Những sự kiện quốc tế nổi bật của năm 2018

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: CNN.

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Quốc bắt đầu nổ ra vào tháng 7.2018 do những bất đồng trong các vấn đề như thị trường, quyền sở hữu trí tuệ, thâm hụt thương mại, gián điệp mạng và hành vi thương mại bất bình đẳng. Ngay khi phía Washington quyết định áp thuế, Bắc Kinh cũng nhất quyết đáp trả, dẫn tới việc giá trị hàng hóa mà Mỹ và Trung Quốc áp thuế lẫn nhau lần lượt là 250 tỷ USD và 110 tỷ USD.

Cuộc ganh đua này khiến nhiều người lo ngại về "Chiến tranh Lạnh mới" giữa Mỹ và Trung Quốc. Dù lãnh đạo hai nước mới đây nhất trí ngừng áp thêm thuế với hàng hóa của nhau, đây mới chỉ được coi là "giải pháp đình chiến" khó có thể giải quyết được mâu thuẫn gay gắt giữa hai nước.

Mỹ, Anh, Pháp không kích Syria

Hệ thống phòng không Syria khai hỏa đánh chặn tên lửa liên quân do Mỹ dẫn đầu vào hôm 14.4.2018. Ảnh: AP.

Vào ngày 14.4, liên quân 3 nước Mỹ-Anh-Pháp đã phóng tổng cộng 105 tên lửa hành trình, tấn công ba cơ sở bị nghi sản xuất, tàng trữ vũ khí hóa học của Syria, sau khi cáo buộc quân đội nước này dùng vũ khí hóa học tấn công dân thường ở thành phố Douma, Đông Ghouta làm khoảng 70 người chết.

Cuộc tấn công này đã vấp phải sự chống trả quyết liệt của hệ thống phòng không Syria, không gây ra nhiều thiệt hại nặng nào. Ngay sau đó, Nga và Syria đã lên tiếng chỉ trích cuộc tấn công là vô căn cứ và vi phạm luật quốc tế, gây ảnh hưởng xấu đến toàn bộ trật tự quan hệ quốc tế và kích động thêm làn sóng di cư tại Syria và cả khu vực.

Nhà báo Jamal Khashoggi bị giết hại

Nhà báo Ả Rập Saudi Jamal Khashoggi. Ảnh: AP.

Vào ngày 2.10.2018, nhà báo mang quốc tịch Ả Rập Saudi Jamal Khashoggi đã biến mất sau khi đi vào Lãnh sự quán Ả Rập Saudi tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) để làm thủ tục kết hôn. Sau nhiều tuần phủ nhận, chính phủ Ả Rập Saudi đã phải thừa nhận vị nhà báo đã bị một nhóm đặc vụ “nổi loạn” sát hại. Sau đó, Riyadh đã cho truy tố 11 người, trong đó 5 nghi phạm có thể lĩnh án tử hình.

Sự việc đã dấy lên làn sóng phẫn nộ toàn cầu bởi tính chất man rợ, khiến cho danh tiếng của Thái tử Ả Rập Saudi Mohammad bin Salman – nhà lãnh đạo thực thế của vương quốc – bị tổn hại nghiêm trọng. Các nước Mỹ, Pháp, Đức đã áp lệnh trừng phạt với những quan chức bị nghi ngờ liên quan đến sự việc. Thượng viện Mỹ mới đây cũng đã thông qua nghị quyết cáo buộc Thái tử ra lệnh giết nhà báo Khashoggi.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đắc cử nhiệm kỳ 4

Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: Getty.

Trong cuộc bầu cử ngày 18.3.2018, đương kim Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tái đắc cử với tỷ lệ phiếu áp đảo 76%. Với thắng lợi này, ông Putin sẽ tiếp tục làm chủ Điện Kremlin tới năm 2024. Chiến thắng cũng biến ông trở thành một trong những nhà lãnh đạo cầm quyền lâu năm nhất kể từ thời Joseph Stalin của Liên Xô cũ.

Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy sự ủng hộ của người Nga đối với Tổng thống Putin tăng lên trong những thời điểm Moscow căng thẳng với phương Tây.

Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un. Ảnh: Getty.

Vào ngày 12.6, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un đã có cuộc gặp gỡ lịch sử tại Khách sạn Capella (đảo Sentosa, Singapore). Đây là lần đầu tiên một Tổng thống Mỹ tại nhiệm gặp gỡ một nhà lãnh đạo Triều Tiên kể từ sau Chiến tranh Triều Tiên (1950 – 1953).

Sau thượng đỉnh, Tổng thống Trump cam kết sẽ đảm bảo an ninh cho Triều Tiên còn Chủ tịch Kim tái khẳng định cam kết kiên định và vững chắc để phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Mỹ và Triều Tiên cam kết thiết lập quan hệ Mỹ - Triều mới thể theo nguyện vọng của nhân dân hai nước vì hòa bình và thịnh vượng. Hai nước sẽ cùng nhau xây dựng một cơ chế hòa bình lâu dài và ổn định trên bán đảo Triều Tiên.

Hội nghị thượng đỉnh liên Triều

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-in bắt tay với Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in tại Bàn Môn Điếm. Ảnh: Getty.

Quan hệ hai miền Triều Tiên chứng kiến bước ngoặt lịch sử vào ngày 27.4, khi Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un lần đầu tiên gặp nhau tại Khu Phi quân sự (DMZ) nhằm thảo luận về phi hạt nhân hóa, xây dựng hòa bình vĩnh viễn trên bán đảo và phát triển quan hệ liên Triều.

Ngay 1 tháng sau (26.5), Tổng thống Moon đã bất ngờ có cuộc gặp lần hai với Chủ tịch Kim tại DMZ nhằm tái nhất trí lập trường hướng tới hòa bình và cam kết hướng tới phi hạt nhân hóa, tạo điều kiện cho thượng đỉnh Mỹ - Triều diễn ra như kế hoạch.

Vào hôm 18.9, ông Moon đã bay tới thăm Bình Nhưỡng và có hội nghị thượng đỉnh lần thứ 3 và ông Kim nhằm thúc đẩy tiến trình phi hạt nhân hóa đang bế tắc.

Nga bắt tàu chiến Ukraine

Ba tàu chiến Ukraine bị phía Nga bắt giữ. Ảnh: TASS.

Vào ngày 25.11, cảnh sát biển Nga đã nổ súng bắt ba tàu chiến Ukraine đang tìm cách băng qua eo biển Kerch để tiến vào Biển Azov. Moscow cáo buộc các tàu chiến Ukraine đã không thông báo trước cho các nhà chức trách Nga, xâm phạm lãnh hải và phớt lờ yêu cầu quay đầu. Trong khi đó, Kiev khẳng định hải quân của họ chỉ đang thực hiện quyền tự do hàng hải.

Nga tuyên bố sẽ xét xử các thủy thủ Ukraine bị bắt. Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko phản ứng bằng cách thiết quân luật trong vòng 30 ngày tại các khu vực giáp biên giới Nga, đồng thời kêu gọi phương Tây có các biện pháp can thiệp.

Theo Sputnik, vụ việc đã “đốt nóng” căng thẳng âm ỉ nhiều năm qua giữa Nga và Ukraine kể từ sau sự kiện Maidan và bán đảo Crimea sát nhập vào Nga.

Biểu tình đốt cháy nước Pháp

Những người biểu tình "Áo vàng" ở Khải Hoàn Môn (Paris, Pháp). Ảnh: Getty.

Vào hồi đầu tháng 11, do bất mãn với tình trạng chất lượng cuộc sống giảm, giá cả sinh hoạt tăng, nhiều người dân – chủ yếu là người có gốc gác ở các vùng nông thôn, thường xuyên phải di chuyển xa để đi làm – đã xuống đường biểu tình phản đối quyết định áp thuế bảo vệ môi trường lên xăng dầu mới của chính phủ. Rất nhanh chóng, các cuộc tuần hành ôn hòa đã biến thành những cuộc đụng độ bạo lực giữa cảnh sát và những người biểu tình “Áo Vàng”.

Sau đó, chính phủ Pháp đã phải nhân nhượng, quyết định hủy loại thuế mới và hứa cải thiện chất lượng đời sống. Tuy nhiên, những người biểu tình thuộc phong trào “Áo Vàng” vẫn không hài lòng, kêu gọi Tổng thống Emmanuel Macron từ chức.

Cuộc giải cứu đội bóng Thái Lan

Huấn luyện viên cùng các thành viên đội bóng Lợn Hoang mắc kẹt trong hang. Ảnh: Hải quân Thái Lan.

Vào hôm 23.6, đội bóng nhí Thái Lan “Lợn Hoang” đã vào thám hiểm hang Tham Luang ở phía bắc nước này. Tuy nhiên, mưa lớn gây ra lũ đã làm ngập hang, khiến cho cả nhóm bị kẹt trong 9 ngày trước khi được các thợ lặn tìm thấy. Ngay sau đó, một cuộc giải cứu kịch tính nhất năm với sự tham gia của khoảng 1.000 chuyên gia, thợ lặn, đặc nhiệm và binh sĩ tinh nhuệ nhất từ 8 quốc gia đã được triển khai để cứu đội bóng ra ngoài.

Vào ngày 10.7, sau nhiều nỗ lực lên kế hoạch, thảo luận phương án, thành viên cuối cùng của đội bóng đã được đưa ra ngoài an toàn. Cuộc giải cứu đã thành công tốt đẹp dưới sự tán dương của cả thế giới.

Mỹ rút khỏi Hiệp ước INF với Nga

Tổng thống Mỹ Ronald Reagan (phải) và Tổng thống Liên Xô Mikhail Gorbachev ký Hiệp ước INF vào ngày 12.8.1987. Ảnh: Reuters.

Vào hôm 18.12, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov tuyên bố phía Mỹ đã chính thức xác nhận việc rút khỏi Hiệp ước Các lực lượng Hạt nhân Tầm Trung (INF) được ký kết với Liên Xô (sau này là Nga) vào năm 1987. Lý do mà Mỹ đưa ra là Nga đã vi phạm điều khoản cấm phát triển, chế tạo các tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình phóng từ đất liền có tầm bắn 500-5.500km. Phía Nga đã phủ nhận cáo buộc này, đồng thời cho biết sẵn sàng nếu Mỹ tìm cách đặt các tên lửa tầm ngắn hoặc tầm trung có khả năng mang đầu đạn hạt nhân ở châu Âu.