Đổi 100 USD, phạt 90 triệu: Phạt nặng, phạt nhẹ đều “khổ”

Như Dân Việt đã thông tin, trưa 30.1.2018, lực lượng Phòng Cảnh sát kinh tế Cần Thơ bắt quả tang ông Lê Hồng Lực (Giám đốc Công ty TNHH MTV sản xuất thương mại Nhân Đạt Jewelry Thảo Lực, tiệm vàng Thảo Lực, Ninh Kiều) đang thu mua 100 USD của anh Nguyễn Cà Rê (thợ điện, ở quận Ninh Kiều), với giá 2.260.000 đồng mà không có giấy phép của cơ quan có thẩm quyền. Qua quá trình xác minh, tổ chức và cá nhân nói trên đã thừa nhận hành vi sai phạm của mình và có đủ căn cứ chứng minh hành vi vi phạm của tổ chức, cá nhân nên Công an TP Cần Thơ trình Chủ tịch UBND TP Cần Thơ ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

Ông Nguyễn Cà Rê bị phạt 90 triệu đồng, tịch thu 2.260.000 đồng (quy đổi từ 100 USD) theo Điểm a, khoản 3, điều 24 Nghị định 96/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng (mua bán ngoại tệ tại tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ).

Theo nhìn nhận của nhiều chuyên gia kinh tế và giới luật sư, mức xử phạt vi phạm hiện tại đối với ông Nguyễn Cà Rê có thể đúng song chưa “hợp tình, hợp lý”.

Trả lại tiền và chỉ nhắc nhở?

Theo bà Nguyễn Thị Mùi, chuyên gia tài chính ngân hàng: “Tôi nghĩ trách nhiệm một phần từ cơ quan quản lý nhà nước vì người dân chưa nắm được vấn đề, vì vậy nên phạt hành chính nhưng mức độ nhẹ nhàng. Còn chúng ta phải "đánh" đúng vào đối tượng mình cần quản lý".

Quan điểm của bà Mùi cũng là quan điểm của không ít chuyên gia kinh tế. Là đại biểu Quốc hội, TS Hoàng Văn Cường, hiệu phó trường Đại học Kinh tế Quốc Dân nêu quan điểm: "Theo pháp luật đã mua, bán USD không đúng nơi có giấy phép thì đương nhiên phải xử phạt, nên cửa hàng Thảo Lực bị phạt là không có lý do gì để chối cãi, tuy nhiên trường hợp ông Rê có thể được xem xét phù hợp hơn.

Ông Cường phân tích: “Xử lý của hàng vì kinh doanh không đúng giấy phép là chuyện bình thường. Hơn nữa những năm gần đây Nhà nước quản lý đồng USD hạn chế giao dịch tự do để tránh tình trạng USD nền kinh tế, thì việc xử phạt là biện pháp để đạt được mục tiêu quản lý. Riêng đối với cá nhân anh Rê tất nhiên là có vi phạm đó là bán không đúng nơi quy định, nhưng rõ ràng mục đích không phải kinh doanh buôn bán. Nên cũng phải xem xét vi phạm ở mức độ nào để đưa ra mức phạt phù hợp”

Theo ông Cường, trong trường hợp của ông Rê cơ quan quản lý nhà nước cần vận dụng rất nhiều quy định và vận dụng cần có sự linh hoạt. Nếu ông Rê là kinh doanh buôn bàn thì đương nhiên phải xử lý vi phạm hành chính thật nặng, nhưng không có mục đích kinh doanh buôn bán chỉ là người tiêu dùng chỉ nên nhắc nhở là chính

“Nếu quả thực anh không biết, anh không cố tình thì anh Rê hoàn toàn có thể làm đơn xin lại. Đối với cơ quan nhà nước, cơ quan xử phạt trong trường hợp đó cũng nên giải quyết cho người ta cũng không nên phạt thẳng thừng. Cũng nên trả lại 100 USD cho họ và nhắc nhở” vị này khuyến nghị.

Được biết, đại diện Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chi nhánh Cần Thơ cũng đã có văn bản đề xuất, xem xét miễn giảm đối với anh Cà Rê gửi tới lãnh đạo TP. Cần Thơ. Nội dung tư vấn, trả lại tang vật 100 USD cho ông Cà Rê. Vì người ta hạn chế hiểu biết về pháp luật, thu nhập thấp nên xem xét miễn giảm tiền phạt hoặc miễn luôn, tùy lãnh đạo thành phố quyết định.

Giải đáp khúc mắc “chim mồi”

Không chỉ các chuyên gia tán thành quan điểm xem xét xử phạt hành chính nhắc nhở đối với ông Nguyễn Cà Rê mà không ít đại biểu Quốc hội cũng đã đưa ra đề xuất này bên hành lang Quốc hội vào cuối tuần qua.

“Song việc miễn phạt hay giảm hình phạt đối với anh Rê tưởng chừng đơn giản nhưng lại đặt ra 1 vấn đề khó khăn cho cơ quan quản lý nhà nước”, 1 chuyên gia ngân hàng cho hay.

Vị chuyên gia này lý giải: “Thực tế hiện nay đang tồn tại 2 luồng quan điểm khác nhau về vai trò của ông Rê trong sự việc này. Thứ nhất, nếu anh Rê là 1 người dân vô tình bán USD thì rõ ràng khi đổi 100 USD phạt 90 triệu là “quá nặng, quá vô lý” cần phải giảm hình phạt đối với anh Rê. Luồng ý kiến thứ 2, nghi ngờ ông Rê là “chim mồi” của cơ quan chức năng tỉnh Cần Thơ với đích đến là công ty Thảo Lực. Với quan điểm này, nếu anh Rê được miễn hình phạt hay giảm phạt hành chính xuống mức nhẹ càng làm cho nhiều người “hoài nghi” hơn vai trò của anh Rê? Thậm chí nhiều người còn đang đặt câu hỏi “Liệu đây có phải giải pháp để giải thoát cho chim mồi hay không?”

“Mặc dù phía cơ quan chức năng Cần Thơ đã đưa ra khẳng định rằng anh Rê không phải “chim mồi” mà chỉ đơn giản vô tình là nạn nhân trong sự việc lần này song còn rất nhiều người không tin vào lời giải thích này” vị này nhấn mạnh.

Đến nay dù chưa ngã ngũ mức phạt đối với anh Rê sẽ được cơ quan chức năng giải quyết thế nào song đây  được ví như "con dao hai lưỡi" đối với cơ quan quản lý nhà nước. Dù phạt nặng hay phạt nhẹ nếu không đưa ra được lập luận phù hợp để làm sáng tỏ vai  trò không phải "chim mồi" của anh Rê  trong sự việc này thì khó làm dư luận hết băn khoăn và bức xúc.