Cà Mau tháo "gông" cho cây mía!

Diện tích mía của Cà Mau giảm dần, hiện chỉ còn khoảng 700ha.

Tôm - lúa lời gấp đôi

Sự thăng trầm của cây mía tại Cà Mau có điểm nhấn ở 2 giai đoạn. Vào trước những năm 2.000 có thể nói là thời cực thịnh của cây mía. Do đất trũng, giàu phèn mà các xã Biển Bạch, Biển Bạch Đông, Trí Lực, Trí Phải (huyện Thới Bình) canh tác lúa không hiệu quả, đã chuyển sang trồng mía biến nơi đây trở thành thủ phủ nguyên liệu mía của Cà Mau, với 7.000 ha.

Sau đó, có chủ trương chuyển đổi, nước mặn nhiễm dần vào đồng ngọt. Bắt đầu từ đó, những vuông tôm lấn dần đất mía. Đến khoảng năm 2010, đất trồng mía chỉ còn khoảng 2.900 ha, được quy hoạch “cứng” để cung cấp nguyên liệu cho Công ty CP Mía đường Tây Nam (xã Trí Phải). Tuy nhiên, đến năm 2014, giá mía nguyên liệu xuống đáy, thậm chí nhiều nơi thương lái chẳng buồn ngó tới. Nông dân tức tưởi đốt mía đi nuôi tôm.

Bà Nguyễn Thị Ơn (ấp 11, xã Biển Bạch), người trồng mía hơn 20 năm cho biết: Gia đình bà khá giả, xây được nhà tường cũng nhờ cây mía. Nhưng mấy năm liền giá mía chỉ 500 đồng/kg. Trong khi, quanh năm bà con trông mong vào nguồn lợi từ vụ thu hoạch mía thì lấy gì sống. Vậy là năm 2015, chồng bà liều đưa cơ giới vào ban hết 3 dây đất, với diện tích 8 ha mía của gia đình để nuôi tôm.

"Mô hình tôm – lúa hơn hẳn trồng mía. Lại nhàn hơn nhiều, lợi nhuận cũng cao hơn. Vụ thu hoạch mới đây, tôi cho người con trai 2 ha đất rồi vẫn có nguồn thu khoảng 100 triệu đồng mà chẳng phải bón phân, tước lá, làm cỏ, vun gốc như trồng mía”, bà Ơn nói.

Cách đó không xa, bà Nguyễn Thị Cẩm cũng vừa buông bỏ gánh nặng vườn mía chuyển qua làm tôm – lúa năm 2016. Mấy năm trước thấy bà con chuyển đổi mạnh cũng ham lắm nhưng còn chưa dám làm vì ngại chính quyền. Mấy năm nay, cây mía cứ mất dần, ruộng mía của ấp chỉ còn đếm trên đầu ngón tay nên bà Cẩm cũng theo thời thế.  

Chính quyền đã bỏ quy hoạch cây mía, cho phép chuyển đổi làm tôm – lúa.

Bỏ quy hoạch cây mía

Ông Nguyễn Hoàng Lâm, Trưởng Phòng NN-PTNT huyện Thới Bình xác nhận, mấy năm qua người dân “phá rào” bỏ mía chuyển qua làm tôm – lúa.

“Khoảng năm 2014 – 2015, giá mía có thời điểm chỉ 400 – 500 đồng/kg, người dân trồng mía rất khổ. Cũng từ đó mà bà con đi nuôi tôm rất nhiều. Chúng tôi cũng khó xử lắm nhưng không thể cản”, ông Lâm trần tình.

Hiện nay trên địa bàn huyện chỉ còn khoảng 700 ha đất mía. Diện tích này đều nằm đan xen với các vuông tôm nên dễ nhiễm mặn, giảm năng suất, thu nhập không cao.

Ngược lại, mô hình tôm – lúa lợi nhuận 50 – 60 triệu đồng/ha/năm, cao hơn 2 lần trồng mía. Đặc biệt, trong tình hình biến đổi khí hậu, huyện Thới Bình đã đề xuất ngành nông nghiệp tỉnh, không quy hoạch nguyên liệu mía tại địa phương nữa.

Ông Nguyễn Văn Tranh, Phó Giám đốc Sở NN- PTNT Cà Mau cho biết: Thực hiện  chương trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp, hướng tới nâng cao giá trị kinh tế trên cùng diện tích đất, hiện tỉnh không còn quy hoạch vùng mía nguyên liệu nữa. Phần diện tích mía 700 ha, tập trung tại huyện Thới Bình được phép chuyển đổi qua làm mô hình tôm – lúa hoặc trồng màu với hiệu quả cao hơn.

Vấn đề là người dân bỏ mía thì các nhà máy đường tới đây sẽ "sống" ra sao?