Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung: Có thật nông sản Việt được hưởng lợi?

Ông Nguyễn Xuân Thành, Giám đốc Phát triển, Trường Đại học Fulbright Việt Nam phân tích về tác động của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung Quốc đến thị trường nông sản toàn cầu và Việt Nam.

Tác động cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đến hàng nông sản, trong 3 đợt Mỹ đã áp thuế trừng phạt từ 10 - 25% cho 250 tỷ USD hàng hóa xuất khẩu từ Trung Quốc. Trong đó, đợt 3 tức là áp thuế 200 tỷ USD, đó là áp thuế tới lĩnh vực xuất khẩu nông nghiệp từ Trung Quốc sang Mỹ có các sản phẩm như thủy sản, rau quả hay các thực phẩm chế biến từ nông sản. Gói hàng hóa đánh thuế thứ 3 của Mỹ, các sản phẩm lương thực xuất khẩu của Trung Quốc phải chịu mức thuế này chỉ khoảng 5,3 tỷ USD (chiếm 2,7%).

Như vậy, các mặt hàng Việt Nam cũng xuất sang Mỹ mà cạnh tranh với Trung Quốc thời gian qua lớn nhất là thủy sản, các sản phẩm thủy sản chế biến và tươi sống của Việt Nam sẽ đều có lợi thế cạnh tranh. Trong 3 đợt áp thuế vào hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ thì cà phê và hồ tiêu không có trong danh mục, nhưng Trung Quốc cũng không xuất khẩu nhiều sản phẩm này. Cà phê và hồ tiêu sẽ không bị ảnh hưởng của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung.

Không loại trừ khả năng, sự leo thang chiến tranh thương mại khi Hoa Kỳ và Trung Quốc không đạt được thỏa thuận. Chính quyền Tổng thống Donald Trump tiếp tục áp thuế lên 267 tỷ USD hàng Trung Quốc sang Mỹ vào năm 2019 thì toàn bộ sản phẩm của Trung Quốc sang Mỹ sẽ chịu thuế trừng phạt, lúc đó sẽ bao gồm cả hồ tiêu và cà phê.

Thực tế, sản phẩm hồ tiêu và cà phê của Trung Quốc không nhiều mà chủ yếu là chế biến. Nếu Việt Nam có xuất khẩu sang Trung Quốc để chế biến và xuất sang Mỹ thì lúc này sẽ bị mất đi lợi thế cạnh tranh so với những sản phẩn nông sản chế biến tại Việt Nam hay quốc gia khác.

Khi Trung Quốc đánh thuế trả đũa với hàng xuất khẩu từ Mỹ sang Trung Quốc tập trung rất nhiều vào hàng nông sản của Mỹ. Khoảng 20 tỷ USD hàng nông sản của Mỹ hàng năm được nhập vào Trung Quốc, toàn bộ số hàng hóa này đều bị áp thuế cao và lớn nhất là đậu nành và các sản phẩm nông sản chế biến, trong đó có thịt lợn.

Việc Trung Quốc áp thuế tạo ra tác động đầu tiên tới thị trường nông sản toàn cầu, trong đó có Việt Nam, là khi áp thuế đến hàng nông sản Mỹ thì giá các sản phẩm nông sản ở Trung Quốc bắt đầu tăng, tạo áp lực tăng giá lên hàng nông sản ở châu Á.

Ông Thành cũng cho hay, khi trao đổi với một số doanh nghiệp chế biến nông sản, thức ăn gia súc ở Việt Nam và châu Âu về việc tăng giá các mặt hàng trên thị trường thì đều có chung nhận định chi phí sản xuất sẽ tăng như lợi nhuận cũng tăng. Ảnh hưởng của việc giá nông sản tăng trên thị trường đó là phía người tiêu dùng còn người sản xuất, chế biến không bị ảnh hưởng.

Nếu chiến tranh thương mại Mỹ - Trung leo thang thì cơ hội với ngành sản xuất thức ăn gia súc, chế biến thực phẩm sẽ được hưởng lợi