hoạt động yên lặng hơn và có nhiều loại vũ khí hiện đại, bao gồm tên lửa hành trình phóng theo phương thẳng đứng. Tàu 093B có thể sánh ngang với mẫu tàu lớp Los Angeles đã được cải tiến, và điều này cho thấy Trung Quốc đang nhanh chóng nắm được cách chế tạo một loại tàu ngầm hiện đại”, ông Jerry Hendrix, Giám đốc chương trình Đánh giá và Chiến lược Quốc phòng tại Trung tâm An ninh Mỹ mới, đồng thời là một cựu Đại tá Hải quân Mỹ nhận định.
Trong khi đó, Lầu Năm Góc trong một báo cáo gửi lên Quốc hội Mỹ vào năm 2016 cảnh báo, Bắc Kinh đang tiếp tục nâng cấp và mở rộng hạm đội tàu ngầm của nước này.
Theo đó, Trung Quốc sẽ tiếp tục cải tiến lực lượng tàu ngầm tấn công, thêm 4 tàu ngầm lớp Shang (Type 093) sẽ gia nhập biên chế cùng với 2 tàu trước đó. Tàu ngầm lớp Shang cải tiến được trang bị hệ thống phóng thẳng đứng, có khả năng bắn tên lửa hành trình chống tàu tiên tiến YJ-18 sẽ thay thế tàu ngầm lớp Han (Type 091) đã cũ.
Trong thập kỷ tới, Trung Quốc còn có thể chế tạo tàu ngầm tấn công hạt nhân mang tên lửa dẫn đường Type 095. Chúng sẽ không chỉ nâng cao năng lực tác chiến chống tàu mặt nước của PLAN mà còn mang lại cho lực lượng này khả năng tấn công mặt đất bí mật hơn.
Phó Đô đốc Hải quân Mỹ Joseph Mulloy cũng lên tiếng cảnh báo, Mỹ hiện đang có khoảng 52 tàu ngầm chiến đấu, song dự kiến sẽ giảm xuống chỉ còn lại 41 tàu vào năm 2029. Còn Trung Quốc sẽ có “ít nhất 70 tàu, và con số này sẽ còn tăng lên”.
Trên thực tế, Hải quân Mỹ đã lường trước rằng họ có thể phải đối mặt hạm đội tàu ngầm Trung Quốc dù thua kém về mặt kỹ thuật song có quy mô gần gấp đôi.
Theo đó, Hải quân Mỹ sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Ưu thế về công nghệ của tàu ngầm Mỹ có thể sẽ không đủ sức để chống lại ưu thế về số lượng của tàu Trung Quốc.
Quan ngại thực tế này, Hải quân Mỹ đang hi vọng có thể củng cố sức mạnh của hạm đội tàu ngầm của họ bằng cách chế tạo thêm 2 tàu lớp Virginia mỗi năm đồng thời chế tạo tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo mới để thay thế lớp Ohio.
Ngoài ra, nếu Trung Quốc đang thực sự bắt kịp Mỹ về công nghệ quân sự, thì cường quốc số 1 thế giới sẽ phải cân nhắc đẩy nhanh tốc độ đóng tàu ngầm tấn công, huy động năng suất tối đa của 2 nhà máy đóng tàu ngầm hạt nhân tại Mỹ. Thêm vào đó, Hải quân Mỹ cũng sẽ phải đẩy nhanh chương trình phát triển tàu ngầm tấn công thế hệ mới để thay thế dần cho lớp tàu Virginia, vốn được lên kế hoạch đi vào hoạt động trong năm 2044.