Bí mật bên trong căn phòng kín của Vatican

Những kệ sách dài hàng km với 35 ngàn cuốn sách, tài liệu có tuổi đời 12 thế kỷ…những biểu tượng tôn giáo văn hóa gắn liền với truyền thuyết lịch sử thực tế đang tồn tại trong một căn phòng bí mật của Tòa thánh Vatican.

Văn khố Mật Vatican hay Văn khố Riêng tư Vatican là một kho lưu trữ những tài liệu của Tòa Thánh. Những tài liệu này có thể là các văn kiện, văn bản, thư tín của giáo hoàng và Giáo hội Công giáo Roma tích lũy qua nhiều thế kỷ.  

Vào thế kỷ 17, theo lệnh của Giáo hoàng Phaolô V, Văn khố Bí mật Vatican được tách ra khỏi Thư viện Vatican để hạn chế các nhà nghiên cứu tiếp cận với những tài liệu trong kho này, nó hoàn toàn đóng kín cửa với bên ngoài cho đến tận năm  1881  khi  khi Đức Giáo Hoàng Lêô XIII, cho phép mở cửa trở lại để phục vụ nghiên cứu.

Văn khố Bí mật Vatican ước tính chứa khoảng 52 dặm (84 km) chiều dài kệ sách, khoảng 35.000 chủ đề. Vì mang tính "mật" nên không có bộ lọc phân loại chung, các nhà nghiên cứu phải cung cấp chính xác tên tài liệu mà họ muốn xem và phải được Phòng Tra cứu tư vấn, không được phép sao chép, ghi nhận một phần hay toàn bộ văn kiện nào trong kho.

Một số tài liệu trong Kho gồm: "Văn kiện và động thái của Tòa Thánh trong Chiến tranh thế giới thứ hai", "Quan hệ giữa Công giáo và Do Thái giáo", "Các văn kiện của Thánh Bộ Giáo lý Đức tin", "Thư viện Phim Vatican", "Các bí mật của giáo hoàng".

Chữ "Secretum" trong tên văn khố không hẳn mang nghĩa là bí mật như cách dùng hiện đại mà mang nghĩa gần với từ "riêng tư" hơn, cho biết văn khố này là tài sản riêng của Giáo hoàng, không thuộc về bất cứ ban bệ nào trong Giáo triều Roma  hay Tòa Thánh. Theo nhà sử học ngườiĐức Arnold Esch, “đây là Văn khố lớn nhất thế giới về thời Trung Cổ. Trên hết, đó là một Văn khố gồm các tư liệu có giá trị và tầm quan trọng toàn cầu”.

Dù các học giả đã rất nỗ lực, phần lớn Văn khố mật Vatican vẫn còn chưa được khám phá, chủ yếu là số lượng lớn các tư liệu có nguồn gốc từ thời các Sứ thần Tòa Thánh và từ thời kỳ chiến tranh thế giới thứ II.

Tuy nhiên, trong thực tế, Văn khố Mật nhiệm của Vatican không thực sự là bí mật. Từ "bí mật" xuất phát từ sự hiểu nhầm từ Latin "secretum" hoặc riêng tư. Các tài liệu lưu trữ - và vẫn được thiết kế để trang trí các giấy tờ chính thức của Tòa Thánh cùng với thư từ và các thông tin khác liên quan đến Đức Giáo hoàng.

Chúng cũng chứa đựng một số kho báu vật ấn tượng nhất của Giáo hội Công giáo - các tài liệu kể từ thế kỷ thứ tám. Những tài liệu hấp dẫn này không chỉ kể về câu chuyện của Giáo hội, mà còn cả thế giới nữa.

Một mục nổi bật là bức thư của Mary Queen of Scots, người đã bị kết án sau khi bị buộc phải bỏ ngôi và bị giam gần 20 năm. Bà bị kết án tử hình vì đã âm mưu giết hại Nữ hoàng Elizabeth I, người anh em Tin lành của bà. Đối mặt với việc chặt đầu, bà đã viết một lá thư tuyệt vọng cho Giáo hoàng Sixtus V, cầu xin cho cuộc đời của mình. Đức Giáo hoàng đã không can thiệp, và bà bị chặt đầu vào ngày 8 tháng 2 năm 1587.

Trong những năm gần đây Vatican đã trở nên cởi mở hơn với những bí mật của nó. Trong năm 2010, để đáp ứng sự quan tâm của công chúng đối với các Lưu trữ Mật mã và những câu chuyện thần thoại do cuốn sách bán chạy nhất của Dan Brown, Angels and Demons , Vatican đã cho phép các nhà báo đi tham quan lần đầu tiên. Và trong năm 2012, Văn khố Mật vụ của Vatican đã trưng bày một số tài liệu quan trọng nhất của mình để kỷ niệm sinh nhật lần thứ 400 của mình.

Nhưng sự cởi mở này chưa phải là tất cả, vẫn còn nhiều tài liệu mật bên trong căn phòng bí mật ở Vatican chưa được hé lộ.