Thu thuế kinh doanh qua mạng xã hội như... người mù đi đêm

Trên thực tế, phía cơ quan thuế cũng khó kiểm soát các trường hợp kinh doanh qua mạng khi người kinh doanh đã có cửa hàng, nếu tiếp tục đánh thuế không khác gì thuế chồng thuế. Còn nếu không kiểm soát chặt thì dễ dàng bị qua mặt nếu người kinh doanh cố tình “núp bóng” dưới hình thức khác để tránh thuế.

Kiểm soát thuế bán hàng qua mạng sẽ khó khăn nếu người nộp thuế cố tình khai không trung thực. (Ảnh: IT)

Núp bóng hộ kinh doanh cá thể

Cụ thể, với trường hợp cá nhân bị truy thu 9,1 tỷ đồng, theo ông Đặng Khắc Phúc, trưởng phòng Thanh tra Thuế số 1 (Cục Thuế TP.HCM) cho biết, trước đây cá nhân này lập một doanh nghiệp tại Q.10 để kinh doanh một thương hiệu mỹ phẩm, chuyên bán kem làm trắng da, trị nám, giảm cân... qua mạng xã hội nhưng sau đó đã ngưng hoạt động. Từ cơ sở và mạng lưới có được (hàng trăm đại lý trong và ngoài nước), bà này sau đó chuyển về Q.Phú Nhuận lập một hộ kinh doanh cá thể và đang hoạt động dưới hình thức này.

Khi bán hàng trên mạng cho các đại lý, tiền được chuyển vào tài khoản cá nhân nên phía cơ quan thuế không thể xác định khoản doanh thu thực tế của người này.

Đáng nói, sau khi nhận được đơn tố cáo về hoạt động kinh doanh của cá nhân này, Cục Thuế TP.HCM mới tiến hành thu thập thông tin từ ngân hàng, đối chiếu với số liệu mà cá nhân này kê khai với cơ quan thuế. Kết quả cho thấy, chênh lệch doanh thu theo kê khai và doanh thu thực tế được thể hiện qua số tiền được chuyển vào tài khoản cá nhân này lên đến hơn 400 tỷ đồng.

Do cá nhân này tự nguyện khắc phục nên cơ quan thuế không chuyển hồ sơ sang cơ quan công an điều tra hành vi trốn thuế, mà chỉ xử phạt hành vi khai sai buộc truy thu thuế... với tổng số tiền lên tới 9,1 tỷ đồng.

Trước đó, tại Hội thảo góp ý cho dự thảo sửa đổi Luật Quản lý thuế được tổ chức mới đây, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, kể ra trường hợp một cá nhân cũng ở TP.HCM kinh doanh trên mạng có doanh thu 500 tỷ đồng nhưng không kê khai thuế. Theo bà Cúc, rất may mắn là cá nhân này đã phát hiện kịp thời và nhờ một đơn vị hướng dẫn nộp thuế vào ngân sách Nhà nước và lúc đó cơ quan thuế xử lý kê khai thiếu tiền thuế, chậm nộp, chỉ phạt thêm 20% (tổng cộng khoảng 8 tỷ đồng), chứ chưa đến mức xử lý là phạt 1 - 3 lần số tiền thuế phải nộp.

Một trường hợp khác cũng là một cá nhân kinh doanh mỹ phẩm tại Q.9, TP.HCM. Cá nhân này cũng đã bị cơ quan thuế truy thu và phạt 1,7 tỷ đồng.

Đó là những trường hợp nổi bật về việc cơ quan thuế TP.HCM tiến hành rà soát và truy thu thuế từ việc kinh doanh qua mạng. Điều đáng nói, dù doanh thu của các cá nhân này đều rất “khủng”, lên đến hàng trăm tỷ đồng nhưng phải chờ đến khi bị tố cáo hoặc “phát hiện kịp thời” của cá nhân kê khai thuế thì mới được phát hiện.

Khó kiểm soát nếu người khai không "trung thực"

Liên quan đến việc tiến hành kiểm soát và thu thuế kinh doanh qua mạng, từ tháng 6.2017 đến nay, Cục Thuế TP.HCM đã gửi 13.767 giấy mời làm việc, xác định 3.776 tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử không thực hiện kê khai thuế đầy đủ, có dấu hiệu trốn thuế bằng cách thanh toán tiền mặt hoặc thanh toán qua tài khoản ngân hàng không đăng ký với cơ quan thuế. Từ cơ sở này, Cục Thuế đã tiến hành giám sát chặt các hoạt động kinh doanh phát sinh, đồng thời cũng phối hợp với các tổ chức tín dụng, cơ quan quản lý liên quan mới có thể xác định luồng tiền thanh toán, dấu vết giao dịch, dữ liệu lịch sử giao dịch… làm cơ sở truy thu thuế các doanh nghiệp không kê khai hoặc kê khai không đầy đủ.

"Tuy vậy, việc kê khai thuế của các trường hợp kinh doanh trên Facebook thường không đầy đủ, có dấu hiệu né doanh thu bằng cách thanh toán bằng tiền mặt hoặc thanh toán qua tài khoản ngân hàng không đăng ký với cơ quan thuế nên rất khó khăn để xác định chính xác doanh thu phát sinh của cá nhân đó", một lãnh đạo Cục Thuế TP.HCM cho biết.