Tổng thống Mỹ Donald Trump nói Neil Gorsuch (trái) là ứng viên tốt nhất cho vị trí Chánh án Tòa án Tối cao.
Theo CNN, ông Trump đã công bố đề cử này vào tối ngày 31.1 tại Nhà Trắng. Nếu được chấp thuận, Neil Gorsuch sẽ lấp vào chỗ trống tại Tòa án Tối cao sau khi thẩm phán Antonin Scalia qua đời hồi tháng 2.2016.
Gorsuch năm nay 49 tuổi, hiện là thẩm phán toà thượng thẩm thứ 10 tại thành phố Denver, bang Colorado. Ứng viên Chánh án Tòa án Tối cao Mỹ xuất thân từ gia đình chính trị. Mẹ của ông, bà Ann Gorsuch Burford, là nữ lãnh đạo đầu tiên của Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) dưới thời Tổng thống Ronald Reagan.
Gorsuch là ứng viên trẻ nhất được đề cử vào chức vụ trọn đời tại tòa án cấp cao nhất của Mỹ trong hơn 25 năm qua.
Ông là người ủng hộ mạnh mẽ về tự do tôn giáo cũng như các giá trị xã hội bảo thủ. Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump từng nói muốn bổ nhiệm một thẩm phán có quan điểm và chủ trương bảo thủ như người tiền nhiệm.
Ông Trump công bố đề cử thẩm phán Toà án Tối cao. Gorsuch đứng bên cạnh vợ ở phía sau.
Gorsuch tốt nghiệp ngành luật tại các trường đại học Columbia, Harvard Ông có bằng Tiến sĩ triết học pháp lý ở trường Oxford. Ông được Tổng thống George W. Bush đề cử làm thẩm phán toà thượng thẩm ở Denver năm 2006 và giữ vị trí này cho đến nay.
CNN nhận định, đề cử Neil Gorsuch sẽ tăng thêm cho Tổng thống Donald Trump và phe Cộng hòa sức mạnh để củng cố thêm đường lối bảo thủ vốn được duy trì ở cơ quan này từ hàng chục năm qua.
Ông Trump cũng sẽ cần nhờ đến Tòa án Tối cao để thông qua những phán quyết về các vấn đề nhức nhối trong xã hội Mỹ như kiểm soát súng, phá thai, án tử hình và các quyền về tôn giáo, theo Reuters.
Trong ngày công bố ứng viên cho vị trí trong Tòa án Tối cao, ông Trump nói Gorsuch là “thẩm phán tốt nhất của đất nước trong vai trò này”.
“Hàng triệu người Mỹ nói vấn đề pháp lý là điều họ quan tâm khi bỏ phiếu cho tôi làm Tổng thống”, ông Trump nói. “Tôi là người giữ lời. Hôm nay tôi thực hiện lời hứa đối bằng việc đề cử Gorsuch”.
Ông Trump nói đã giữ lời khi đề cử Neil Gorsuch vào vị trí trong Tòa án Tối cao Mỹ.
“Thẩm phán Gorsuch có những kĩ năng pháp lý nổi bật, người có trí tuệ thông suốt. Tôi hy vọng ứng viên sẽ nhận được sự ủng hộ từ cả hai đảng. Phụ thuộc vào tuổi tác, một thẩm phán có thể công tác trong 50 năm. Các quyết định của thẩm phán có thể kéo dài một thế kỷ hoặc lâu hơn nữa, thậm chí có thể là mãi mãi”, ông Trump phát biểu về quyết định đề cử Gorsuch.
Nhắc đến học vị của ứng viên cho vị trí trong Tòa án Tối cao, ông Trump nói: “Đó là một hồ sơ ấn tượng… Năng lực của Thẩm phán Gorsuch không còn gì để bàn cãi”.
Tòa án Tối cao Mỹ có 9 thẩm phán, bao gồm một Chánh án đương nhiệm là ông John Roberts. Tòa tối cao còn một ghế trống bởi thẩm phán Antonin Scalia đột ngột qua đời năm ngoái.
Đề cử của Trump cần phải được Thượng viện thông qua. Quá trình này được dự đoán sẽ khó khăn do vấp phải phản đối từ phe Dân chủ. Trong suốt lịch sử, Thượng viện chỉ bác bỏ mười hai trường hợp. Trường hợp gần nhất là biểu quyết của Thượng viện Mỹ năm 1987, bác bỏ việc đề cử Robert Bork.
Tuy nhiên, các đề cử trong nội các của ông Trump cho đến nay đều suôn sẻ, đặc biệt là vị trí Bộ trưởng Quốc phòng của tướng James Mattis.
Ông Mattis nhậm chức đã phá vỡ truyền thống về khoảng thời gian bắt buộc đối với một tướng quân sự về hưu trước khi ông được nắm chức vụ trong chính quyền dân sự.