Chuyện chưa kể về người giữ màu xanh "18 Thôn vườn trầu" ở Hóc Môn

Nguyên Vỹ 09/11/2017 18:45 GMT+7

Khi cơn lốc đô thị hóa cuốn qua, 18 Thôn vườn trầu ở xã Bà Điểm (huyện Hóc Môn, TP.HCM) giờ đây chỉ còn là những ký ức nhạt mờ nép bên đường nhựa hay ẩn mình sau những ngôi nhà tường lam ngói đỏ.

Lá trầu Bà Điểm có hương vị đặc trưng mà các vùng miền khác không có được. Ảnh: Nguyên Vỹ

Trong nỗ lực của địa phương, những nông dân, nghệ nhân cuối cùng còn giữ lại vườn hay nghề trồng trầu cũng chỉ như một nét đẹp truyền thống vì năng lực thương mại không đủ khả năng cạnh tranh.

Hình ảnh 18 Thôn vườn trầu không còn nhiều ở xã Bà Điểm. Ảnh: Nguyên Vỹ

Ông Đào Văn Cấp, ngụ xã Bà Điểm là một trong những hộ dân ít ỏi còn giữ lại được khu vườn trầu truyền thống của cha ông.

Tốc độ đô thị hóa và đầu ra bấp bênh là những nguyên nhân khiến các vườn trầu thu hẹp diện tích. Ảnh: Nguyên Vỹ

Dây trầu vốn “đỏng đảnh” với thời tiết. Việc canh tác lại cần bồi đắp thường xuyên lớp đất mới tơi xốp và để vun luống.

Hình ảnh hoa cau vườn trầu cũng chỉ còn là những ký ức nhạt mờ. Ảnh: Nguyên Vỹ

“Nhưng diện tích đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp mà đầu ra của lá trầu bấp bênh, hàng loạt nhà vườn bỏ nghề; khắp xã chỉ còn vài ba hộ giữ được như tôi”, ông Cấp nói.

Ông Cấp là một trong những chủ vườn hiếm hoi còn giữ nghề truyền thống. Ảnh: Nguyên Vỹ

Ông Cấp vì còn luyến tiếc nghề cha ông mà ráng giữ lại chút gì cho con cháu nhưng bản ông cũng không giám chắc còn giữ được đến bao lâu.

Khó nhất là phải tìm thêm đất mới để vun gốc thường xuyên thì dây trầu mới tốt. Ảnh: Nguyên Vỹ

Việc chuyển đổi sang mô hình nuôi trồng khác ở Bà Điểm cũng chưa nhiều tín hiệu khả quan. Các ruộng lúa năng suất thấp trước kia được chuyển đổi sang trồng rau răm vì có thị trường tiêu thụ tốt hơn cũng đang thay thế dần hình ảnh những vườn trầu.

Thị trường đầu ra của lá trầu bấp bênh. Ảnh: Nguyên Vỹ

Trong nỗ lực giữ lại màu xanh 18 Thôn vườn trầu ngày xưa, từ năm 2010, Khu di tích lịch sử Ngã Ba Giồng (xã Xuân Thới thượng, Hóc Môn) được Thành ủy TP.HCM chọn làm nơi tái hiện vườn trầu từ nguồn ngân sách của huyện.

Nhiều diện tích đất nông nghiệp ở xã Bà Điểm đã chuyển sang trồng rau răm. Ảnh: Nguyên Vỹ

Các nghệ nhân trồng trầu như ông Nguyễn Văn Trảy cũng coi việc chăm sóc trầu nơi đây như niềm khây khỏa nỗi nhớ nghề.

Mô hình tái hiện 18 Thôn vườn trầu ở Khu di tích Ngả Ba Giồng. Ảnh: Nguyên Vỹ

“Thu nhập từ lá trầu giảm sút, bản thân tôi cũng không giữ được vườn. Bất kể mưa nắng, ngày nào cũng phải đến thăm vườn”, ông Trảy nói.

Những nghệ nhân coi việc chăm sóc trầu để khây khỏa nỗi nhớ nghề. Ảnh: Nguyên Vỹ