Dẫn chúng tôi ra thăm vườn na đang trong thời kì thu hoạch, cây nào, cây nấy cũng sai quả, đẹp mã, mắt na đều đặn, nhiều quả đã bắt đầu mở mắt, ông Đôn vui vẻ cho biết: Trồng na dai có cái hay là không năm nào mất mùa, giá trị kinh tế cao hơn hẳn nhiều loại cây ăn quả khác. Vì ưu điểm đó mà ông đã gắn bó với cây na dai hơn 20 năm nay, dù đây không phải là cây ăn quả đầu tiên mà ông chọn khởi nghiệp sau khi nghỉ làm công nhân.
Từ khi trồng na dai, kinh tế gia đình ông Đôn khám khá hẳn lên
Năm 1990, ông Đôn trồng cây ăn quả, trong đó có cây mơ trên diện tích nương vườn gần nhà, khoảng 2 ha. Kỳ vọng vào cây mơ sẽ giúp ông “đổi đời” nên ông không tiếc công sức làm cỏ, bón phân, tưới nước cho mơ. Không phụ công người chăm bón, cây mơ sinh trưởng, phát triển tốt. Tuy nhiên, đến thời kỳ mơ cho thu hoạch, giá bán “rẻ như cho” ông Đôn bực mình chặt bỏ vườn mơ, chuyển sang trồng xen canh nhãn và na. 2 năm sau, na cho quả bói cũng là lúc cây nhãn xòe tán rộng, sợ na bị cớm nên ông Đôn lại phá na, tập trung chăm sóc vườn nhãn.
Năm 1997, ông Đôn mua 3ha nương vườn của người dân trong tiểu khu để trồng na dai. Ông trồng với mật độ khá dày, khoảng 700 gốc/ha.
Nhờ chăm sóc tỉ mỉ, vườn na nhà ông Đôn sinh trưởng, phát triển tốt, cho quả to, đẹp
“Trồng na vất vả hơn, cầu kì hơn so với trồng nhãn và một số loại cây trồng khác, song bù lại, nó có giá trị kinh tế cao hơn. Tốn công nhất là khâu thụ phấn cho hoa. Làm tốt khâu này không chỉ giúp na ra nhiều quả mà còn to, đẹp hơn” – ông Đôn tiết lộ.
Theo ông Đôn, công việc thụ phấn cho na rất tỉ mỉ, đòi hỏi người làm phải khéo tay. Ông thường hái những hoa đầu cành hoặc những cành nhỏ để lấy phấn, sau đó cho vào lọ thủy tinh rồi dùng bút lông chấm vào lọ hạt phấn. Khi đầu bút lông dính phấn, ông Đôn rút ra rồi nhẹ nhàng phết, xoay đều sao cho phấn dính vào bó nhụy cái giữa lòng hoa. Mỗi ngày, ông Đôn thụ phấn được gần 1.000 bông hoa.
Thương lái đến tận vườn thu mua na dai nhà ông Đôn
Cùng với việc thụ phấn cho hoa na, ông Đôn rất quan tâm tới công tác phòng trừ sâu bệnh xảy ra trên cây na. Thăm nom vườn na mỗi ngày, khi phát hiện có sâu bệnh là ông phun thuốc diệt trừ ngay, không để lan ra diện rộng.
“Rầy xoắn lá thường xuất hiện vào thời kỳ cây na ra lộc non. Khi bị rầy châm, lá na thường biểu hiện tù lại, rồi héo rụng, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng, phát triển của cây na. Tôi thường sử dụng thuốc đặc trị để phun trừ rầy xoắn lá khi phát hiện chúng tấn công vườn na” – lão nông U60 cho biết thêm.
Đầu vụ, ông Đôn bán na với giá 50.000 đồng/kg. Thời điểm này, giá na dao động từ 25 - 30.000 đồng/kg
Để cây na sinh trưởng, phát triển tốt, cho nhiều quả to, đẹp, ngoài làm cỏ, tưới nước thường xuyên, ông Đôn bón phân định kỳ theo từng giai đoạn phát triển của na. Thay vì sử dụng phân chuồng như trước, vài năm gần đây, ông Đôn sử dụng phân vi sinh để bón lót cho vườn na của gia đình. Theo kinh nghiệm của lão nông U60 này, sử dụng phân vi sinh bón cho na có thể hạn chế được bệnh nấm mốc xảy ra.
Ông Đôn là một trong những người trồng na giỏi ở Mai Sơn
Từ khi cây na ra quả non cho đến lúc quả na mở mắt thu hoạch, ông Đôn cho chúng “ăn” phân NPK 3 lần, mỗi lần khoảng 1kg/gốc na. Việc phun chế phẩm dưỡng hoa, dưỡng quả cũng được ông Đôn tiến hành theo định kì.
Theo ông Đôn, vì na không chín đồng loạt nên thời gian thu hoạch kéo dài khoảng 2 tháng. Bình quân một gốc na nhà ông cho thu khoảng 25kg/vụ. Cứ vào cuối tháng 7 hàng năm khi những quả na bắt đầu mở mắt, ông Đôn lại bận rộn với việc thu na bán cho thương lái. Đều đặn mỗi năm, ông Đôn thu hơn 700 triệu đồng từ bán na ra thị trường.