Cúng ông Công ông Táo có nên dùng cá chép giấy?
Đến ngày 23 tháng Chạp, nhiều gia đình lại đi mua cá chép vàng về cúng tiễn ông Táo, sau đó đem cá thả ra ao, hồ, sông, suôi để phóng sinh.
Ngày nay bên cạnh cá chép thật, trên thị trường còn có nhiều loại cá chép giấy được làm với nhiều mẫu mã, hình thức khá đa dạng.
Vậy có nên cúng ông Công ông Táo bằng cá chép giấy thay cho cá chép thật?
Cúng ông Công ông Táo bằng cá chép giấy hay cá chép thật? Ảnh: khoahoctv
Bàn luận về vấn đề này, GS Ngô Đức Thịnh - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn văn hóa tín ngưỡng Việt Nam, chia sẻ với Tin tức Việt Nam trong ngày cúng ông Táo người dân có thể dùng cá chép thật hoặc cá chép giấy để cúng đều được. Nếu có điều kiện thì nên dùng cá chép thật về cúng rồi thả phóng sinh.
"Cá chép thật sau khi làm lễ được thả phóng sinh mang rất nhiều ý nghĩa. Ngoài việc để đưa ông Táo bay về trời theo quan niệm của dân gian thì tục lệ phóng sinh này còn mang đậm tinh thần từ bi của nhà Phật. Triết lý nhà Phật là coi tất cả muôn loài, kể cả con người cùng chung một bản thể, cội nguồn", GS Thịnh cho hay.
Trong khi đó, trao đổi với báo Vietnamnet, ông Nguyễn Hào Hùng nguyên là Cán bộ nghiên cứu Viện nghiên cứu Đông Nam Á và từng là Phó Tổng biên tập Tạp chí Nghiên cứu Đông Nam Á cho hay không thể thay thế cá chép bằng con vật nào khác trong ngày cúng ông Công ông Táo.
"Cá chép là phương tiện đi lại duy nhất không thể thay thế để Táo quân về trời. Do đó, không thể thay cá chép bằng con vật khác. Huống hồ cá chép đã trở thành biểu tượng của văn hóa: Cá hóa long (hóa rồng), cá vượt vũ môn (tôn vinh sự học thành đạt), thể hiện sự từ bi của người Việt (phóng sinh) đẹp như thế dễ gì thay được" - ông Hùng bày tỏ.
Theo quan niệm dân gian, cá chép vàng vốn là loài động vật vốn sống ở thiên đình. Tuy nhiên, do phạm lỗi nên đã bị Ngọc Hoàng đầy xuống trần gian để tu hành và chuộc lại lỗi lầm của mình gây ra. Sau khi tu thành chính quả, cá chép sẽ hóa thành rồng và bay lên trời.
Cúng ông công ông Táo cần 3 chú cá chép đỏ. Ảnh: Vietnamnet
Vào ngày 23 tháng chạp hằng năm Táo quân sẽ bay về trời để tâu với Ngọc Hoàng mọi chuyện diễn ra trong năm đến đêm Giao thừa ông mới bay trở về. Tuy nhiên, để bay lên trời ông Táo phải nhờ đến cá chép đưa đi.
Vì thế mà người ta thường cúng cá chép còn sống với ngụ ý cá chép hóa rồng. Sau khi làm lễ gia chủ hóa vàng mã rồi phóng sinh cá chép ra sông, suối, ao hồ để ông bà Táo quân có phương tiện về trời.
Chính vì thế, theo quan niệm dân gian, cá chép phải được thả trước giờ Ngọ (12h trưa ngày 23 tháng Chạp) mới kịp lên thiên đình. Nhiều gia đình thường lựa chọn sông, suối, hồ nước gần nhà để thả cá. Tuy nhiên, thả cá thế nào cho đúng ý nghĩa cũng là vấn đề được mọi người lưu tâm.
Sau khi cúng xong chúng ta nên nhẹ nhàng thả cá chép ở những ao, hồ nước sạch, không gian rộng và không quá ô nhiễm.
Lễ cúng ông Công ông Táo phải làm trước 12 giờ ngày 23 tháng Chạp hoặc nếu điều kiện không cho phép gia chủ có thể cúng trước 1 – 2 ngày.
Cúng ông công ông Táo cần 3 chú cá chép đỏ, vì thế nếu bạn cho rằng nên cúng nhiều cá chép hoặc cúng một cặp là chưa đúng.
Nếu đã cúng cá chép giấy thì thôi cá chép sống và ngược lại. Cá chép sống dùng để cúng ông Công, ông Táo thường được chọn mua là cá chép đỏ.
Sau khi mua về nhà, nên thả vào một bát nước sạch, thả thêm 1 cọng rêu nhỏ vào bát nếu mua cá trước thời gian cúng lâu. Khi cúng bát (chậu) cá chép được để cạnh mâm cỗ cúng.