Ả rập có kế hoạch B dùng Syria để bẫy Iran

Iran đang ngày càng củng cố sức mạnh trong khu vực, đặc biệt thông qua sức mạnh quân sự.

Kế hoạch B

Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân của Iran đã không nhận được nhiều sự tán thành của cộng đồng quốc tế, nhưng 3 đồng minh của Mỹ tại Trung Đông - Israel, Ả Rập Xê Út và Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) lại  hoan nghênh nhiệt liệt.

Israel từ lâu đã nói rằng thỏa thuận này không đủ để ngăn Iran trở thành một cường quốc hạt nhân, và các nước vùng Vịnh Ả Rập tin rằng Iran đã chuẩn bị cho một chiến dịch tăng cường làm mất ổn định thế giới Ả Rập. Và họ có rất nhiều ý tưởng khi xây dựng Kế hoạch B cho một chiến dịch ngăn chặn do Mỹ dẫn đầu chống lại Iran.

Với Israel, Thủ tướng  Benjamin Netanyahu từng tuyên bố, nếu cần thiết Israel sẽ có hành động chống lại Iran chứ không chỉ các đồng minh của Iran tại Trung Đông, đồng thời tái khẳng định rằng Tehran là mối đe dọa lớn nhất thế giới. 

Trong trường hợp xấu một cuộc chiến giữa Israel và Iran xảy ra, chỉ về mặt địa dư, thì giữa Iran và Israel đã có một bất cân xứng quá lớn: 80 so với 1.  Diện tích Israel thì quá nhỏ và ngắn so với một diện địa rộng mênh mông của các nước Ả Rập; tổng cộng lại thì diện tích các nước Ả Rập lớn hơn Israel 650 lần.

Còn Ả rập Xê út và UAE không có niềm tin cùng với cựu Tổng thống Barack Obama rằng sự cam kết và trừng phạt có thể làm giảm sự căng thẳng khiến Iran ngừng can thiệp khu vực cũng như ngừng hỗ trợ cho những kẻ khủng bố. Là nước mà người Hồi giáo theo dòng Sunni thống trị và là nhà xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới, Ả Rập Xê Út sợ rằng Iran muốn áp đặt quyền bá chủ ở Trung Đông.

Vì vậy, Ả rập Israel và UAE rất hài lòng với các cuộc hùng biện của ông Trump và các biện pháp trừng phạt chống lại chế độ Iran, và họ muốn Mỹ hủy bỏ mọi nỗ lực của các nước châu Âu.

Quân đội Iran.

Tuy nhiên, sự mở rộng quyền lực của Iran trong khu vực chủ yếu diễn ra trước khi thỏa thuận hạt nhân được ký kết, và các biện pháp trừng phạt quốc tế toàn diện đã tồn tại trong những năm dẫn đến thỏa thuận đã thực tế đã không ngăn cản được sự ủng hộ của Tehran đối với các nhóm cực đoan ở các nước Ả Rập như Iraq, Syria, Lebanon , Bahrain và Yemen.

Vì vậy, các nước vùng Vịnh không mong đợi sự trừng phạt riêng lẻ của họ đối với Iran sẽ có hiệu quả. Kế hoạch B ở đây là sự kết hợp quy mô lớn, dưới sự dẫn dắt của Mỹ để cắt giảm quyền lực của Iran.

Mặt khác, họ muốn hành động quân sự hạn chế và tập trung để đảo ngược một số lợi ích mà Iran đã thực hiện kể từ khi Mỹ xâm chiếm Iraq vào năm 2003.

Theo Bloomberg, các nước vùng Vịnh đang tìm kiếm ở Washington để dẫn đầu trong cuộc đối đầu với Iran ở Iraq, nhưng ở đó, Saudi Arabia cũng cho thấy họ sẵn sàng đóng một vai trò ngoại giao, chính trị và tài chính.

Dùng Syria để bẫy Iran

Ả Rập muốn thúc giục Mỹ ngăn Iran lợi dụng sự sụp đổ của Nhà nước Hồi giáo IS ở miền tây Iraq và miền đông Syria.

Có lẽ vị trí chiến lược quan trọng nhất trong bất kỳ chiến dịch như vậy sẽ là Syria, nằm cách xa các nước vùng Vịnh. Ở đó, họ hy vọng rằng Israel sẽ thực thi các giới hạn đỏ của riêng mình về hành vi của Iran và làm cho Hezbollah ở Syria hay thậm chí ở Lebanon trở nên khó tồn tại hơn.

Họ sẽ thúc giục Mỹ ngăn Iran lợi dụng sự sụp đổ của Nhà nước Hồi giáo IS ở miền tây Iraq và miền đông Syria để tạo ra một hành lang quân sự an toàn chạy từ Iran đến Lebanon và Địa Trung Hải, mà theo đó như một biến động chiến lược, nếu được bảo đảm và củng cố, sẽ đảm bảo rằng Iran nổi lên như một siêu cường khu vực.

Các nước vùng Vịnh Ả Rập cũng muốn hợp tác với Mỹ để thuyết phục Thổ Nhĩ Kỳ và Nga rằng lợi ích của họ ở Syria không được phục vụ bởi một Iran đang ngày càng củng cố quyền lực mạnh mẽ. Nếu không, Nga có thể đối mặt với một trở ngại lớn để giảm ảnh hưởng của Iran tại Syria và đưa Hezbollah trở lại Lebanon.

Cuối cùng, trong khi các nước vùng Vịnh không muốn có một cuộc chiến tranh toàn diện với Iran, có những dấu hiệu cho thấy sự khuyến khích của người Ả Rập và Mỹ về những cuộc nổi dậy của các dân tộc thiểu số Iran như Baluchis, Ả Rập và người Kurd.

Mục tiêu của các nước vùng Vịnh hẳn không phải là thay đổi chế độ ở Iran, những gì họ muốn, thay vào đó, là một chiến dịch ngăn chặn bền vững để tang áp lực buộc Iran thay đổi hành vi và tham vọng của mình và hạn chế khả năng gây bất ổn cho hàng xóm và ảnh hưởng lan rộng.

Đó là một yêu cầu lớn mà nhiều lãnh đạo vùng Vịnh Ả Rập nhận ra. Sau nhiều thập kỷ Mỹ đóng vai trò lãnh đạo trong khu vực, các quốc gia Ả Rập đã phát triển và được hưởng lợi từ một trật tự khu vực do Mỹ thực thi. Nhưng bây giờ, đặc biệt là sau Iraq và Afghanistan, người Mỹ dường như đã thấm sự mệt mỏi chiến tranh ở Trung Đông.

Chiến dịch "Nước Mỹ trên hết" của Trump đã không cho thấy nhiều sự nhiệt tình đối với chính sách can thiệp đối ngoại mà các đồng minh vùng Vịnh đang hy vọng.

Nhưng nếu Mỹ muốn chống khủng bố và đối đầu với Iran, khi chính quyền khẳng định điều đó, ý tưởng rút lui hơn 2.000 lực lượng Mỹ của Syria tại Syria là không thông minh.

Các nước vùng Vịnh không yêu cầu lặp lại cuộc phiêu lưu năm 2003 ở Iraq mà họ vốn không ủng hộ hoặc khuyến khích. Điều họ muốn là nỗ lực đa chiều nhằm ngăn chặn sức mạnh của Iran từ những việc như hỗ trợ kẻ thù và quân nổi dậy của họ. Chỉ có Washington, họ tin rằng, có thể làm điều đó.

Trong khi đó, nhóm Nghiên cứu khủng hoảng quốc tế (ICG) ngày 22.5 cho rằng, Ả rập Xê Út nên tránh biến Iraq thành "chiến trường của một cuộc chiến tranh lạnh" với đối thủ khu vực là Iran. Trong một báo cáo, ICG nhấn mạnh: "Trong việc thực thi ảnh hưởng của mình ở Iraq, Riyadh cần tránh việc biến nước này thành chiến trường mới nhất trong một cuộc chiến tranh lạnh với Iran". Tổ chức này cũng cho rằng: "Việc Ả rập Xê Út muốn can dự trở lại với Iraq bắt nguồn từ ý định công khai chống lại tầm ảnh hưởng của Iran. Khả năng tài chính của vương quốc này đã tạo đòn bẩy hỗ trợ mục đích trên của Riyadh, song không đủ để nước này đạt được những mong muốn của mình. Nếu Riyadh cố gắng quá nhiều một cách quá vội vàng, điều đó có thể kích động phản ứng của Iran". ICG gợi ý rằng Chính phủ Ả rập Xê Út nên hỗ trợ tăng cường nhà nước Iraq và chú trọng vào phát triển kinh tế cho quốc gia này. Các nỗ lực hỗ trợ nên tập trung chủ yếu vào việc tái thiết, tạo việc làm và thúc đẩy thương mại, hướng tới cân bằng đầu tư trên toàn quốc.