Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Bội chi sẽ còn 3,4% năm 2019

Nợ gốc, lãi vay phải trả tăng nhanh

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP.HCM) là đại biểu trong nhóm đầu tiên chất vấn Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng với câu hỏi về vấn đề nợ công. Đại biểu Ngân nêu câu hỏi: Những năm gần đây, nợ gốc, lãi vay phải trả tăng rất nhanh, từ 100.000 tỷ năm 2010 lên tới 250.000 năm 2015. Giải pháp nào để bảo đảm an toàn nợ công nhưng vẫn có nguồn vốn phát triển?

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP.HCM) chất vấn Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến  Dũng

Trả lời câu hỏi của Đại biểu Ngân, Bộ trưởng Tài chính cho biết: Về quản lý nợ công, Bộ Tài chính đã tổng kết, đánh giá, báo cáo các cấp có thẩm quyền nhằm bảo đảm nợ công bền vững, Quốc hội cũng đã có Nghị quyết về vấn đề này.

Bộ trưởng Tài chính một lần nữa cho rằng, nhận định nợ công đang tăng nhanh, áp lực trả nợ lớn là đúng.

Theo ông, nhìn chung cần tiếp tục kiểm soát nợ công nhưng bước đầu các phương pháp đang triển khai đúng.Vừa qua, đã từng bước kiểm soát chặt chẽ nợ công, bước đầu cơ cấu lại và kiểm soát tương đối có kết quả. Các chỉ tiêu nợ công vẫn trong giới hạn cho phép. Thực hiện kéo dài được kỳ hạn trái phiếu. Nếu 2011 kỳ hạn phát hành là 3,9 năm thì 2016 là 5 năm trở lên. 10 tháng đầu năm, kỳ hạn phát hành lên 12,57 năm.

Lãi suất cũng theo hướng giảm dần. Nếu 2011 phát hành 12,01% một năm thì nay còn 6,04% một năm. Danh mục nợ, cuối tháng 10, danh mục trái phiếu còn lại kỳ hạn 6,7 năm.

Thời gian qua sau cơ cấu lại, tỷ lệ trái phiếu Chính phủ và nợ trong nước còn gần 61%. Nợ nước ngoài trên 39%. Sau 2017, nợ trong nước tăng lên, lãi suất giảm xuống, kỳ hạn dài ra. 

Rõ ràng cơ cấu nợ trái phiếu Chính phủ thay đổi lớn. Năm trước, 78% là của ngân hàng thương mại, nay là 54% nhờ phát triển mạng lưới thông qua quỹ bảo hiểm xã hội, các quỹ đầu tư.

"Các giải pháp trong thời gian tới, sẽ tập trung đầu tư nguồn vốn vay cho các dự án quan trọng. Trong thời gian tới sẽ chỉ vay Ngân hàng Thế giới và kết hợp vay ưu đãi cho các dự án có tác động lan tỏa và từng bước kiểm soát nợ công".

Mặt khác sẽ từng bước cắt giảm bội chi, năm nay xuống 3,7%  năm 2018 xuống 3,6 % và 3,4 vào năm 2019, đồng thời kết hợp với kiểm soát trần nợ công. 

"Về bảo lãnh Chính phủ thì sắp tới sẽ chỉ bảo lãnh hai ngân hàng chính sách cho ngang bằng với số trả nợ, không bảo lãnh thêm. Về vốn vay ODA và vay ưu đãi sẽ chỉ đảm bảo trong mức 300.000 tỷ được Quốc hội đã thông qua. Năm 2018 thực tế vẫn nằm trong dự toán", Bộ trưởng cho biết.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cũng cho biết: Bộ Tài chính cũng sẽ tăng cường thanh tra kiểm tra tài chính công, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về đầu tư. Tất nhiên còn nhiều tồn tại nhưng đã bước đầu kiểm soát, hạn chế được chi tiêu công bất hợp lý.

Đại biểu Nguyễn Quang Tuấn (Hà Nội) tranh luận với Bộ trưởng Tài chính khi cho rằng: Hiệu quả của đầu tư công mới là linh hồn. Nợ công không xấu nhưng đầu tư công không hiệu quả lại vô cùng xấu. Chúng ta sẽ thiệt hại kép, vừa trả lãi, vừa trả bù lỗ cho các doanh nghiệp đầu tư không hiệu quả . Vừa rồi có 12 doanh nghiệp, tập đoàn không hiệu quả, đội vốn đầu tư đã gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ nền kinh tế, uy tín quốc gia. Không đầu tư được thì không phát triển được. Nhưng đầu tư không hiệu quả thì càng xấu hơn

Sẽ quản lý chặt hóa đơn để hạn chế giao dịch "đáng ngờ"

Đại biểu Bùi Thu Hằng (Hòa Bình) đặt câu hỏi chất vấn về lĩnh vực thuế. Theo đại biểu Hằng hiện ngành thuế đã cải tiến cách thu thuế qua hoá đơn điện tử, nhưng xuất hoá đơn của các hộ kinh doanh vẫn phổ biến; thói quen không lấy hoá đơn khi mua hàng của hộ kinh doanh đang khiến ngành thuế thất thu. Xin Bộ trưởng cho biết giải pháp để khắc phục tình trạng này? 

Đại biểu Bùi Thu Hằng (Hòa Bình)

Xung quanh vấn đề này, Bộ trưởng Tài chính cho biết: Hiện nay, chính sách thuế áp dụng cho hộ kinh doanh chúng ta đã có văn bản khá đầy đủ. Từ năm 2015, chúng ta đã sửa đổi cách tính thuế theo hướng đơn giản. Thuế TNCN tính theo tỉ lệ doanh thu, không tính theo biểu thuế lũy tiến như trước năm 2015. Mức thuế cho các hộ kinh doanh là mức thuế khoán, thương mại thì thuế GTGT là 1%, thuế TNDN là 0,5%; dịch vụ thì thuế GTGT là 5%, thuế TNDN là 2%.  Các hộ kinh doanh này chỉ chịu thuế nếu thu nhập 100 triệu đồng/năm.

Về xây dựng mức khoán quy trình khá chặt chẽ nhưng đang có nhiều ý kiến, cán bộ thuế gửi bản tự khai đến hộ kinh doanh và chủ tịch xã phường làm chủ tịch hội đồng sẽ xét duyệt và ra thông báo gửi đến từng hộ, thông báo tại xã phường. Hằng năm nếu có phát sinh thì sẽ điều chỉnh. Hiện nay đã đưa quy trình công nghệ thông tin vào áp dụng thuế khoán.

Về quản lý hóa đơn thuế trả lời câu hỏi của đại biểu Hằng, Bộ trưởng thừa nhận thói quen người mua hàng hiện nay là ít lấy hóa đơn, trả bằng tiền mặt... Hiện bộ đang xây dựng nghị định về quản lý hóa đơn điện tử, kết nối giữa thuế và ngân hàng để triển khai các giải pháp hạn chế dùng tiền mặt trong mua bán hàng hóa trên thị trường.

Cho rằng Bộ trưởng chưa trả lời trúng vào câu hỏi Đại biểu Bùi Thu Hằng nêu, Chủ tịch Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị Bộ trưởng trả lời thẳng vào câu hỏi là việc không xuất hóa đơn thuế gây thất thu ngân sách chứ không phải khoán thuế.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng trả lời cho biết: Theo quy định, DN tự tính, tự khai, tự nộp thuế. Hóa đơn DN cũng tự in. Hiện người Việt Nam đang có thói quen mua hàng ít lấy hóa đơn, quen thanh toán bằng tiền mặt. Hiện nay, chúng tôi đang triển khai hóa đơn điện tử tự kê khai, tự tính, tự nộp ở một số địa phương. Kết quả bước đầu là tốt.

Những quy định này sẽ trình Chính phủ trong năm nay, sau khi Chính phủ ban hành, tôi tin với DN sử dụng hóa đơn sẽ được kết nối cơ quan thuế, cơ quan thuế sẽ quản lý tốt hơn. Thứ hai, là phải đẩy mạnh tuyên truyền, người dân mua hàng phải lấy hóa đơn, đây là điều rất quan trọng. Nếu làm mạnh hơn nữa, phải coi đây là một trong những điều kiện khi thành lập DN, phải đăng kí mã số với cơ quan thuế, có hóa đơn được kết nối, làm chặt như vậy quản lý sẽ tốt hơn. Thứ ba, để hạn chế quản lý tiền mặt theo đề án của NHNN, chúng tôi đang trao đổi, phối hợp với NHNN để đẩy mạnh không giao dịch bằng tiền mặt trong mua bán hàng hóa trên thị trường. Nếu kết nối được với NHNN trong quản lý thuế, rủi ro, giao dịch đáng ngờ, tăng cường thanh tra, kiểm tra sẽ quản lý được.