Những người già bị cưỡng hiếp trong viện dưỡng lão ở Mỹ

Những bức ảnh chụp bà Sonja Fischer hồi trẻ được trình ra trước tòa. Ảnh: CNN. 

Sonja Fischer rời bỏ Indonesia để tránh bị quân đội Nhật Bản sát hại hoặc cưỡng hiếp trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Không ai có thể ngờ hàng chục năm sau đó, khi bước sang tuổi 83, bà Fischer lại trở thành nạn nhân của vụ cưỡng hiếp mà thủ phạm là người được trả tiền để chăm sóc bà hàng ngày tại viện dưỡng lão, CNN đưa tin.

"Mẹ tôi không thể nói, không thể động đậy", cô Maya Fischer nói tại phiên tòa xét xử kẻ thủ ác. "Bà còn không thể khóc khi việc đó xảy ra. Thực tế, bà ở trong tình trạng dễ tổn thương hơn cả một đứa bé mới sinh khi bà bị hãm hiếp".

Vào lúc 4h30 sáng ngày 18/12/2014, tại trung tâm chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ở Minneapolis, thành phố lớn thứ 16 của nước Mỹ, một nhân viên thấy George Kpingbah trong phòng của bà Sonja Fischer. Và những gì nhân viên này chứng kiến sau đó ngoài sức tưởng tượng của con người: Đôi chân trần của bà Fischer kẹp hai bên hông gã Kpingbah. Miếng tã lót dùng rồi vứt vương vãi trên giường. Gã hộ lý 76 tuổi đang giở trò đồi bại với một người phụ nữ mắc chứng Alzheimer, hoàn toàn không còn khả năng tự vệ.

Kpingbah bị kết tội xâm hại tình dục cấp độ ba với mức án 8 năm tù. Thẩm phán tuyên bố rằng hành động tàn ác của Kpingbah không chỉ gây tổn thương cho nạn nhân và gia đình mà còn hủy hoại niềm tin của công chúng đặt vào những người làm công việc chăm sóc người cao tuổi.

Trước tòa, con gái nạn nhân chia sẻ căn bệnh Alzheimer đã buộc mẹ cô phải sống phụ thuộc vào sự giúp đỡ của mọi người xung quanh, điều mà một người phụ nữ tự trọng như bà Fischer không bao giờ mong muốn.

"Danh dự cả đời của bà.. đã hoàn toàn bị chà đạp bởi người đàn ông này. Sự trớ trêu đáng kinh tởm ở đây là... mọi thứ bà từng sợ hãi khi rời bỏ quê hương lúc trẻ lại xảy đến với bà trong những ngày cuối cùng, những ngày mong manh nhất của cuộc đời", Maya Fischer nghẹn ngào nói. 

'Những con mồi yếu ớt'

"Những kẻ này nhìn bệnh nhân cao tuổi như những con mồi yếu ớt. Nạn nhân thường là những người bệnh bị mất trí nhớ. Họ không thể kể lại điều đã xảy ra. Hoặc họ có nói đi chăng nữa cũng không có ai tin cả. Đối với nhiều người, thật khó tin khi một thanh niên 28 tuổi lại muốn cưỡng hiếp một người đáng tuổi bà của hắn", luật sư Mark Kosieradzki nói. 

Luật sư này nhắc tới vụ Andrew Merzwski, một nhân viên chăm sóc y tế 28 tuổi, đã đánh thuốc bệnh nhân 89 tuổi rồi cưỡng hiếp bà tại trung tâm y tế Edgewood Vista ở bang miền tây Minnesota.

Đáng nói hơn, dù thừa nhận tội ác của mình, Merzwskil sau đó đổ lỗi cho nạn nhân "đã tán tỉnh" hắn ta. Và công tác điều tra gặp rất nhiều khó khăn vì ban đầu tất cả đồng nghiệp đều bênh vực Merzwskil.

Lạm dụng tình dục người già đã trở thành vấn nạn trong nhiều trung tâm y tế và viện dưỡng lão trên khắp nước Mỹ, theo luật sư Kosieradzki, người từng đại diện pháp lý cho nhiều nạn nhân cao tuổi bị lạm dụng tình dục, trong đó có gia đình Fischer.

Từ trái qua phải, Andrew Merzwski, Antonio Nieto và George Kpingbah đều bị kết tội cưỡng hiếp bệnh nhân cao tuổi tại các viện dưỡng lão. Ảnh: CNN.

Theo điều tra của CNN, từ năm 2013 đến 2016 trên toàn nước Mỹ, có đến hơn 1.000 trung tâm y tế và viện dưỡng lão che giấu hoặc không ngăn ngừa được những vụ tấn công, lạm dụng tình dục và cưỡng hiếp. Trong đó, gần 100 cơ sở ghi nhận không chỉ một mà nhiều vụ việc cưỡng bức. 

Một phụ nữ cao tuổi nặng chưa đến 40 kg sống tại viện dưỡng lão ở bang Bắc Carolina mắc chứng suy giảm nhận thức. Bà cần sự trợ giúp trong cả những hoạt động sinh hoạt hàng ngày đơn giản nhất. Theo điều tra, một nam hộ lý đã khóa trái cửa và bắt bà quan hệ tình dục bằng miệng.

Một vụ khác xảy ra tại viện dưỡng lão ở bang Texas khi kẻ bệnh hoạn đã phóng tinh trùng vào miệng nạn nhân để che đậy hành vi tội ác. Trong cơn tuyệt vọng, người phụ nữ cao tuổi đã nhổ chất dịch trắng vào áo ngực để lưu lại làm bằng chứng.

Còn ở bang Iowa, một nạn nhân cao tuổi gặp khó khăn khi di chuyển, không thể tự tắm rửa cho biết đã bị nam hộ lý xâm hại trong nhà tắm.

Trong một trường hợp khác, cụ bà 88 tuổi ở bang California khai với cảnh sát rằng bà tỉnh giấc giữa đêm và thấy một nhân viên viện dưỡng lão đứng bên cạnh giường nhìn chằm chằm vào thân thể trần truồng của bà và nói: "Đây là lý do tại sao tao yêu thích công việc này". Vài tuần sau đó, kết quả xét nghiệm cho thấy bà bị viêm nhiễm vùng kín. Tuy nhiên, cho đến nay, cảnh sát vẫn chưa tìm ra được kẻ nào là thủ phạm.

Vấn nạn này ngày càng nhức nhối trong bối cảnh dân số già hóa. Theo ước tính, số người cao tuổi trên 65 ở Mỹ sẽ tăng gấp đôi từ 2010 đến 2050.

Sự bất lực 

Khi tiếp nhận cáo buộc của các bệnh nhân cao tuổi, phản ứng đầu tiên của lãnh đạo viện dưỡng lão là nghi ngờ và chất vấn, rồi sau đó là phủ nhận sự việc vì cho rằng nạn nhân không còn minh mẫn. Trong khi đó, nhân viên y tế và hộ lý ở các cơ sở này lại không được đào tạo nên hoàn toàn thiếu kiến thức để phát hiện ra các vụ xâm hại tình dục. Chính những lý do này khiến cho rất nhiều vụ việc không được báo cáo lên cơ quan chức năng. Chưa kể, các viện dưỡng lão lo sợ uy tín của họ sẽ bị tổn hại nếu để lọt những vụ việc như thế này ra ngoài, kéo theo những rắc rối pháp lý dai dẳng và tốn kém. 

"Có những trường hợp, họ không biết chuyện gì đã xảy ra và họ không muốn tin vào điều có thể xảy ra", Ann Burgess, một y tá có kinh nghiệm lâu năm chuyên chăm sóc người cao tuổi bị lạm dụng tình dục. "Có những trường hợp, họ cố tình che đậy... Họ đổ lỗi cho nạn nhân". 

Trong vụ nam nhân viên chăm sóc y tế 28 tuổi hãm hiếp bệnh nhân 89 tuổi ở viện dưỡng lão Edgewood Vista, y tá trưởng Michael Johnson nói rằng: "Chúng tôi hoàn toàn không được chuẩn bị cho những vụ việc như thế này".

Đôi khi, các vụ lạm dụng không được đưa ra ánh sáng là vì cảnh sát coi nhẹ tính chất nghiêm trọng của sự việc. Trong một báo cáo, cảnh sát viết rằng nạn nhân "xem phim truyền hình 'Law and Order' quá nhiều" nên "sự hoang tưởng bắt nguồn từ những tập phim của series này". Và cuối cùng, hồ sơ vụ án được đóng lại. Cảnh sát phủ nhận mọi cáo buộc.

Trước khi tên Antonio Nieto, hộ lý tại trung tâm chăm sóc người cao tuổi Broomfield, ở bang Colorado, bị kết án 24 năm tù, công tố viên điều tra từng bỏ qua nhiều cáo buộc tên này trước đó với lập luận rằng lời khai của nạn nhân "không có cơ sở".

Về phía chính quyền bang, nhà chức trách lo sợ phanh phui những vụ lạm dụng tình dục sẽ khiến các viện dưỡng lão phải đóng cửa. Và gánh nặng chăm sóc những bệnh nhân còn lại sẽ đè nặng lên hệ thống y tế của bang. Thay vào đó, chính quyền địa phương chỉ phạt hành chính và tạm hoãn chi trả các khoản trợ cấp cho các viện dưỡng lão.

"Đóng cửa một viện dưỡng lão khó như thế nào? Gần như là không thể", Tony Chicotel, trợ lý luật của tổ chức phi lợi nhuận ở bang California thúc đẩy cải tổ chất lượng hệ thống viện dưỡng lão. "Bệnh nhân thường không có chỗ nào khác để đi".