Điều không thể bỏ qua trong cuộc gặp Donald Trump-Tập Cận Bình

Đây là lần đầu tiên hai nhà lãnh đạo gặp nhau sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ với những lời chỉ trích Trung Quốc xuất hiện thường xuyên từ ông Trump.

Theo báo giới, bên trong phòng tiệc lộng lẫy của khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago với những chiếc ghế bọc vàng, ly tách tinh xảo và những bộ đồ ăn bằng bạc bóng loáng.

Lịch trình mở và sự bố trí riêng tư cho cuộc họp thượng đỉnh kéo dài 24 giờ được thiết kế để hai nhà lãnh đạo thoải mái tiếp xúc, làm việc và xây dựng quan hệ.

Mối đe dọa 'khẩn cấp'

Đây là vấn đề đầu tiên mà Mỹ và Trung Quốc buộc phải đề cập đến trong cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Trung lần này.

Đối thoại giữa hai ông Tập Cận Bình và Donald Trump lại càng thêm phức tạp sau khi Triều Tiên bắn tên lửa, như ‘khúc nhạc dạo đầu’ cho buổi làm việc đầu tiên giữa hai ông Trump và Tập. Thái độ của Bình Nhưỡng đặt chủ tịch Trung Quốc vào thế khó xử trong lúc Washington liên tục kêu gọi Trung Quốc khuyên bảo Triều Tiên từ bỏ tham vọng hạt nhân.

Các quan chức Mỹ cảnh báo rằng kỷ nguyên của cái được gọi là ‘chiến lược kiên nhẫn' đã kết thúc . Trump tuyên bố gần đây rằng "nếu Trung Quốc không giải quyết được Triều Tiên, chúng tôi sẽ làm".

Tuy nhiên, mối đe doạ từ hành động đơn phương của Triều Tiên cho thấy tình hình Triều Tiên đang ở trong thế tiến thoái lưỡng nan. Trong nhiều thập kỷ, Mỹ đã tìm cách để đánh lừa khả năng hạt nhân của Triều Tiên, nhưng thực tế Bình Nhưỡng ngày càng mạnh hơn. Các chuyên gia nói rằng, hạt nhân Triều Tiên là vấn đề không dễ dàng gì với Trump.

Timothy Phillips, một thành viên tình báo quốc gia của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, nói rằng: "Chính quyền Mỹ từng thời kỳ đã vật lộn với vấn đề Triều Tiên, cố gắng tìm hiểu xem phải làm gì".

Các chuyên gia, các quan chức và các nhà lập pháp cho biết có một số lý do khiến thách thức Triều Tiên trở nên trầm trọng. Họ ám chỉ đến nhà lãnh đạo Kim Jong Un, 33 tuổi, thất thường và mạnh mẽ, chưa kể đến việc những công cụ hạn chế ảnh hưởng của Mỹ và chi phí cho cuộc xung đột quân sự hỗ trợ các đồng minh châu Á.

Scott Snyder, giám đốc chương trình về chính sách Mỹ-Triều tại CFR nói: "Không ai có thể đưa ra câu trả lời trong vòng 20 năm. Đây là một cuộc khủng hoảng có ý nghĩa thảm khốc. Kể từ khi phát triển vũ khí hạt nhân, Bình Nhưỡng đã đặt ra “mối đe dọa cấp bách và toàn cầu”.

Trợ lý Ngoại trưởng Susan Thornton nói với các phóng viên rằng, khi Trump ngồi với Tập Cận Bình trong Mar-a-Lago, Mỹ sẽ tìm kiếm sự giúp đỡ từ Trung Quốc để tăng áp lực lên Triều Tiên.

Sức ép

Các nhà phân tích nói rằng không có bất kỳ sự lựa chọn mới nào khác để đối phó với Bình Nhưỡng. Snyder nói: "Đối thoại, áp lực và ngăn chặn, hoặc các biện pháp quân sự - thực sự chỉ là một câu hỏi về cách thức chính quyền Trump sẽ làm gì với Triều Tiên.

Một số gợi ý cho rằng, giải pháp là tăng cường thông tin từ bên ngoài vào Triều Tiên, để phá vỡ sự kiểm soát đối với công dân Triều Tiên.

Một lựa chọn nữa là gây áp lực với Bắc Kinh bằng cách áp dụng các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với các công ty Trung Quốc kinh doanh với Triều Tiên, mà Snyder cho rằng sẽ gây ra ‘ma sát’.

Những người khác cho rằng cách tiếp cận này đặt quá nhiều niềm tin vào sự thay đổi Trung Quốc kìm chế Bình Nhưỡng. Các chuyên gia lưu ý rằng kể từ khi giành quyền lực, Kim Jong Un đã thay đổi bộ máy chính quyền, trong đó có nhiều người đóng vai trò làm đường dây ngoại giao tới Bắc Kinh.

"Tôi nghĩ chúng tôi đang đặt quá nhiều niềm tin vào việc nghĩ rằng Trung Quốc có quyền kiểm soát tuyệt đối Triều Tiên", theo Wallace Gregson, cựu Tư lệnh Hải quân Mỹ tại Thái Bình Dương cho biết. Ông cho rằng các biện pháp chế tài đối với Triều Tiên bị phá vỡ bởi lợi nhuận từ thị trường đen khổng lồ của Bình Nhưỡng từ các doanh nghiệp như buôn bán hàng giả và ma túy.

‘Hôn ước’

Bắc Kinh cho rằng Triều Tiên đóng băng chương trình hạt nhân của họ nhưng đổi lại, Mỹ ngừng các cuộc tập trận với Hàn Quốc. "Đề xuất của Trung Quốc là khả thi, hợp lý, khách quan và không thiên vị", phát ngôn viên đại sứ quán Trung Quốc nói với CNN. "Chúng tôi hy vọng tất cả các bên đều có thể đứng đầu".

Một số nhà lập pháp Mỹ và các chuyên gia ủng hộ ý tưởng đàm phán trực tiếp. Thượng nghị sĩ Edward Markey, một nhà lập pháp của tiểu bang Massachusetts, kêu gọi ông Trump bắt đầu các cuộc đàm phán trực tiếp với Kim Jong Un. 

Harry Kazianis, giám đốc nghiên cứu quốc phòng tại Trung tâm Quan tâm Quốc gia, đồng ý, nói rằng truyền thông trực tiếp là rất quan trọng nếu có khủng hoảng. "Nếu một tên lửa của Triều Tiên hạ cánh xuống Seoul và giết chết rất nhiều người," Kazianis hỏi. "Tôi không nghĩ rằng ai đó muốn nhìn thấy một cuộc chiến tranh Triều Tiên thứ hai và tất cả mọi thứ sẽ xảy ra, vì vậy tôi nghĩ điều quan trọng là các bên liên quan phải có liên lạc và đàm phán trực tiếp", Kazianis nói. 

Lựa chọn quân sự

Nỗi lo sợ lớn nhất của đồng minh Mỹ là nếu Trump theo đuổi một lựa chọn quân sự.

"Không đồng minh hoặc bạn bè nào của chúng tôi muốn chúng tôi bắt đầu cuộc chiến với Triều Tiên vì họ sẽ bị phần lớn thiệt hại", Gregson nói.  Đó có thể là tàn phá đối với khu vực. Chuyên gia Kazianis nói rằng: "Hãy nói rằng Triều Tiên có 10 vũ khí hạt nhân và bạn chỉ có 8 trong số đó, những người Triều Tiên sẽ làm gì? Rất có thể họ sẽ sử dụng chúng".

Kazianis cho rằng các biện pháp chế tài rộng rãi là cách duy nhất để giảm bớt mối đe dọa của Triều Tiên. 

Trump nói với các phóng viên trên đường tới Florida rằng "Tôi nghĩ rằng Trung Quốc sẽ thúc đẩy vấn đề Triều Tiên", nhưng các chuyên gia nói rằng, ông Tập Cận Bình khó lòng làm thỏa mãn nguyện vọng của oogn Trump.  Trung Quốc muốn ổn định, trong khi Mỹ  muốn "thay đổi tính toán chiến lược của Triều Tiên”. Đó là điều khác biệt.