Siêu dự án 30 nghìn tỷ “đắp chiếu”, chỉ “bắn chỉ thiên”, chưa quy trách nhiệm cá nhân

Báo cáo kiểu “bắn chỉ thiên”

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Ngọc Phương, đoàn Quảng Bình, nhận định báo cáo của Chính phủ về nợ công, ngân sách là thẳng thắn, nhìn vào sự thật nhưng lại thiếu đi những phần rất quan trọng đáng kể trong Báo cáo của Chính phủ, cũng như thẩm tra của Ủy ban Tài chính, Ngân sách.

“Thực tế hiệu quả đầu tư có bao nhiêu dự án đưa lại hiệu quả, bao nhiêu dự án thua lỗ, bao nhiêu dự án cần xem xét, đề nghị điều tra, truy tố, nguyên nhân, giải pháp xử lý. Có như thế mới xác định được trách nhiệm tổ chức, cá nhân để xử lý, làm bài học cho tổ chức, quản lý, hy vọng ngăn chặn được tình trạng thất thoát vốn đầu tư hiện nay”, đại biểu Phương nêu quan điểm.

Theo báo cáo chỉ 5 dự án, xơ sợi Đình Vũ, gang thép Thái Nguyên, bột giấy Phương Nam, đạm Ninh Bình, nhiên liệu sinh học Dung Quất đã làm tiêu tan trên 30 nghìn tỷ. Trong đó gang thép Thái Nguyên đầu tư dự kiến tăng từ 3.800 tỷ đồng lên 8.100 tỷ đồng, tăng hơn hai lần.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Ngọc Phương, đoàn Quảng Bình

“Tôi phân tích một trường hợp nhà máy bột giấy Phương Nam, dự kiến điều chỉnh tăng từ 1.400 tỷ đồng lên 3.400 tỷ đồng, tăng 2,3 lần. Sau khi nghiệm thu chạy thử thì thành công nhưng chạy tải thì không thành công. Do cây đay không phù hợp và cuối cùng đổi sang gỗ tràm nhưng cũng không hiệu quả, bây giờ xử lý nhà máy này gần như là bỏ.

Kiểu báo cáo và thẩm tra như trên là chỉ bắn chỉ thiên. Cái chung chỉ ra được nhưng cái cụ thể trong vốn đầu tư thì thất thoát, lãng phí, trách nhiệm tổ chức, cá nhân không chỉ ra được và không tạo ra bước đột phá làm chuyển biến nhận thức trong quản lý vốn đầu tư trong thời gian tới. Đặc biệt là việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết 04 về chống tham nhũng, lãng phí”, đại biểu Phương đánh giá.

Đại biểu Quốc hội Mai Sỹ Diến, đoàn Thanh Hoá, thống nhất với nhận định của Chính phủ là hầu hết các doanh nghiệp nhà nước vẫn tiếp tục duy trì ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh góp phần giữ vững mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô. Tuy nhiên, vẫn còn một số dự án lớn do các tập đoàn, tổng công ty nhà nước đầu tư chậm tiến độ, kém hiệu quả, dư luận xã hội quan tâm.

Như dự án nhà máy sản xuất tơ sợi Đình Vũ, tuy đã rơi vào tình trạng mất cân đối tài chính nghiêm trọng như báo cáo của Chính phủ, nhưng thiếu sự cảnh báo về thua lỗ và tiềm ẩn thua lỗ của các cơ quan chức năng trong thẩm định, đánh giá hoặc cơ quan thanh tra kiểm toán sau khi thanh tra kiểm toán. Giải pháp hiện nay vẫn đang đi tìm các đối tác tiềm năng.

Hoặc dự án nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học bioetanol Dung Quất năm 2015 nhà máy vận hành hơn 1 tháng. Từ tháng 4.2015 nhà máy đã dừng sản xuất đắp chiếu từ đó đến giờ. Hiện nay đang phải bỏ một khoản kinh phí không nhỏ bố trí lực lượng bảo dưỡng, bảo quản máy móc, xác định là dừng lâu ngày.

“Nhưng Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) hiện mới đang tiếp tục nghiên cứu các giải pháp tiết kiệm giảm chi phí, tối ưu hóa điều kiện vận hành. Tôi nghĩ nói cho yên lòng đại biểu Quốc hội thôi, nếu không có sự quyết định đúng đắn kịp thời của Chính phủ thì đây là một dự án đắp chiếu dài dài”, đại biểu Diến bức xúc.

Phải giải trình trách nhiệm về tình hình yếu kém

Đại biểu Diến cho biết, qua 5 dự án được Chính phủ báo cáo cho thấy tình trạng tìm mọi cách để được phê duyệt dự án đầu tư của chủ đầu tư là khá phổ biến. Hay nói theo cách khác, tình trạng đua nhau xin đầu tư chạy dự án là có thật, nhưng hiệu quả dự án thực tế có khoảng cách một trời một vực so với thuyết trình của chủ đầu tư.

“Điều này cho thấy trách nhiệm của các bộ, ngành được Chính phủ giao thẩm tra tính khả thi và hiệu quả của dự án phải giải trình trách nhiệm của mình trước tình hình yếu kém. Hiệu quả của các dự án đầu tư công nói chung và 5 dự án được Chính phủ báo cáo trước Quốc hội ngay tại kỳ họp này”, đại biểu Diến nhận định.

Đại biểu Quốc hội Mai Sỹ Diến, đoàn Thanh Hoá

Bên cạnh đó, đại biểu Diến cho rằng cần phải tăng cường kiểm tra, giám sát, gắn trách nhiệm của các cơ quan chức năng với các dự án khi đã kiểm tra, thanh tra, kiểm toán.

Ngoài ra, phải công khai các dự án do các tập đoàn, tổng công ty nhà nước đầu tư chậm tiến độ, đội vốn, kém hiệu quả để nhân dân giám sát, xác định đây không phải là thông tin mật.