Diễn đàn Nông dân Việt Nam lần thứ 2: Nông dân sẵn sàng cho nông nghiệp 4.0

Hiện nay cả nước đang có 13,8 triệu hộ nông dân với 78 triệu mảnh ruộng nhỏ lẻ. Muốn phát triển nông nghiệp thành công, không thể dựa vào thực tế trên, phải tái cơ cấu lại nền nông nghiệp và một trong các giải pháp đó là đẩy mạnh phát triển nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng cuộc cách mạng 4.0.

Các đại biểu đến tham dự diễn đàn nông dân Việt Nam lần thứ hai: "Nông dân sẵn sàng cho nông nghiệp 4.0". Ảnh: Đ.D

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 ảnh hưởng như thế nào đến nông nghiệp Việt Nam và những người nông dân Việt Nam cần phải ứng xử như thế nào với cuộc cách mạng này? Cuộc cách mạng 4.0 sẽ giúp gì cho nền nông nghiệp Việt Nam và những người nông dân trước xu thế hội nhập và phát triển của thế giới? Liệu cuộc cách mạng nông nghiệp 4.0 có giúp cho người nông dân chấm dứt tình trạng được mùa mất giá, được giá mất mùa, hiểu được cung cầu của thị trường? Nếu bắt tay thực hiện cuộc cách mạng nông nghiệp 4.0 thì những rào cản về vốn, đất đai, về nhân lực, về công nghệ… sẽ được giải quyết như thế nào?

Ông Lại Xuân Môn - Ủy viên BCH Trung Ương Đảng, Chủ tịch BCH Trung Ương HND Việt Nam phát biểu khai mạc diễn đàn.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, ông Lại Xuân Môn - Ủy viên BCH Trung Ương Đảng, Chủ tịch BCH Trung Ương HND Việt Nam cho biết, mặc dù, nông nghiệp, nông thôn nước ta đạt được những thành tựu vẻ vang, có đóng góp rất lớn trong sự nghiệp đổi mới của đất nước. Song, trước tiến trình hội nhập quốc tế sâu, rộng; trước tình trạng biến đổi khí hậu toàn cầu và những khó khăn nội tại trong nước; nông nghiệp, nông dân, nông thôn nước ta sẽ phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức, đó là: sản xuất nhỏ - Thị trường lớn; đầu tư cho nông nghiệp thấp mà rủi ro trong nông nghiệp cao; tiếp cận vốn, khoa học kỹ thuật, công nghệ ứng dụng trong nông nghiệp; thị trường, thương hiệu nông sản và ô nhiễm môi trường; đất đai manh mún, chất lượng nguồn nhân lực, hạ tầng kỹ thuật, quy hoạch, liên kết vùng và doanh nghiệp trong nông thôn thấp. 

Các đại biểu tham dự Diễn đàn

Diễn đàn là dịp tạo ra nhận thức chung, tạo ra tiếng nói chung để động viên, khích lệ hội viên, nông dân ứng dụng nông nghiệp 4.0, vì đây là xu hướng tất yếu và nông dân Việt Nam không thể đứng ngoài làn sóng này.

Ông Lại Xuân Môn cũng đề nghị các diễn giả, nhà quản lý, nhà khoa học, nhà nghiên cứu và các đại biểu nông dân tiêu biểu có mặt tại diễn đàn ngày hôm nay tập trung thảo luận, đối thoại, trao đổi vào 4 vấn đề sau đây:

Thứ nhất: Nhận diện về tác động, ảnh hưởng của Công nghiệp 4.0 đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam như thế nào? tình trạng hiện nay và xu hướng trong tương lai ra sao?

Thứ hai: Cơ hội, thời cơ, cũng như thách thức, khó khăn nào mà cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 mang đến cho phát triển nông nghiệp nước nhà?

Thứ ba: Vị trí, vai trò của người nông dân Việt Nam trong xu hướng phát triển nông nghiệp thông minh. Trong xu hướng đó, nông dân Việt Nam có khả năng thích ứng, ứng dụng các công nghệ của nông nghiệp thông minh ra sao?

Thứ tư: Chính phủ, các bộ, ngành, các nhà khoa học, doanh nghiệp trong đó có Hội Nông dân Việt Nam và các địa phương cần làm gì, hỗ trợ, định hướng, đào tạo ra sao để nông dân chủ động nắm bắt những cơ hội, đồng thời vượt qua những rủi ro, thách thức mà cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 ?

Xem toàn văn bài phát biểu của ông Lại Xuân Môn Ủy viên T.Ư Đảng, Chủ tịch BCH T.Ư Hội Nông dân Việt Nam TẠI ĐÂY

Đồng chí Vương Đình Huệ, Uỷ viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ phát biểu tại Diễn đàn 

Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với xu hướng phát triển dựa trên nền tảng tích hợp cao độ của hệ thống kết nối số hoá – vật lý – sinh học với sự đột phá của Internet vạn vật và trí tuệ nhân tạo đang làm thay đổi căn bản nền sản xuất của thế giới. Các thành tựu mới của khoa học – công nghệ được ứng dụng để tối ưu hoá quá trình sản xuất, phân phối, trao đổi, tiêu dùng và quản lý quản trị... tăng trưởng chủ yếu dựa vào động lực công nghệ và đổi mới sáng tạo, thay cho tăng trưởng chủ yếu dựa vào các yếu tố đầu vào truyền thống.

Nếu nông nghiệp Việt Nam không có những thay đổi mạnh mẽ về khoa học và công nghệ, chúng ta sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức và tác động tiêu cực như tụt hậu về công nghệ, cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên và suy giảm sản xuất, kinh doanh.... sản phẩm tạo ra sẽ không thể cạnh tranh với các nước trong khu vực và thế giới.

Làn sóng đổi mới công nghệ tốc độ cao song hành với hội nhập và tự do hoá thương mại toàn cầu sẽ tạo sức ép cạnh tranh rất lớn đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp và chính những người nông dân.

Tham dự Diễn đàn, Phó Thủ tướng bày sự vui mừng vì được dự Diễn đàn Nông dân quốc gia lần thứ 2, với chủ đề Hãy sẵn sàng với nông nghiệp 4.0. Đây là sáng kiến rất hay, có ý nghĩa thiết thực của Trung ương Hội Nông dân Việt Nam trong việc đón đầu  cuộc cách mạnh công nghiệp 4.0 đang ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống kinh tế của Việt Nam.

Đặc biệt ý nghĩa hơn nữa khi tại Diễn đàn ngày hôm nay có sự xuất hiện của các cơ quan quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp, đặc biệt là 87 nông dân Việt Nam xuất sắc-  là những người quan trọng quyết định sự thay đổi của bộ mặt ngành nông nghiệp.

Tại Diễn đàn này, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ cũng yêu cầu các bộ, ngành có liên quan cần phải giải đáp những thắc mắc rất cụ thể cho người nông dân; giải quyết các vướng mắc về vốn, nhân lực, về thị trường, công nghệ cũng như đề xuất xây dựng các chính sách rõ ràng, cụ thể để hỗ trợ nông dân, doanh nghiệp  sản xuất nông nghiệp theo hướng ứng dụng công nghệ cao; phát triển nông nghiệp 4.0.

Xem toàn văn bài phát biểu của Đồng chí Vương Đình Huệ, Uỷ viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ TẠI ĐÂY

Toàn cảnh Diễn đàn Nông nghiệp Việt Nam lần thứ 2: Nông dân sẵn sàng cho nông nghiệp 4.0

Rất nhiều phóng viên các báo đài từ Trung Ương đến địa phương tới đưa tin về Diễn đàn

Phiên thảo luận I: Lợi ích của nông nghiệp 4.0

Ông Lưu Quang Định-Tổng biên tập Báo Nông thôn Ngày nay/ Dân Việt điều hành Diễn đàn

Trước khi bắt đầu thảo luận, ông Lưu Quang Định -Tổng biên tập Báo Nông thôn Ngày nay/ Dân Việt bắt đầu điều hành Diễn đàn bằng hình thức mời quan khách tham gia câu hỏi khảo sát với nội dung: Nông dân đang tham gia sản xuất và kinh doanh sản phẩm nông nghiệp như thế nào?

Một số câu hỏi được đưa ra tại Diễn đàn

Câu trả lời được thống kê

Các đại biểu đến tham dự diễn đàn có thể trả lời thông qua hình thức bấm vào điều khiển chọn đáp án

Nông nghiệp 4.0 là gì? 

Tôi là Nguyễn Công Thừa - Chủ nhiệm HTX Anh Đào, trụ sở ở TP Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng). Hiện HTX của tôi đang trồng rau quả VietGAP cung cấp cho các hệ thống siêu thị khắp cả nước và xuất khẩu, sản lượng tiêu thụ bình quân 50.000 tấn trong nước và 4.000 tấn xuất khẩu. Doanh thu hơn 10 triệu USD/năm. 

Trong sản xuất hiện nay, HTX của chúng tôi đang áp dụng công nghệ nhà kính, nhà lưới và áp dụng thiết bị tự động hóa vào tưới tiêu. Tuy nhiên, có một số khó khăn trong áp dụng công nghệ hiện nay là do trình độ của chúng tôi cũng như bà con xã viên còn hạn chế. Thời gian qua tôi cũng đã nghe nói đến Nông nghiệp 4.0, nhưng chưa thực sự hiểu đó là gì? Nó có gì khác so với nông nghiệp công nghệ cao mà chúng tôi đang áp dụng? Nếu áp dụng vào, Nông nghiệp 4.0 sẽ tạo ra những bước đột phá ra sao?

Ngoài ra, rất nhiều nông dân trên cả nước đã ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao vào sản xuất nhưng họ vẫn không hình dung ra được đó có phải là áp dụng nông nghiệp 4.0 hay không? Với quy mô sản xuất nhỏ lẻ, người nông dân cần chuẩn bị những điều kiện gì? 

Trả lời câu hỏi này, bà Nguyễn Thị Thuỷ - Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và môi trường Bộ NNPTNT cho hay: Lộ trình phát triển nông nghiệp 4.0 đã được nêu ra rất nhiều, có nhiều trao đổi. Có thể diễn giải cụ thể như sau: Nông nghiệp 1.0 xuất hiện ở đầu thế kỷ 20, vận hành với hệ thống tiêu tốn sức lao động, năng suất thấp. Nền nông nghiệp đó có khả năng nuôi sống dân số nhưng đòi hỏi số lượng lớn các nông hộ nhỏ và một phần ba dân số tham gia vào quá trình sản xuất nguyên liệu thô.

Bà Nguyễn Thị Thuỷ - Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và môi trường Bộ NNPTNT.

Nông nghiệp 2.0, đó là cách mạng xanh, bắt đầu vào những năm 1950, khởi đầu là giống lúa mì lùn cải tiến, nhưng phải dựa nhiều vào bón thêm đạm, sử dụng thuốc trừ sâu, phân bón hóa học tổng hợp, cùng với máy móc chuyên dùng, cho phép hạ giá thành và tăng năng suất, đem lại lợi nhuận cho tất các các bên tham gia. 

Nông nghiệp 3.0, từ chỗ nâng cao hiệu quả đến nâng cao lợi nhuận nhờ chủ động và sáng tạo hạ giá thành, nâng cao chất lượng, đưa ra sản phẩm khác biệt. Bắt đầu khi định vị toàn cầu (GPS) được ứng dụng đầu tiên để định vị và định hướng. 

Thứ hai là điều khiển tự động và cảm biến (sensor) đối với nhiệt độ, ẩm độ, ánh sáng, dinh dưỡng, từ những năm 1990, máy gặt đập liên hợp được gắn thêm màn hình hiển thị năng suất dựa vào định vị GPS. Thứ ba là tiến bộ công nghệ sử dụng các thiết bị không dây (Telematics).

Nông nghiệp 4.0, thuật ngữ được sử dụng đầu tiên tại Đức. Tương tự với “Công nghiệp 4.0”, “Nông nghiệp 4.0” ở châu Âu được hiểu là các hoạt động trồng trọt và chăn nuôi được kết nối mạng bên trong và bên ngoài đơn vị (có thể hiểu theo nghĩa rộng bao gồm cả lĩnh vực thủy sản, lâm nghiệp).

Nghĩa là thông tin ở dạng số hóa dành cho tất cả các đối tác và các quá trình SX, giao dịch với các đối tác bên ngoài đơn vị như các nhà cung cấp và khách hàng tiêu thụ được truyền dữ liệu, xử lý, phân tích dữ liệu phần lớn tự động qua mạng internet. Sử dụng các thiết bị internet có thể tạo điều kiện quản lý lượng lớn dữ liệu và kết nối nội bộ với các đối tác bên ngoài đơn vị. Một số thuật ngữ khác thường được sử dụng như “Nông nghiệp thông minh” và “Canh tác số hóa”, dựa trên sự ra đời của các thiết bị thông minh trong nông nghiệp. Các thiết bị thông minh bao gồm các cảm biến, các bộ điều tiết tự động, công nghệ có thể tính toán như bộ não và giao tiếp kỹ thuật số… Nông nghiệp 4.0 mở đường cho sự tiến hóa tiếp theo, bao gồm những hoạt động không cần có mặt con người trực tiếp và dựa vào hệ thống thiết bị có thể đưa ra những quyết định một cách tự động.

Với người nông dân sản xuất nhỏ lẻ tuỳ thuộc ở các nước khác nhau mà có cách tiếp cận khác nhau. Như ở Việt Nam, cụ thể hơn là ở Lâm Đồng, có thể thấy rất nhiều nông dân đã nhạy cảm, bắt nhịp được với xu thế ứng dụng nhiều công nghệ vào nông nghiệp như cảm biến, tự động điều chỉnh xử lý nhiệt độ. Nên việc ứng dụng nông nghiệp 4.0 là hoàn toàn có thể.

Là một trong những nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2015, anh Phạm Năng Thành (huyện Khoái Châu, Hưng Yên) cho biết, tôi hiện đang trồng trực tiếp 200ha chuối tiêu hồng, chuối tây. Đến nay, tôi đã xây dựng thành công thương hiệu chuối 3T, đưa chuối vào hệ thống siêu thị, xuất khẩu chuối sang Trung Quốc và đang hướng tới xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Nhật, châu Âu. Trung bình mỗi năm, công ty của tôi đạt doanh thu gần 30 tỷ đồng, tạo công ăn việc làm cho 40 lao động với mức lương 4,5 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, tôi cũng chưa hiểu lắm về Nông nghiệp 4.0. Tôi rất băn khoăn hiện nay kinh nghiệm áp dụng nông nghiệp 4.0 của các nước trên thế giới như thế nào?

Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Bộ, nguyên Viện trưởng Viện Nông nghiệp Việt Nam.

Về câu hỏi này, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Bộ, nguyên Viện trưởng Viện Nông nghiệp Việt Nam, trả lời: 

Đối với cuộc cách mạng nông nghiệp 4.0, tôi cho rằng có 2 vấn đề nhà nước và người sản xuất cần quan tâm, đó là tiếp cận như thế nào? Theo tôi phải có 3 điều kiện cần và 1 điều kiện đủ.

Về 3 điều kiện cần: Thứ nhất là cần có hành làng pháp lý phục vụ cho người sản xuất chứ không phải dành cho người quản lý. Và hàng lang pháp lý này phải minh bạch và dễ dàng tiếp cận. Thứ 2 là cơ sở hạ tầng phải tương thích với trình độ người sản xuất. Thứ 3: Cơ sở dữ liệu phù hợp với ngành hàng và thị trường. 

Một điều kiện đủ quyết định thành công là người sản xuất và doanh nghiệp phải dũng cảm và tâm huyết và nông nghiệp. Sở dĩ, như chúng ta đã biết làm nông nghiệp nhiều rủi ro, nên các doanh nghiệp phải hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp phải có bản lĩnh.

Theo tôi, chúng ta không nên tiếp cận kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp công nghệ cao 4.0 của các nước theo kiểu phong trào. Cũng không nhất thiết phải áp dụng tất cả các công nghệ của cách mạng nông nghiệp 4.0 này, mà cần phải hài hòa và phù hợp với đặc thù riêng của nước mình.

Bên cạnh đó, khi làm nông nghiệp công nghệ cao 4.0, chúng ta cũng cần xác định 3 điều, đó là sản xuất ngành hàng gì, thị trường tiêu thụ, có đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế hay không?

Với những thông tin cơ bản được chia sẻ về nông nghiệp 4.0, ông Trần Nguyễn Hồ - nông dân xuất sắc Việt Nam năm 2014 (huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang) chia sẻ thêm những băn khoăn trong quá trình sản xuất của mình. 

Ông Hồ hỏi: “Hiện gia đình tôi chuyên chăn nuôi chim cút với tổng đàn 500.000 con theo hướng không sử dụng kháng sinh và hướng thực phẩm hữu cơ. Hiện nay, ¾ sản lượng sản phẩm hàng tháng chúng tôi dành bán cho thị trường Nhật Bản, còn lại bán trong nước. Khi chúng ta phấn đấu làm theo cách sản xuất mới, việc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm là vấn đề khó và là cái chúng tôi phải hết sức phấn đấu. Liệu rằng trong ứng dụng nông nghiệp 4.0 sắp tới, với hàng loạt đòi hỏi lớn hơn về khoa học, công nghệ, vốn, kiến thức…, liệu có phải quá sức đối với nông dân chúng tôi hay không?”

Giải đáp băn khoăn của ông Hồ, TS. Trần Mạnh Báo, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Giống cây trồng Thái Bình cho biết: Thưa Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, thưa các quí vị, công nghệ 4.0 được khái niệm là công nghệ sinh học, công nghệ số và vật lí hiện đại. Chúng ta không nên quá tham vọng vào việc ứng dụng ngay. Chúng ta đi Nhật Bản, Malaysia thăm quan nông nghiệp hiện đại nhưng cơ giới hóa chúng ta cũng chưa làm được. 

Hiện nay, nông nghiệp của chúng ta vẫn còn rất nhiều tồn tại: chưa quy hoạch được đất đai, sản xuất nhỏ lẻ, thiếu liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân. Chúng ta nên thay đổi nhận thức của nông dân, phải ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất. Khoa học công nghệ là giải pháp bắt buộc nông dân phải ứng dụng, trong đó, rất cần kết nối với doanh nghiệp, liên kết, gắn với thị trường để làm nông nghiệp 4.0.

Bà Phạm Thị Huân – Giám đốc Công ty Ba Huân.

Trao đổi tiếp về những băn khoăn, thách thức khi ứng dụng Nông nghiệp 4.0, bà Phạm Thị Huân – Giám đốc Công ty Ba Huân, người được vinh dự nhận giải thưởng “Nông dân điển hình” của FAO (Tổ chức Nông nghiệp và Lương thực thế giới Liên Hiệp Quốc) khu vực châu Á- Thái Bình Dương chia sẻ thêm: Tôi bắt đầu chuyển đổi sang thực hiện công nghệ hiện đại trong sản xuất trứng từ năm 2003. Thời gian đầu, tôi cũng gặp nhiều khó khăn, nhất là dịch cúm gia cầm nên ngay khi khởi nghiệp, tôi đã tưởng như bị phá sản. Tuy nhiên, tôi nhận thấy, thời điểm những năm 2003, đa phần các mặt hàng gia cầm đều chưa có thị trường tiêu thụ ổn định nên tôi muốn làm “cuộc cách mạng” trứng gia cầm, đó là không chỉ đưa hàng của nông dân cho nông dân tiêu thụ, mà còn đưa các mặt hàng của nông dân sản xuất ra tiêu thụ tại nước ngoài.

Trong 10 năm nay, chúng tôi đã đi theo hướng sản xuất hiện đại, áp dụng các kỹ thuật công nghệ tiên tiến, làm theo chuỗi, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, có trang trại gia súc, có nhà máy sản xuất trứng gia cầm công nghệ cao, có lò giết mổ... 

Người nông dân mấy năm gần đây đã bắt đầu được thụ hưởng những điều kiện thuận lợi, đặc biệt là được hỗ trợ về mặt chủ trương, chính sách của Nhà nước. Tôi nghĩ, 4.0 đối với nông nghiệp nước ta sẽ còn phát triển hơn nữa trong thời gian tới. Đặc biệt là có sự hợp tác giữa nhà nông, nhà khoa học, nhà quản lý đều cùng chung tay sẽ giúp cho sản phẩm nông dân không chỉ thành công ở thị trường trong nước mà còn vươn ra thị trường thế giới. 

Bà Huân cũng chia sẻ thêm, gần đây, các đối tác nước ngoài đã tới Việt Nam “đặt hàng” nhiều hơn, nếu như trước đây, thịt gia cầm, trứng gia cầm chủ yếu chúng ta đi nhập khẩu thì tới nay, thịt gà của Việt Nam đã xuất khẩu sang cả thị trường khó tính như Nhật Bản.

Ông Võ Quan Huy – Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An (tỉnh Long An) chia sẻ thêm về thực tế ứng dụng công nghệ vào sản xuất tại trang trại của mình. Được biết, ông Huy là người đi khai hoang nổi tiếng ở vùng Nam Bộ, hiện đang canh tác khoảng 1.000ha đất nông nghiệp ở 6 tỉnh khác nhau. 

Ông Võ Quan Huy– Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An (tỉnh Long An) chia sẻ tại Diễn đàn.

“Ở trang trại của chúng tôi, việc nuôi bò đều đã được cơ giới hoá, chúng tôi đang tìm cách ứng dụng thêm công nghệ số để tự động hoá thức ăn, nguồn dinh dưỡng cho bò. Với con tôm cũng vậy, toàn bộ các khâu trong sản xuất đều ứng dụng công nghệ máy móc để đo nhiệt độ, sự sinh trưởng, chỉ số hoá lý môi trường nước.

 Qua thực tế, việc ứng dụng công nghệ hỗ trợ rất nhiều đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe do nước ngoài đề ra” – ông Võ Quan Huy cho hay. 

Tuy nhiên, theo ông Huy, điều mà ông đang gặp khó khăn khi ứng dụng công nghệ cao là nhập khẩu các thiết bị rất đắt đỏ. “Tôi đã đi tham quan nhiều mô hình sản xuất ở nước ngoài và đi nhiều hội chợ trưng bày, bán thiết bị. Chẳng hạn, sử dụng máy bay flycam để phun thuốc BVTV, hiệu quả rất cao nhưng giá thành lại đắt đỏ, gần 10.000USD. Thêm nữa là nguồn nhân lực để sử dụng các thiết bị này cũng chưa đáp ứng được.

Phiên thảo luận II: Gỡ rào cản về công nghệ, nhân lực cho nông nghiệp 4.0

Phiên thảo luận hai bắt đầu bằng những câu hỏi 

Điều hành phiên thảo luận này là ông Hồ Thanh Tùng – Phó Tổng giám đốc Tập đoàn CMC Ông Tùng đã cùng các đại biểu và nông dân thực hiện một khảo sát nhỏ ngay tại Hội trường. 

Nông dân gặp những khó khăn gì trong quá trình ứng dụng công nghệ hoặc tìm kiếm nhân lực?

1. Nhân lực 

2. Điều khiển thiết bị 

3. Tìm kiếm công nghệ phù hợp 

4. Cả 3 vấn đề trên 

Kết quả khảo sát: Cả 3 vấn đề trên.

Kết quả khảo sát cho thấy những khó khăn khi người nông dân tham gia vào cuộc nông nghiệp 4.0 là có thật. Để bước vào nông nghiệp 4.0, người nông dân không chỉ cần vốn, tìm kiếm thị trường mà còn phải chuẩn bị cho mình cả nhân lực có năng lực để vận hành những thiết bị hiện đại và tìm kiếm cho mình công nghệ phù hợp.Câu chuyện nhân lực ở đây là nông dân phải tham gia các khoá học để nâng cao kỹ năng, tính kỷ luật và tự đào tạo bằng cách học hỏi kinh nghiệm thành công của người khác. Để làm rõ hơn những khó khăn này, xin mời quý vị đại biểu thảo luận.  

Trước hết, xin mời nông dân Trần Đình Lai (Thừa Thiên Huế) đặt câu hỏi.

Hiện, ông Lai hiện đang hoạt động trong lĩnh vực phát minh sáng chế máy sấy lúa đa năng với công suất cao (5 -8 tấn/mẻ), cơ chế sấy đảo chiều, giá thành rẻ, ít tốn nhiên liệu, chỉ cần 1 người vận hành. Sản phẩm của ông đã được chuyển giao công nghệ cho nhiều tỉnh thành Miền Trung và Bắc Miền trung, một số nước bạn như Lào, Campuchia.

Nông dân Trần Đình Lai hỏi: Trong quá trình áp dụng công nghệ cao, các thiết bị nhập, các phụ tùng cần thay thế, mức tiêu hao các phụ tùng có lớn không, mua ở Việt Nam thì mua thế nào?

Trả lời câu hỏi này, ông Nguyễn Đức Trường, Chủ tịch HĐQT Công ty Đại Phương thông tin: Đến với diễn đàn, chúng tôi xin giới thiệu 2 công nghệ hỗ trợ cho bà con nông dân trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.

Đầu tiên là thiết bị bay không người lái. Thiết bị này giúp giảm chi phí trong quá trình nông dân bón phân, phun thuốc bảo vệ thực vật… Sử dụng thiết bị này không chỉ giải phóng sức lao động, mà còn không ảnh hưởng tới sức khoẻ người sử dụng, bảo vệ môi trường.

Về vấn đề sử dụng thiết bị này, hiện nay chúng ta quản lý rất chặt chẽ, hành lang pháp lý cụ thể chúng tôi đang xin phép cơ quan chức năng để trong thời gian tới có thể giúp bà con tiếp cận nhanh hơn với thiết bị này.

Thực tế, với những diện tích lớn thì thiết bị bay này được áp dụng rất nhiều cho sản xuất nông nghiệp.

Thứ 2 là ứng dụng công nghệ vào việc truy xuất nguồn gốc chống hàng giả. Chúng tôi đã phát triển phần mềm liên quan đến việc truy xuất này, rất có lợi ích cho bà con nông dân khi sản phẩm được đưa ra thị trường. 

Để giúp bà con minh bạch trong việc truy xuất nguồn gốc hành hóa, hiện nay công ty đã kết nối với một tập đoàn lớn về thương mại điện tử để hợp tác triển khai những việc liên quan.

Khi đưa được hệ thống này vào, giá trị nông sản sẽ được nâng cao. Với chủ trương áp dụng công nghệ trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông sản, chúng ta đáp ứng được một vài khâu trong công nghệ 4.0 sẽ làm giá trị sản phẩm được nâng cao rõ rệt.

Sau câu trả lời của ông Nguyễn Đức Trường, Chủ tịch HĐQT Công ty Đại Phương, nông dân xuất sắc Việt Nam Tăng Xuân Trường đến từ Hải Dương chia sẻ: “Kính thưa Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, thưa các quý vị, mô hình của tôi chuyên sản xuất, bao tiêu nông sản cho nông dân. Hiện tôi đầu tư sản xuất trên 30ha, tôi đã xây dựng nhà máy chế biến nông sản 65 tỷ đồng, năng suất 350 tấn/ngày. Thị trường tiêu thụ cung cấp vào phía Nam, xuất khẩu sang Hàn Quốc, Malaysia. Năm 2015, xuất khẩu và tiêu thụ 17.000 tấn, năm 2016 là 23.000 tấn. Tuy nhiên, tôi rất muốn hỏi nông dân ứng dụng nông nghiệp 4.0 nông dân sẽ ứng dụng internet, mạng xã hội vào kinh doanh và quảng bá thương hiệu thế nào cho hiệu quả cao?

Các diễn giả có mặt tại Diễn đàn tham gia trả lời các câu hỏi của các nông dân.

Về câu hỏi này, ông Đặng Kim Sơn, nguyên Viện trưởng Viện Chính sách nông nghiệp và phát triển nông thôn, trả lời: “Người nông dân băn khoăn ứng dụng cái gì? Chúng ta phải áp dụng rất nhiều, vốn ở đâu, công nghệ thế nào. Cái chính trong nông nghiệp 4.0 áp dụng rất mạnh về tin học. Câu chuyện đầu tiên người tiêu dùng không tin người sản xuất về nguồn gốc sản phẩm. Hiện nay, có nhiều phần mềm truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Cái khó là tổ chức thành chuỗi, liên kết người nông dân, để kiểm soát biết sản phẩm đi qua những ai, tồn giữ, bảo quản sản phẩm đạt chất lượng. 

Cơ sở quan trọng trong chuỗi giá trị là kết nối các doanh nghiệp công nghệ vào áp dụng các phần mềm truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Theo tôi là nên bắt đầu từ quy mô nhỏ. Câu chuyện thứ hai, chúng ta chưa có cơ quan phân tích thị trường, kể cả trong Bộ NN&PTNT, Bộ Công thương. 

Tiếp đó, chúng ta chưa dự báo được rủi ro. Về công nghệ rất nhiều cái đã sẵn sàng. Tất nhiên sản xuất nhỏ chưa làm được, nhưng nông dân qui mô lớn là áp dụng được. Bộ NN&PTNT nên chọn làm mô hình, có thể có đầu nguồn cung cấp, đảm bảo phù hợp, giá rẻ hỗ trợ tốt cho nông dân.

Tiếp theo chương trình, ông Hồ Thanh Tùng giới thiệu về nông dân Trần Minh Phong (tỉnh Đắk Lắk). Ông Phong hiện đang trồng cây công nghiệp (cà phê, tiêu, cao su, cây ăn trái) và chăn nuôi tổng hợp với lợi nhuận đạt 3,24 tỷ đồng/năm.

Ông Trần Minh Phong hỏi: Ứng dụng nông nghiệp 4.0 có được hỗ trợ gì từ địa phương hay không?

Trả lời câu hỏi này, ông Phạm S - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng cho biết: Về phần chính sách hỗ trợ Nhà nước là của các bộ, ngành như Bộ NNPTNT, Bộ KHCN, Bộ Công Thương…, nhưng ở góc độ địa phương, những năm gần đây, chúng tôi cũng có triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ cho các chương trình nông nghiệp, nông dân, nông thôn và tôi cho rằng, tỉnh Đắk Lắk cũng sẽ có những hỗ trợ cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn nên ông Trần Minh Phong cần tìm hiểu và tiếp cận các chương trình hỗ trợ này. Hiện nay, tỉnh Lâm Đồng cũng triển khai các chương trình hỗ trợ cho phát triển nông nghiệp công nghệ cao như: Xúc tiến thương mại, quảng báo hình ảnh cho các sản phẩm nông sản; hỗ trợ xây dựng thương hiệu nông sản như các sản phẩm hoa, cà phê...; đẩy mạnh hỗ trợ hợp tác quốc tế.

Với Nông nghiệp 4.0, Đắk Lắk nên đẩy mạnh hợp tác với các nước. Hiện Lâm Đồng chúng tôi cũng đã tiếp cận với các địa phương có thế mạnh nông nghiệp công nghệ cao như Hà Lan, Mỹ, Isael… Ngoài ra, vấn đề đào tạo nguồn nhân lực cho nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao cũng rất quan trọng, hiện Lâm Đồng không chỉ chủ động đào tạo nguồn nhân lực trong nước mà còn liên kết đào tạo nông dân ở nước ngoài.

Các nông dân tham gia hỏi trong Diễn đàn nông dân Việt Nam lần thứ hai.

Hiện Lâm Đồng đã triển khai liên kết đào tạo nông dân ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao ở 4 nước là Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan. Về chính sách tín dụng cho nông dân, hiện Lâm Đồng cũng có nhiều các chương trình hỗ trợ và đầu tư như hỗ trợ về kinh phí, hỗ trợ về lãi suất đối với đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao ở các lĩnh vực đầu tư như nhà kính thông minh, đầu tư tưới nước tiết kiệm, đầu tư và các giống mới…

Với chủ đề của Diễn đàn hôm nay là “Nông dân sẵn sàng cho nông nghiệp công nghệ cao 4.0”, chúng tôi cho rằng, nông dân không chỉ sẵn sàng mà đi ngay, đi nhanh để áp dụng các công nghệ phù hợp để sớm thành công.

Sau cuộc đối thoại của ông Trần Minh Phong và ông Phạm S, bà Lành Thị Triều, nông dân huyện Long Khánh (tỉnh Đồng Nai) băn khoăn: Hiện gia đình tôi đang chăn nuôi lợn theo quy trình VietGAHP, với diện tích 10ha, số lượng lên tới 300 heo nái, 3.000 heo thịt và lợi nhuận đạt 7,2 tỷ đồng/năm. Vậy với những nông dân như tôi, muốn học hỏi về ứng dụng công nghệ thì phải gặp ai? Ứng dụng những công nghệ đó vào thực tế sản xuất thì phải làm thế nào?

Bà Nguyễn Thị Thêu, nông dân tỉnh Vĩnh Phúc phát biểu tại cuộc họp.

Ông Trần Đăng Tùng – Thứ trưởng Bộ KHCN trả lời: Để đưa KHCN đến với người nông dân, các cơ quan, Bộ ngành đều có các chương trình, dự án cụ thể. Chẳng hạn trong Bộ KHCN có chương trình phổ biến khoa học tới tận phường, xã qua các video, tài liệu, với các kiến thức phổ thông để bà con dễ áp dụng. 

Chúng tôi cũng thực hiện các chương trình hỗ trợ phát triển cho người dân khu vực miền núi. Mô hình do các Sở KHCN địa phương xây dựng. Nếu mô hình tốt, sẽ có đánh giá và nhân rộng cho các địa phương khác. Bên cạnh đó, Trung tâm Khuyến nông (Bộ NNPTNT) cũng có rất nhiều chương trình, dự án, hội thảo đầu bờ, mô hình mẫu nhằm đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật đến với bà con. 

Rất mong muốn bà con nông dân có tinh thần học hỏi để cập nhật các kiến thức mới, tích cực tham gia các lớp tập huấn. Ví dụ như vừa rồi có một kĩ sư điện ở An Giang đã mày mò chế tạo thiết bị điều khiển phun thuốc trừ sâu để tránh tác hại cho người phải đeo bình thuốc. Làm sao phải phổ biến được để đưa đến cho các bà con nông dân khác.

Tiếp đó, nông dân Nguyễn Thị Thêu (tỉnh Vĩnh Phúc) hỏi: Công nghệ đã khó, nhưng nhân lực để ứng dụng, vận hành công nghệ cũng là câu chuyện khó khăn?

Xung quanh vấn đề này, ông Lê Quốc Phong, Tổng Giám đốc Công ty CP Phân bón Bình Điền đã trao đổi thêm về kinh nghiệm thực tiễn trong việc đào tạo cho nông dân, trả lời:Thành công trong nông nghiệp công nghệ cao, ngoài đất đai, cơ chế, còn cái rất quan trọng là nguồn nhân lực, bắt đầu từ các nông dân của chúng ta.

Ông Lê Quốc Phong, Tổng Giám đốc Công ty CP Phân bón Bình Điền (người ngồi giữa)

Hiện nay, nguồn lao động của nông thôn giảm đi rất nhiều. Việc này đòi hỏi nhiều người có trình độ tham gia vào nông nghiệp công nghệ cao. Để làm được điều này, chúng ta phải đào tạo những người nông dân trên cơ sở thực tế.

Ví dụ, chúng tôi mời bà con nông dân tới và huấn luyện tại chỗ, đưa bà con đi đào tạo thực tế, mời bà con tham gia vào những chương trình như Nhà nông đua tài,... để tạo điều kiện cho bà con có cơ hội tiếp xúc với kiến thức mới, công nghệ hiện đại.

Mục tiêu của nhiều chương trình này là đào tạo bà con nông dân. Sau khi tham gia những chương trình đó, bà con sẽ có trách nhiệm tiếp cận với cái mới, tạo ra suy nghĩ cho bà con nông dân rằng mình không thể làm ăn manh mún, làm ăn nhỏ lẻ.

Khi bà con nông dân tiếp cận được công nghệ thì sẽ chủ động áp dụng vào sản xuất, giảm thiểu rất nhiều chi phí, từ đó tăng lợi nhuận.

Khép lại phiên thảo luận 2, ông Hồ Thanh Tùng, Phó TGĐ Tập đoàn CMC khái quát: “Như vậy, trong phiên thảo luận này, chúng ta nói rất nhiều về rào cản công nghệ, nhân lực.Tôi xin chốt lại như sau: Thứ nhất sự chủ động của các doanh nghiệp có kinh nghiệm ứng dụng công nghệ cao, thứ hai sự chủ động của nông dân sẽ giúp cho chúng ta tiến gần nhau hơn. Cùng tiếp cận các lĩnh vực mới, triển khai, nâng cao kiến thức, đào tạo cho nông dân thực hiện nông nghiệp 4.0”.

Phiên thảo luận III: Thách thức từ thị trường, vốn trong nông nghiệp 4.0

TS Nguyễn Đỗ Anh Tuấn – Viện trưởng Viện Ipsard điều hành: 

Chúng ta vừa nói đến lợi ích nông nghiệp 4.0 và nông dân Việt Nam hãy chủ động bước vào nông nghiệp 4.0. Bởi cuộc cách mạng nông nghiệp 4.0 sẽ không vì nông dân Việt Nam chưa sẵn sàng mà dừng lại, nó vẫn quét qua và ảnh hưởng tới từng nông dân. 

Ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn – Viện trưởng Viện Ipsard

Để bước vào nông nghiệp 4.0, nông dân 4.0 cần phải trang bị rất nhiều thứ như kiến thức, thị trường, vốn, nhân lực… Hiện một số đại biểu tham dự Diễn đàn đang mong muốn được trao đổi về kinh nghiệm tiếp cận thị trường, vốn khi tham gia nông nghiệp 4.0.

Trước hết, xin mời nông dân Tô Hiến Thành (huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang). Xin giới thiệu qua: ông Thành hiện đang sản xuất thịt lợn hữu cơ Organic Việt Nam trên diện tích 5,6ha với sản lượng khoảng 1.000 tấn/năm. Thu nhập khoảng 10 – 12 tỷ/năm, lợi nhuận 3 – 3.5 tỷ/năm. Ông Thành chính là người viết tâm thư về việc tiếp cận vốn lên Thủ tướng và Ngân hàng Nhà nước hồi tháng 7 vừa qua.

Ông Tô Hiến Thành hỏi: Nhiều năm nay nông dân, chủ trang trại vẫn gặp rất nhiều khó khăn về vốn. Vậy không biết những nông dân đã tiếp cận được vốn cho nông nghiệp 4.0. có thể chia sẻ kinh nghiệm? 

Với câu hỏi này, ông Trần Văn Tần - Vụ phó Vụ Tín dụng các ngành kinh tế NHNN chia sẻ: Hiện nay, đầu tư vào nông nghiệp nông nghệ cao đang được ưu tiên. Về các chính sách cụ thể, Chính phủ đã ban hành Nghị định 55 về chính sách tín dụng đối với nông nghiệp nông thôn, trong đó lần đầu tiên có chính sách dành cho lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, có thể cho vay tới 70 – 80% không phải thế chấp tài sản. Gói tín dụng 100.000 tỷ đồng đưa ra nhiều ưu đãi đặc biệt đối với nhu cầu vay vốn thực hiện dự án, phương án sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch. 

Theo đó, những dự án đáp ứng tiêu chí của chương trình sẽ được vay vốn với mức lãi suất cho vay thấp hơn từ 0,5% - 1,5% so với mức lãi suất cho vay thông thường cùng kỳ hạn của ngân hàng thương mại (NHTM).

Ngoài ra, nếu khách hàng gặp khó khăn trong việc trả nợ do những nguyên nhân khách quan, bất khả kháng sẽ được NHTM chủ động xem xét cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ một lần. Đặc biệt, có thể cho vay mới nếu khách hàng có phương án sản xuất kinh doanh khả thi. NHTM có thể xem xét thực hiện các biện pháp hỗ trợ khác như miễn, giảm lãi vay, lãi quá hạn, ưu tiên thu nợ gốc trước, thu nợ lãi sau.

Hiện nay có nhiều ngân hàng tham gia vào chương trình với nhiều dự án công nghệ cao nổi bật như: Ngân hàng Bắc Á đầu tư vào các dự án chăn nuôi bò sữa, trồng hoa, rau xuất khẩu...; Ngân hàng TMCP Ngoại thương (Vietcombank) đầu tư vào dự án sản xuất trứng sạch, lợn giống và chăn nuôi lợn, thức ăn chăn nuôi,...

Đặc biệt, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank) đã cam kết gói tín dụng 50.000 tỷ đồng cho vay với lãi suất ưu đãi thấp hơn 0,5% - 1,5% so với mức lãi suất thông thường đối với các dự án này.

Còn về kinh nghiệm để giúp nông dân tiếp cận được với nguồn vốn dễ dàng hơn, ông Tân cho rằng, đối với ngành ngân hàng, khách hàng rất quan trọng. Các tổ chức tín dụng phải tìm tới những khách hàng làm ăn hiệu quả. Để hai bên gặp được nhau, nông dân và ngân hàng phải tin trưởng chia sẻ lẫn nhau, có vướng mắc gì phải nêu lên để tháo gỡ. Ngân hàng cũng đã tổ chức nhiều cuộc gặp mời chính quyền, hộ nông dân đến để trao đổi. Nông dân cởi mở thông tin với ngân hàng, ngân hàng sẽ mạnh dạn cho vay.

Tiếp theo là phải có được thị trường tiêu thụ ổn định. Vì đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao rất lớn nếu không có thị trường ổn định sẽ rất khó khăn. Người nông dân cũng phải tìm cho mình những giải pháp phòng ngừa như là bảo hiểm nông nghiệp. Đây là nguồn trả nợ cho ngân hàng nếu gặp rủi ro. Lúc đó, ngân hàng sẽ tin tưởng hơn cho nông dân vay vốn.

Nông dân Lê Thị Thanh Huyền (huyện Củ Chi, TP. HCM), hỏi: Đầu tư cho nông nghiệp 4.0 cụ thể là nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch đòi hỏi rất nhiều vốn ban đầu như: xây dựng nhà kính, nhà lưới; mua máy móc thiết bị, công nghệ… Tôi muốn hỏi hiện có chính sách ưu đãi nào về vốn cho nông dân khi ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch.

Ông Tiết Văn Thành - Tổng giám đốc Agribank, trả lời: “Là ngân hàng lớn trong hệ thống, Agribank có lợi thế mạng lưới giao dịch bao phủ khắp tất cả các huyện trên toàn quốc với 2.300 chi nhánh, phòng giao dịch cùng đội ngũ cán bộ hùng hậu, thông thuộc địa bàn, có kinh nghiệm hoạt động ở thị trường nông nghiệp, nông thôn. Trong suốt gần 30 năm hoạt động, Agribank luôn tiên phong cung cấp nguồn tín dụng, cũng như giữ vai trò chủ lực trong đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn.

Agribank đã triển khai thực hiện hàng loạt các chính sách ưu đãi của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đối với nông nghiệp, nông thôn như: cho vay theo Nghị định 55, Nghị định 67 của Chính phủ; Quyết định 68/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; cho vay tái canh cây cà phê; thí điểm cho vay cánh đồng mẫu lớn và chuỗi liên kết, sản xuất ứng dụng công nghệ cao tại các địa phương trên cả nước.

Trước khi có chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về dành gói tín dụng 100.000 tỷ đồng cho vay hỗ trợ các các dự án sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch, từ ngày 01/11/2016, Agribank đã là ngân hàng khởi xướng đi tiên phong bằng chương trình tín dụng phục vụ nông nghiệp sạch với quy mô nguồn vốn ưu đãi tối thiểu 50.000 tỷ đồng cung ứng gói tín dụng với các chính sách ưu đãi mạnh mẽ hơn so với Nghị định số 55/NĐ-CP của Chính phủ. Cụ thể, lãi suất cho vay được ưu đãi giảm từ 0,5-1,5%/năm so với lãi suất cho vay nông nghiệp, nông thôn Agribank đang áp dụng.

Như vậy, với một dự án đủ tiêu chuẩn ở cả 3 khâu trong quy trình sản xuất theo chuỗi là cung ứng vật tư đầu vào - sản xuất - tiêu thụ, phân phối sản phẩm thì lãi suất cho vay tối đa có thể được áp dụng là 5,5%/năm. Ngoài ra, khách hàng vay vốn theo chương trình này được miễn phí chuyển tiền trong hệ thống Agribank và được giảm 50% mức phí quy định hiện hành của Agribank đối với chuyển tiền ngoài hệ thống.

Ông Tiết Văn Thành - Tổng giám đốc Agribank.

Tính đến 30.9.2017, dư nợ cho vay nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch của Agribank đạt gần 900 tỷ đồng với khoảng 400 khách hàng; đối tượng đầu tư cho vay là: sản xuất rau, hoa, chăn nuôi lợn, bò sữa, dê sữa...

Thực ra, việc cho vay với khách hàng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao đã được Agribank triển khai từ năm 2015, ngay sau khi Chính phủ ban hành Nghị định số 55. Dư nợ cho vay nông nghiệp công nghệ cao của Agribank tới nay đạt khoảng 4.000 tỷ đồng. Nếu tính chung đối tượng cho vay các dự án nông nghiệp, nông thôn theo Nghị định số 55/NĐ-CP với lãi suất ưu đãi 7%/năm thì dư nợ đến thời điểm này của Agribank đạt trên 300.000 tỷ đồng. 

Mới đây, trong chuyến tháp tùng Thủ tướng Chính phủ thăm và làm việc tại Nhật Bản vào đầu tháng 6.2017, Agribank đã cùng với Tập đoàn Yanmar - doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất, cung ứng thiết bị, máy móc phục vụ nông nghiệp, máy thủy, động cơ tàu biển… ký kết thỏa thuận hợp tác triển khai dự án “Yanmar - Agribank, công nghệ Nhật cho nông dân Việt” nhằm đưa máy nông nghiệp có chất lượng cao đến với người nông dân góp phần đẩy nhanh cơ giới hóa nông nghiệp, nâng cao chất lượng nông sản, hiệu quả sản xuất và xây dựng một nền nông nghiệp xanh, sạch, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất. 

Thông qua thỏa thuận này, hai bên cũng sẽ xây dựng chương trình hỗ trợ tài chính đối với khách hàng là hợp tác xã, hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu vay vốn tại Agribank để mua máy móc từ các đại lý của Yanmar Việt Nam. Theo đó, Yanmar Việt Nam nghiên cứu và có chính sách hỗ trợ khách hàng và thực hiện thông qua Agribank bằng các hình thức thích hợp. Agribank thực hiện cho vay để mua máy đối với khách hàng có nhu cầu vay vốn đáp ứng đủ điều kiện theo các chương trình hỗ trợ cho vay của Chính phủ mà Agribank đang thực hiện, bên cạnh đó khách hàng vay vốn còn được hỗ trợ thêm về lãi suất hoặc những hình thức hỗ trợ khác do Agribank và Yanmar phối hợp thực hiện.

Agribank cam kết đồng hành cùng người nông dân trong việc nhân rộng những mô hình sản xuất nông nghiệp an toàn, từ đó thay đổi nhận thức của người tiêu dùng về chất lượng và sự an toàn của hàng nông sản Việt Nam, hướng đến phát triển sản xuất nông nghiệp bền vững, giữ được thị trường tiêu dùng trong nước và có vị trí trong chuỗi giá trị toàn cầu".

Nông dân Nguyễn Văn Đoàn (tỉnh Lâm Đồng) tiếp tục nêu câu hỏi: Câu chuyện thị trường luôn là vấn đề nông dân quan tâm. Vậy tôi muốn hỏi làm thế nào để sản phẩm nông sản được đầu tư công nghệ được bán với đúng giá trị của nó và không bị tình trạng được mùa mất giá, phải đổ đi cho bò ăn? 

Trả lời câu hỏi này, ông Nguyễn Văn Tiến, Vụ trưởng Vụ Nông nghiệp nông thôn (Ban Kinh tế Trung ương) chia sẻ:  Theo tôi, để giải quyết vấn đề này chúng ta phải thực hiện từ nhiều phía. Bà con nông dân phải thay đổi cách tiếp cận, thay đổi cách làm. Bắt đầu từ đơn đặt hàng, sản xuất theo quy luật cung cầu của thị trường. Sau đó bà con phải tìm được đối tác, sản xuất những sản phẩm đặc sản của triêng mình.

Chúng ta phải thông qua các liên kết sản xuất như HTX, doanh nghiệp, trên cơ sở đó mới có thể tạo ra được chuỗi giá trị bền vững, hiệu quả. Từ đó thấy nhu cầu hợp tác trong sản xuất nông nghiệp là quan trọng nhất.

Tiếp theo, chúng ta phải sản xuất được những sản phẩm đảm bảo chất lượng. Cùng với đó, các hoạt động về thương mại phải được đẩy mạnh. Các hộ nông dân phải đẩy mạnh tiếp thị sản phẩm của mình tới thị trường, quảng bá sản phẩm của mình được đầu tư về công nghệ cao, sản phẩm đúng tiêu chuẩn, chất lượng tới nhiều người biết thì chắc chắn giá trị sản phẩm sẽ tăng cao. 

Bên cạnh đó, chúng ta phải kết nối được chuỗi giá trị hợp lý giữa người sản xuất và phân phối.

Về phía Nhà nước, phải định hướng được thị trường, sản phẩm, cung cấp thông tin về thị trường để làm sao sản phẩm sản xuất theo đúng nhu cầu của thị trường.

Nhà nước cũng có vai trò quan trọng trong việc ký kết hợp tác phát triển nông sản với các nước trên thế giới. Thể hiện vai trò trong các chính sách hỗ trợ chuỗi sản xuất, xây dựng các liên kết chuỗi để tạo điều kiện kết nối, tạo ra thị trường tiêu thụ sản phẩm rộng hơn, hỗ trợ bà con trong sản xuất. 

Một công việc rất quan trọng nữa là phát triển các tổ chức hiệp hội trong nông nghiệp nông thôn.

Kết lại, để giải quyết những vấn đề này, chúng ta phải tổ chức lại sản xuất và ứng dụng công nghệ trong nông nghiệp.

Trao đổi thêm về vấn đề này, ông Dương Thái Trung, Trưởng phòng Thị trường trong nước, Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết thêm: Ở góc độ lưu thông thị trường, đặc thù của nông sản chủ yếu theo mùa vụ, tươi sống nên rất dễ bị hư hỏng, trong khi khâu dự trữ sản phẩm chế biến của chúng ta còn hạn chế. Chúng ta chủ yếu xuất tiểu ngạch và sản xuất tự phát nên thường xuyên gặp rủi ro khi tham gia thị trường. 

Ngoài một số mặt hàng khá ổn định về giá, hầu hết các mặt hàng nông sản bị chi phối bởi cung cầu. Do đó, mọi cá nhân phải tự nghiên cứu xem sản xuất cái gì, phải tổ chức lại sản xuất nông nghiệp theo quy mô lớn, theo chuỗi liên kết chặt chẽ.

Để giải quyết vấn đề này, chúng ta phải thực hiện tốt những việc như: Kiên quyết sản xuất theo nhu cầu thị trường, các doanh nghiệp và hợp tác xã phải làm hạt nhân; Phát triển chuỗi liên kết sản xuất tiêu dùng.

Về phía Bộ Công Thương, Bộ cũng đã tích cực đàm phán thị trường thương mại, tích cực phối hợp với các bộ ngành về tam nông, kích thích các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp để tạo ra chuỗi sản xuất nông sản bền vững, hiệu quả.

Tổng kết phiên thảo luận thứ 3, ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn nói: “Có những rào cản về vốn chẳng hạn, cần công cụ hướng dẫn. Ngân hàng sẵn sàng cho nông dân vay, lãi suất ưu đãi. Câu chuyện thị trường phải từ khâu sản xuất, chế biến, tạo chuỗi bài bản, kèm theo những giải pháp tháo gỡ các rào cản và phải tận dụng tính kết nối. Cả nông dân, doanh nghiệp, Nhà nước, ngân hàng cần tích cực vào cuộc, qua đó sẽ giúp được nông dân rất nhiều khi ứng dụng nông nghiệp 4.0”.

Ông Lưu Quang Định - Tổng biên tập Báo Nông thôn Ngày nay/ Dân Việt, Phó trưởng BTC thường trực Chương trình Tự hào Nông dân Việt Nam 2017 tặng hoa cho các nhà tài trợ.

Ông Nguyễn Văn Hoài - Phó TBT Báo Nông thôn Ngày nay/ Dân Việt phát động cuộc thi "Tôi là nông dân 4.0"

Đồng chí Vương Đình Huệ, Uỷ viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ phát biểu kết luận tại Diễn đàn nông dân Việt Nam lần thứ hai.

Các đại biểu chăm chú theo dõi và chụp lại những bức ảnh làm kỉ niệm.

Đồng chí Vương Đình Huệ, Uỷ viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ phát biểu kết luận Diễn đàn.

Cách làm của diễn đàn Nông nghiệp 4.0 rất hiệu quả, sáng tạo bởi có sự tương tác, lắng nghe ý kiến của các đại biểu tham gia diễn đàn. 

Qua nghiên cứu tài liệu, lắng nghe ý kiến của các cơ quan, ban ngành, doanh nghiệp tại diễn đàn, tôi xin nêu một số ý như sau: Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao chưa hẳn là nông nghiệp thông minh, nhưng nông nghiệp thông minh thì chắc chắc phải ứng dụng công nghệ cao. 

Vậy, Việt Nam có cần tham gia nông nghiệp 4.0 hay không. Qua diễn đàn này, chúng ta thấy, nông nghiệp thông minh 4.0 là một quá trình tất yếu, chúng ta không thể bỏ lỡ chuyến tàu này được.

Thực tế, năng suất của các sản phẩm nông nghiệp ở nước ta đang ở tốp đầu của thế giới như hồ tiêu, cà phê, tôm thẻ chân trắng… Tuy nhiên, nông nghiệp thông minh hiện nay đã có một số trang trại, doanh nghiệp ứng dụng nhưng vẫn còn khiêm tốn. Tôi tin, đa phần các nông dân xuất sắc tham gia diễn đàn ở đây đều đã ứng dụng nông nghiệp thông minh. Đặc biệt, một số danh nghiệp như TH True milk đã ứng dụng rất thành công nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh. Tất nhiên, rào cản còn nhiều, thách thức còn lớn nhưng tôi tin chúng ta hoàn toàn có thể vượt qua được, nhiều mô hình thành công đã chỉ ra điều đó. 

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh, nông nghiệp thông minh là phải xác định có thị trường và hiệu quả của sản xuất kinh doanh, đặc biệt, đã là nông nghiệp thông minh thì phải hướng tới an toàn với với môi trường và sức khỏe của con người. Nếu áp dụng nông nghiệp 4.0 mà không đảm bảo phát triển bền vững, an toàn với môi trường và sức khỏe con người thì đó chưa thực sự là nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh.

Phó Thủ tướng cũng lấy ví dụ, năm 2012, khi đó tôi có dịp lên thăm một trang trại hoa ở Đà Lạt, dù chỉ có 1,7 ha mà thu nhập tới hàng chục tỷ đồng/năm. Tôi tới thì thấy trên đồi toàn sỏi, họ trồng hoa trên các giá chứ không cần đất. Như vậy, đất đai trong thời kỳ nông nghiệp thông minh lại không cần thiết, quan trọng hơn là không khí và nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch.

Điều toát lên tại diễn đàn là chúng ta tiếp cận nông nghiệp 4.0 một cách điềm tĩnh, lựa chọn khôn ngoan để đem lại hiệu quả, tránh nóng ruột, hình thức, làm theo phong trào. Có thể nói, cuộc cách mạng lần thứ nhất giải phóng con người khỏi chân tay thì cách mạng 4.0 là giải phóng con người khỏi bộ não… Cuộc cách mạng này thách thức lớn nhất đối với nước ta chính là ở lĩnh vực nông nghiệp, do khu vực này vẫn còn tới 80% lao động. 

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh, để phát triển nông nghiệp 4.0 phải phát huy hiệu quả của các nhà nông nghiệp, doanh nghiệp, nhà quản lý, nhà khoa học… Có nước nói rằng còn thêm nhà môi giới, nhà băng nhưng theo tôi, thực chất đó vẫn là doanh nghiệp tư vấn và doanh nghiệp ngân hàng. 

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh, để nông nghiệp 4.0 thành công thì công tác truyền thông đóng vai trò quan trọng. Chúng ta không thể thờ ơ nhưng cũng không thể nóng vội, triển khai tràn lan, và muốn có sự triển khai phù hợp rất cần có sự tham gia của các cơ quan truyên thông.

Về định hướng chiến lược, Phó Thủ tướng cho rằng, phải coi phát triển nông nghiệp công nghệ cao là khâu then chốt, là giải pháp xuyên suốt, là bước đột phá trong sản xuất nông nghiệp, tạo tiền đề cho quá trình tái cơ cấu nông nghiệp gắn với quá trình xây dựng nông thôn mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

Xem toàn văn bài phát biểu kết luận tại Diễn đàn NDVN lần thứ 2 của đồng chí Vương Đình Huệ, Uỷ viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ TẠI ĐÂY

Bế mạc Diễn đàn, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Ban Chấp hành T.Ư Hội NDVN Lại Xuân Môn cho biết, sau 1 buổi sáng, Diễn đàn Nông dân Việt Nam với chủ đề “Nông dân Việt Nam sẵn sàng với nông nghiệp 4.0” đã thành công tốt đẹp, làm tiền đề cho buổi tối nay 14.10 truyền hình trực tiếp tôn vinh Chương trình Tự hào NDVN 30 năm đổi mới.Hội thảo diễn ra trong không khí phấn khởi, tin tưởng rất sâu sắc, ý nghĩa để chào mừng 87 năm ngày thành lập Hội NDVN và đón nhận đổi sang hình thức tổ chức sản xuất nông nghiệp mới, thông minh, hay nói gọn là cuộc cách mạng lần thứ tư 4.0.

Hội thảo đã nghe bài phát biểu của đồng chí Vương Đình Huệ, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ với 6 vấn đề gợi mở cho chúng ta suy nghĩ, thảo luận để tìm ra đổi mới chung, hành động chung, thống nhất chung về khó khăn, rủi ro, thời cơ, thuận lợi của cuộc cách mạng 4.0 áp dụng trong sản xuất nông nghiệp Việt Nam. Và đích cuối cùng là “nâng cao chất lượng sản phẩm, nâng cao chất lượng cạnh tranh, đời sống, và làm giàu cho người nông dân”.

Hội thảo đã thực hiện 3 cuộc khảo sát cho thấy, về hình thức tổ chức sản xuất rất đa dạng, trong đó đặt hàng sản xuất mới đạt 30%, sản xuất theo phong trào còn lớn. Về phương thức sản xuất chủ yếu dùng sức đến 60%, trong khi đó sử dụng công nghệ mới chỉ đạt 15%. Về thách thức công nghệ 4.0 đối với Việt Nam là vốn, công nghệ, thị trường. Tuy nhiên theo tôi còn thêm cả thách thức về chất lượng nguồn nhân lực. 3 lĩnh vực chiếm 45%.

Hội thảo có 27 ý kiến của nông dân tiêu biểu và nhà khoa học, nhà quản lý đặt câu hỏi, trao đổi cách thức tổ chức sản xuất, trả lời, giải thích để làm rõ những băn khoăn, rào cản, điểm nghẽn, vướng mắc để tháo gỡ.

Nhưng tôi tin rằng nông dân Việt Nam đủ sức để thực hiện cuộc cách mạng nông nghiệp 4.0. Vì nông dân Việt Nam rất giỏi, thông minh, chịu khó. Đất nước có hơn 70% nông dân không thể đứng ngoài cuộc. Minh chứng qua 30 năm đổi mới, như đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định tại buổi gặp mặt 87 NDVN xuất sắc 30 năm đổi mới rằng, từ chỗ thiếu ăn, nông nghiệp đã phát triển thừa cung, đóng góp lớn cho xuất khẩu. Người dân đang có xu hướng giảm ăn thịt, tăng ăn rau, khẩu phần bữa ăn nhiều nông sản hữu cơ, tốt cho sức khỏe.

Thực tế, nhiều nông dân của chúng ta đang làm nông nghiệp công nghệ cao. Sao chúng ta phải chần chừ trước nông nghiệp 4.0? Do vậy, chúng ta cần vào cuộc nhanh vì đó là xu hướng tất yếu. Phải đổi mới nhận thức, ý thức, phải quyết tâm hành động, nỗ lực của mỗi nhà. Làm nông nghiệp 4.0 đòi hỏi bài bản, bền vững và cần có bàn tay của Nhà nước, nông dân cùng làm. Theo đó, chúng ta sẽ thành công hơn mong đợi.

Trung ương Hội NDVN sẽ nghiêm túc tiếp thu ý kiến của các đại biểu để tổng hợp những ý kiến xác đáng, từ đó kiến nghị với Đảng, Nhà nước. Hội NDVN xin tập trung vào 5 vấn đề cụ thể: Phải tạo nguồn vốn dồi dào, lãi suất thấp, nông dân dễ tiếp cận. Bên cạnh đó là yếu tố thị trường; chất lượng nguồn nhân lực; xúc tiến bảo hiểm nông nghiệp, bảo hiểm nông dân để người dân yên tâm triển khai nông nghiệp 4.0.

Cuối cùng, một lần nữa tôi xin trân trọng cảm ơn đồng chí Vương Đình Huệ - Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ. Chúc đồng chí mạnh khỏe, quan tâm nhiều hơn nữa đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn để bước vào cuộc cách mạng nông nghiệp 4.0.

Cảm ơn các đồng chí lãnh đạo các Bộ, ban, ngành TƯ, lãnh đạo TƯ qua các thời kỳ, lãnh đạo UBND tỉnh và các đại biểu. Chúc các đồng chí mạnh khỏe, thành công.Xin bế mạc diễn đàn, xin cảm ơn!