Được Trung Quốc bơm tiền, Campuchia mất gì?

Thủ tướng Campuchia Hun Sen đã khiến ASEAN "chia rẽ" khi công khai ủng hộ Trung Quốc trên Biển Đông

Thủ tướng Campuchia Hun Sen đang chuẩn bị cho một thời kì khó khăn giữa những lời chỉ trích gay gắt của chính phủ Campuchia và các nước khác khi Campuchia đặt lợi ích của Trung Quốc lên trên mọi mong muốn của các nước ASEAN.

Sự ủng hộ của ông Hun Sen với tuyên bố chủ quyền ngang ngược của Trung Quốc ở Biển Đông tại Hội nghị ASEAN gần đây đã khiến Campuchia trở thành một nhân tố “phá đám” chia rẽ khối thương mại ASEAN.

"Campuchia ngày càng mất đi tính hợp pháp quốc tế. Kết quả là, cho dù đúng hay sai, vị thế của Campuchia sẽ bị hoài nghi", Ou Virak, người sáng lập của nhóm cố vấn toàn cầu Diễn đàn Tương lai nói.

Sau khi Trung Quốc xóa bỏ nhiều món nợ của Campuchia vào năm 2002, nối lại mối quan hệ song phương, Thủ tướng Hun Sen đã cố gắng hạ thấp vai trò của Campuchia trong tranh chấp Biển Đông.

Ngay sau phán quyết Biển Đông, Trung Quốc “tặng” Campuchia gần 600 triệu USD viện trợ

Nhưng sự “giả vờ im lặng” này đã kết thúc vào tháng 7 khi tòa án trọng tài của Liên Hợp Quốc bác bỏ tuyên bố "đường lưỡi bò" phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông. Campuchia lên tiếng ủng hộ Trung Quốc, từ chối công nhận thẩm quyền của tòa án và thúc đẩy giải quyết với từng bên tranh chấp trên cơ sở song phương. Ngay sau phán quyết, Trung Quốc cho biết họ rất biết ơn sự ủng hộ của Campuchia và “tặng” Campuchia gần 600 triệu USD viện trợ.

Campuchia sau đó thành công trong việc giảm sức mạnh của tuyên bố ASEAN, trong đó bỏ qua phán quyết của tòa án, khiến nhiều thành viên ASEAN lo lắng. Trước hành động này, Bắc Kinh tuyên bố sẽ giúp xây dựng tòa nhà hành chính mới cho Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) ở thủ đô, cao 12 tầng.

Tiền viện trợ của Trung Quốc, khoảng 15 tỉ USD trong hai thập kỷ qua, đã giúp nền kinh tế Campuchia trở nên sôi động trong những năm gần đây. Nhưng ông Hun Sen có lẽ phải trả giá cho việc ủng hộ Trung Quốc khi ông nhận phải nhiều chỉ trích từ trong và ngoài nước về vấn đề này. 

Ông Hun Sen nhận thức sâu sắc rằng sự suy thoái tài chính của Trung Quốc và sự mất giá của đồng nhân dân tệ có thể ảnh hưởng xấu đến cơ hội đắc cử của ông trong cuộc bầu cử năm 2018 tới. Đảng CPP do ông Hun Sen cầm quyền đã giành đa số phiếu cách đây ba năm giữa những cáo buộc về gian lận.

Tiền viện trợ của Trung Quốc thời gian qua giúp củng cố vị thế của ông Hun Sen

Công chúng Campuchia cũng đang sôi sục tức giận vì một chiến dịch trấn áp chính trị ở Campuchia. Báo cáo của một cơ quan giám sát tham nhũng quốc tế, có trụ sở tại  London, tên là Global Witness đã vạch ra sự giàu có của gia đình Thủ tướng Hun Sen, và vụ ám sát nhà phân tích độc lập được công chúng tôn trọng, một người dẫn chương trình phát thanh, ông Kem Ley. hồi tháng trước.

Một nhà phân tích giấu tên nói rằng cái chết của Kem Ley giống với sự việc xảy ra tại các cuộc tranh cử trước đó ở Campuchia qua, thường nổi bật bởi các vụ ám sát, bắt nạt và đe dọa. "Chúng tôi đang trên cơ sở bầu cử sớm, các chính trị gia đối lập đang bị theo sát hoặc đã bỏ chạy, nhưng CPP cũng cần tiền và đó là lý do tại sao việc liên minh với Trung Quốc là rất quan trọng. Người Campuchia có thực sự quan tâm về Biển Đông hay không? Tôi nghi ngờ điều đó."

Song, sự phụ thuộc vào tiền bạc của Trung Quốc đang dẫn đến một hệ quả là các nhà đầu tư phương Tây giảm hẳn quan tâm đến Campuchia. Họ có lẽ muốn chờ cho tình hình ngã ngũ sau cuộc bầu cử  tới để quyết định.