Bí mật bộ sưu tập băng cát xét của Bin Laden

Một cuộn băng cát xét có dòng chữ Osama Bin Laden bằng tiếng Arập.

Khi lục lọi qua khu vực này, một gia đình Afghanistan đã phát hiện khối lượng lớn các băng cát xét và sau đó họ nhanh chóng chuyển chúng tới cửa hàng bán băng đĩa địa phương. Tuy nhiên một người quay phim của kênh truyền hình CNN đã nghe được thông tin và thuyết phục chủ cửa hàng chuyển những đoạn băng này và nhấn mạnh rằng chúng có thể hàm chứa những nội dung rất quan trọng. Người quay phim này đã đúng bởi vì đây chính là thư viện âm thanh của al-Qaeda.

 Cuối cùng, những cuộn băng cát xét này đã được chuyển đến Dự án truyền thông Afghan tại Đại học Williams ở bang Massachusetts. Flagg Miller, chuyên gia về văn học và văn hóa Arập tại Đại học California ở Davis đã được giao trọng trách khám phá mớ băng cát xét với nhiều cuộc hội thoại riêng tư, âm nhạc và bài thuyết giáo.

Miller hồi tưởng lại ngày ông nhận được hai hộp băng cát xét lớn phủ đầy bụi năm 2003: “Tôi hoàn toàn choáng ngợp, mất ngủ trong 3 ngày chỉ vì mải suy nghĩ về điều gì khiến nó có ý nghĩa”.

Hơn một thập kỷ sau, Miller viết một cuốn sách về những gì ông đã khám phá được trong bộ sưu tập, những băng cát xét này có tuổi đời từ cuối thập kỷ 60 cho tới năm 2001, trong đó ghi lại âm thanh của 200 người khác nhau, trong đó có Osama Bin Laden.

Cuốn băng cát xét đầu tiên Miller nghe được ghi âm năm 1987 về cuộc chiến tại Afghanistan của Liên Xô, thời điểm này Bin Laden rời Saudi Arabia để tới Afghanistan tham chiến.

Bộ sưu tập băng cát xét của Osama Bin Laden.

Miller đưa ra nhận xét: “Bin Laden rất khôn khéo và giỏi quảng cáo vì vậy những đoạn băng trong bộ sưa tập này phần nào đã minh họa về câu chuyện một cách vô cùng sinh động”.

Trong bộ sưu tập còn có các bài phát biểu của Bin Laden cuối những năm 1980, đầu 1990 với các khán giả tại Saudi Arabia và Yemen. Miller cũng đưa ra nhận định: “Điều bất ngờ là phương pháp Bin Laden nói đến việc Bán đảo Arập đang bị đe dọa. Nhưng ai là kẻ thù mà ông ta nhắc tới, không phải Mỹ hay phương Tây như chúng ta nghĩ mà là những người theo đạo Hồi khác”.

Trong vài năm đầu, Bin Laden tập trung bày tỏ quan ngại về cái mà ông ta gọi là “sự hoài nghi” giữa những người theo đạo Hồi không tôn trọng quy tắc luật lệ của ông ta. Miller cho biết: “Đầu tiên đó là những người Hồi giáo theo dòng Shiite, tiếp đó là người Baath, hay những người Hồi giáo theo đảng cộng sản”.

Những đoạn băng cát xét là dụng cụ lý tưởng cho tuyên truyền vào thời điểm đó trong tâm niệm của Bin Laden. Chúng có thể được chia sẻ dễ dàng, sao chép và những người kiểm duyệt thường ít để ý đến loại băng này. Băng cát xét cũng khá nổi tiếng ở Trung Đông nơi mọi người thường cùng lắng nghe với bạn bè, gia đình rồi cùng đưa ra những nhận xét và ý tưởng.

Trong khi các bài thuyết giáo và phát biểu chiếm thành phần chính trong bộ sưu tập này thì cũng có rất nhiều điều gây tò mò. Mặc dù Bin Laden được biết đến là người không mấy phụ thuộc vào mê tín dị đoan nhưng trong một băng cát xét có cuộc đối thoại với "vị thần" được cho đã nhập vào cơ thể một người đàn ông, qua người đàn ông này, vị thần khẳng định có rất nhiều kiến thức về mưu đồ chính trị.

Osama Bin Laden (phải) bên cạnh một băng cát xét.

Ngoài ra cũng có cuộc hội thoại của các chiến binh Afghanistan trong cuộc chiến tranh với lực lượng vũ trang Liên Xô. Những đoạn hội thoại cho thấy bản chất cuộc sống của những chiến binh trên tiền tuyến. Bên cạnh đó còn có hàng giờ những bài hát đạo Hồi... Miller cho rằng: “Đây là một cách để nhiều người tìm đường đến với thánh chiến Hồi giáo, đó là qua trái tim họ. Có những bài hát thu hút cảm xúc với âm thanh khi nghe sẽ tạo ra sự tưởng tượng nhất định”.

Không hề có bài hát nhạc pop của những ca sĩ, ban nhạc nổi tiếng của phương Tây như Phil Collins, Rolling Stones nhưng có những bài hát của nghệ sĩ người Algeri Gaston Ghrenassia có nghệ danh Enrico Macias đã gặt hái rất nhiều thành công tại Pháp và trên thế giới trong những năm 1960 và 1970.

Miller cho rằng: “Bộ sưu tập những bài hát Pháp cho thấy người Afghanistan tại Kandahar nói nhiều thứ tiếng, nhiều người đã sống ở phương Tây trong thời gian dài. Những bài hát còn cho thấy đối với một vài người đam mê những bài hát của ca sĩ người Algeria này”.

Một cái tên đầy bất ngờ khác xuất hiện trong đoạn băng là anh hùng dân tộc Ấn Độ Mahatma Gandhi, trong bài phát biểu tháng 9.1993, Osama Bin Laden khẳng định Gandhi chính là người đã truyền cảm hứng cho ông ta.

Flagg Miller bên cạnh bộ sưu tập băng của Osama Bin Laden.

Trong phát biểu trên, Bin Laden cũng bắt đầu manh nha kêu gọi chống lại Mỹ bằng cách tẩy chay không dùng sản phẩm của nước này. Bin Laden cũng khuyến khích khán thính giả gửi thư đến Đại sứ quán Mỹ để bày tỏ lo ngại về vai trò của Washington trong xung đột ở Trung Đông song không hề nhắc tới hành động bạo lực.

Sau khi phải từ bỏ quyền công dân Saudi năm 1994 do chỉ trích vua Fahd của Saudi Arabia đồng thời trắng tay và mất hết mọi của cải, Bin Laden lâm vào bước đường cùng và ông ta buộc phải tìm phương pháp khác để kích động người ủng hộ và đó là điều ông ta đã làm trong bài phát biểu năm 1996 khi thể hiện rõ ràng hơn tư tưởng chống Mỹ.

Không có nhiều đoạn nhắc trực tiếp đến sự kiện 11.9 nhưng trong đoạn ghi âm tại đám cưới của Umar, một vệ sĩ thân cận của Osama Bin Laden vài tháng trước khi vụ tấn công khủng bố xảy ra trên đất Mỹ, Bin Laden đã nhắc đến “kế hoạch” và họ sắp “nghe về tin tức” đồng thời thỉnh cầu Thánh thần bảo hộ cho sự thành công của họ.