Bí ẩn “xác ướp la hét” trong hầm mộ hoàng tộc Ai Cập

Xác ướp lộ rõ vẻ mặt kinh hoàng khi chết.

Theo Ancient Origins, các nhà khảo cổ năm 1881 đã phát hiện 40 xác ướp, trong một hang động kín ở Deir El Bahri, cách thủ đô Cairo 483 km về phía nam. Cuối căn hầm dốc đứng cao 14 m còn có một xác ướp không rõ danh tính, không được mai táng theo đúng phong tục.

Khi mở lớp vải quấn quanh xác ướp vào năm 1886, các nhà khảo cổ vô cùng kinh ngạc với nét mặt kinh hoàng của người chết giống như đang la hét. Người ta gọi đây là “Unknown man E” (Người đàn ông vô danh E) hoặc “xác ướp la hét”. Xác ướp hiện vẫn được lưu giữ ở Bảo tàng Cairo.

Ở thời điểm đó, các nhà nghiên cứu không chú ý đến xác ướp vô danh vì bị lu mờ bởi xác ướp pharaoh Ramses II, pharaoh Seti I, và pharaoh Thutmose III. “Đây là những tên tuổi lớn trong lịch sử Ai Cập cổ đại”, nhà Ai Cập học Dylan Bickerstaffe, kiêm cố vấn viên của kênh National Geographic nói.

Tất cả 40 xác ướp đều được chuyển đến hang từ những kim tự tháp trong Thung lũng các vị vua. Các chuyên gia cho rằng vào cuối giai đoạn Ramesside (năm 1292 - 1069 trước Công nguyên), nạn cướp mộ trở thành vấn đề nghiêm trọng đe dọa xác ướp hoàng tộc. Do đó, những thầy tu cấp cao đã giấu hàng chục xác ướp ở một địa điểm hẻo lánh bí mật khác.

Mọi vật giá trị chôn cùng xác ướp đều được loại bỏ nhưng có một thứ mà tín ngưỡng của người Ai Cập cổ đại không cho phép che giấu, đó là tên của xác ướp.

Theo đó, một hài cốt không có tên gọi để nhận dạng không thể đến được thế giới bên kia. Vì lý do này, một số chuyên gia kết luận, "Người đàn ông vô danh E" đã bị chủ ý nguyền rủa để phải sống vĩnh viễn dưới địa ngục.

Bức tranh phác họa hình ảnh pharaoh Ramses III.

Hơn 100 năm sau, nhóm Ai Cập học cùng với kênh truyền hình National Geographic (thuộc sở hữu của Hội Địa lý Quốc gia Mỹ), tìm hiệu lại về trường hợp của "Người đàn ông vô danh E". Trước khi nghiên cứu, nhóm Ai Cập học đặt ra ba giả thuyết. Xác ướp vô danh thuộc về một người Ai Cập giữ chức thống đốc ở đâu đó trên đế chế Ai Cập rộng lớn.

Có thể xác ướp được an táng không đúng theo phong tục vì những người hầu vì một lý do nào đó mà không nghiên cứu kỹ cách thức ướp xác. Xác ướp vô danh bao bọc bởi lớp vôi sống và những mẩu da cừu, dê rải khắp thi thể.

Đối với người Ai Cập, cừu, dê là động vật dơ bẩn. Việc phủ da những loài vật này lên xác có thể khiến người đã khuất không thể sang thế giới bên kia. Ở nhiều nơi khác thời đó, da cừu, dê là vật phổ biến trong phong tục chôn cất vì chúng gần gũi với con người như làm quần áo, chăn đắp.

Cuối đoạn phim tài liệu, nhóm nghiên cứu bác bỏ giả thuyết này bởi xác "Người đàn ông vô danh E" nằm cùng những thành viên hoàng tộc trong khi không có dấu hiệu nhận dạng danh tính xác ướp này.

Giả thuyết thứ hai cho rằng, xác ướp vô danh là một hoàng tử ngoại quốc qua đời khi đang ở Ai Cập. Do xung đột giữa các vương quốc, xác vị hoàng tử này không được chuyển về quê hương. Do đó, người này được chôn tại Ai Cập. Tuy nhiên, giả thuyết này không giúp giải thích nơi chôn cất và chủ ý không lưu lại danh tính của những người mai táng.

Bản chụp cắt lớp vi tính phần hài cốt cho thấy, xác ướp vô danh chắc chắn là người Ai Cập. Phần hộp sọ thậm chí còn có nét đặc trưng của hoàng tộc Ai Cập như hình dáng, kích thước, phần hộp sọ từ trán đến sau đầu dài và vết lõm ở đỉnh hộp sọ.

Nhóm điều tra thiên về kết luận cho rằng, “Người đàn ông vô danh E” là thành viên hoàng tộc. Người này bị thất sủng trong giai đoạn pharaoh Ramses III qua đời. Xác ướp vô danh rất có thể là hoàng tử Pentewere, người con trai của pharaoh Ramses III bị buộc tội âm mưu giết cha.

“Có hai thế lực tác động lên việc hình thành nên xác ướp này: Một bên muốn loại bỏ dấu vết còn bên kia muốn gìn giữ phong tục truyền thống”, nhà khảo cổ học Bob Brier đến từ Đại học Long Island ở New York (Mỹ) nói.

Xác ướp được đưa đi chụp cắt lớp vi tính.

Tài liệu ghi trên giấy cói nhắc đến một phiên tòa xét xử trong giai đoạn thế kỷ 12 trước Công nguyên. Theo đó, Tiye - vợ của vua Ramses III bị cáo buộc giết pharaoh để đưa con trai Pentewere lên ngôi.  Tiye sau đó bị hành quyết.

Riêng hoàng tử Pentewere được phép tự sát bằng thuốc độc. Một số nhà nghiên cứu tin rằng Tiye bị thất sủng do pharaoh Ramses cưới người vợ mới trẻ đẹp hơn.

Ngôi mộ vô danh được suy đoán là cách trừng phạt vĩnh cửu dành cho kẻ phản nghịch. Dù đây chỉ là giả thuyết nhưng nhiều người tin rằng, xác ướp vô danh có người thân cận, muốn đảm bảo rằng ông được chôn cất sau khi chết.

Danh tính của xác ướp vô danh được quan tâm đặc biệt bởi vẻ mặt kinh hoàng khi chết. Tuy vậy, đa số các nhà Ai Cập học đều đồng ý nét mặt đáng sợ đó có thể là kết quả do người chết ngã đập đầu về phía sau.

Các nhà khảo cổ dự định tiến hành kiểm tra DNA để xác định mối quan hệ giữa "Người đàn ông vô danh E" và pharaoh Ramses III.