Siêu bom hạt nhân có sức công phá ghê gớm nhất thế giới
Ảnh minh họa
Theo National Interest, Thiếu tá Andrei Durnovtsev, phi công Liên Xô và là chỉ huy máy bay ném bom Tu-95 đã có vinh dự đi vào lịch sử trong Chiến tranh Lạnh.
Durnovtsev lái máy bay ném bom chiến lược để thực hiện nhiệm vụ đặc biệt, thả quả bom nguyên tử có sức công phá lớn nhất trên thế giới từ trước đến nay. Bom Sa hoàng có đương lượng nổ 50 megaton, tương đương 50 triệu tấn thuốc nổ TNT hoặc gấp 3.000 lần quả bom nguyên tử thả xuống Hiroshima, Nhật Bản.
Trong nhiều năm, các nhà sử học đã cố gắng xác định tên thật của loại bom này. Andrei Sakharov, một trong những nhà vật lý nằm trong dự án chế tạo, gọi quả bom này đơn giản là: “Quả Bom Lớn”. Lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev khi đó đặt tên cho quả bom là “mẹ của Kuzka”, dựa trên điển tích Nga, mang hàm ý rằng một người sẽ dạy cho ai đó một bài học nhớ đời.
Cơ quan tình báo Trung ương Mỹ (CIA) gọi vụ thử là “Joe 111”. Nhưng cái tên nổi tiếng nhất lại xuất phát từ niềm kiêu hãnh của người Nga, gọi là Tsar Bomba hay “vua của các loại bom”.
“Theo tôi được biết, cái tên này chưa từng xuất hiện cho đến khi Chiến tranh Lạnh kết thúc”, Alex Wellerstein, nhà sử học đến từ Viện Công nghệ Stevens nói. “Trước đó, người ta chỉ gọi đây là quả bom 50 megaton hay 100 megaton”.
“Người Mỹ muốn coi quả bom là minh chứng về sự điên rồ của Chiến tranh Lạnh”, ông Wellerstein nói thêm. “Còn người Nga thì luôn tự hào về nó”.
Máy bay ném bom chiến lược Tu-95 của Nga.
Ngày 30.10.1961, Durnovtsev và phi hành đoàn cất cánh từ sân bay trên bán đảo Kola, hướng đến nơi thử hạt nhân của Liên Xô ở vịnh Mityushikha, nằm gần quân đảo Novaya Zemlya ở vùng cực Bắc.
Các nhà khoa học trong dự án đã cho sơn máy bay Tu-95 và Tu-16 đi cùng sang màu trắng để giảm thiểu tác động do nhiệt sau khi bom phát nổ. Họ hi vọng rằng lớp sơn này sẽ giúp máy bay được an toàn.
Quả bom cũng được lắp dù để giảm tốc độ rơi, cho phép hai máy bay có thời gian để bay 48km trước khi bom Sa hoàng phát nổ. Khi hai máy bay đến địa điểm xác định ở độ cao 10.300 mét, Durnovtsev ra lệnh thả bom.
Quả bom rơi xuống với chiếc dù giảm tốc. Durnovtsev và phi hành đoàn chỉ có 3 phút để rời khỏi khu vực. Quả bom sau đó phát nổ trên không ở độ cao khoảng 4.000 mét.
Quả cầu lửa khổng lồ phá vỡ nhiều cửa kính cách đó hơn 800km. Nhân chứng nói, họ nhìn thấy ánh sáng chói lòa qua lớp mây dày, cách nơi quả bom phát nổ hơn 950km.
Đám mây hình nấm xuất hiện khi quả bom nguyên tử phát nổ xuyên qua bầu khí quyển, cao 60km, chạm đến rìa không gian. Phía trên của đám mây nấm còn tản rộng ra đến 95km nữa.
Nhiệt năng mà quả bom tạo ra lớn đến mức đốt cháy toàn bộ lớp sơn của cả hai máy bay.
Bom Sa hoàng có sức công phá 50 megaton.
Tuy nhiên, đây chỉ là kế hoạch nhỏ trong tham vọng lớn hơn nhiều của Liên Xô. Các nhà khoa học có ý định chế tạo quả bom có sức công phá 100 megaton. Họ sử dụng một động cơ 3 tầng với nhiên liệu khô Teller-Ulam, tương tự như loại bom mà Mỹ đã nhiều lần thử nghiệm trước đó.
Những lo ngại về bụi phóng xạ đã buộc các nhà khoa học phải tìm cách giảm bớt sức công phá của quả bom xuống còn một nửa. Điều thú vị là Tsar Bomba là một trong những loại vũ khí “sạch” nhất khi phát nổ, bởi quả bom được thiết kế để tiêu hủy tới 97% lượng bụi phóng xạ.
Kích cỡ của bom Sa hoàng cũng rất lớn. Quả bom dài 8m, đường kính 2,1m và trọng lượng hơn 27 tấn. Nó lớn đến mức không thể đặt vừa bên trong khoang chứa vũ khí của máy bay Tu-95.
Tsar Bomba quá lớn nên có nhiều người nghi ngờ rằng liệu nó có thể trở thành một loại vũ khí thực sự hay không. Việc tháo bớt những bình nhiên liệu để trang bị bom này, cùng với trọng lượng của nó, khiến cho Tu-95 không có đủ nhiên liệu để có thể oanh tạc các mục tiêu xa, ngay cả khi được tiếp liệu trên không.
Vụ thử bom nguyên tử lớn nhất thế giới của Liên Xô năm 1961.
Tuy nhiên, CIA tập trung điều tra theo hướng liệu Liên Xô có kế hoạch lắp đầu đạn tương tự lên tên lửa đạn đạo xuyên lục địa có tầm bắn tới các thành phố Mỹ hay không.
Với lợi thế về vũ khí hạt nhân của NATO, Mỹ có thể bố trí máy bay ném bom và các loại tên lửa đạn đạo tầm trung gần với các mục tiêu ở Đông Âu. Tầm bắn ngắn đồng nghĩa Mỹ có cơ hội đánh trúng mục tiêu hiệu quả hơn Liên Xô.
Nếu một quả bom Sa hoàng, sức công phá 100 megaton có thể kích nổ ở thành phố Los Angeles, nó sẽ tạo ra một quả cầu lửa rộng 3,2km nóng hơn cả bề mặt của mặt trời, thiêu rụi toàn bộ các tòa nhà cao tầng.
Trong bán kính 8km, những người không chết vì vụ nổ và sức nóng khủng khiếp sẽ phải hứng chịu ảnh hưởng của chất phóng xạ. Toàn bộ các tòa nhà trong bán kính 32km sẽ chịu tác động từ vụ nổ.
Hình ảnh chụp lại ngay sau vụ thử bom nguyên tử lớn nhất thế giới.
Ở khoảng cách 80km, bất kỳ ai trong khu vực sẽ bị bỏng cấp độ 3. Nói cách khác, một đầu đạn như bom Sa hoàng sẽ xóa sổ hoàn toàn khu đô thị của Los Angeles.
Năm 1963, lãnh đạo Liên Xô Khrushchev nói Moscow đã đưa quả bom 100 megaton đến Đông Đức. Nhưng tuyên bố này khiến các nhà sử học nghi ngờ.
Đối với Sakharov, kinh nghiệm chế tạo và thử nghiệm bom Sa hoàng đã thay đổi cuộc đời ông. Sakharov sau này quyết định từ bỏ nghiên cứu vũ khí.
Ông trở thành một trong những người chỉ trích Liên Xô chế tạo hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo. Sakharov nhận giải thưởng Nobel Hòa Bình năm 1975.
Còn với Durnovstev, sau khi thả bom Sa hoàng, ông được thăng cấp lên hàm Trung tá. Ông cũng được tặng Huân chương Anh hùng Liên Xô, danh hiệu cao quý nhất cho những người có công với đất nước.