Phiên chợ Na Mèo ngày cuối năm

Phiên chợ này chỉ họp vào mỗi sáng thứ Bảy hằng tuần. 

Nhộn nhịp chợ phiên cuối năm

Trong cái không khí se lạnh của tiết trời vùng cao vào xuân, phiên chợ Na Mèo cuối năm đông vui, nhộn nhịp khác thường. Theo lời kể của bà Lò Thị Pi (70 tuổi) ở bản Na Mèo, xã Na Mèo: “Chợ biên giới Na Mèo không biết có từ bao giờ, chỉ biết rằng cứ hằng tuần vào sáng thứ Bảy, bà con các dân tộc hai nước Việt – Lào, lại gặp nhau tại phiên chợ”.

Hàng nông sản tự người dân hai nước sản xuất

Bắt đầu từ chiều thứ Sáu, đồng bào các dân tộc Mông, Thái, Mường…từ khắp các nẻo đường, các bản làng xa xôi như Mùa Xuân, Xía Nọi, Ché Lầu….lại vượt suối, băng dốc để xuống trung tâm bản Na Mèo để kịp dự phiên chợ cuối cùng của năm; người và xe ở các huyện dưới xuôi cũng như ở bên nước bạn Lào cũng tấp nập mang hàng hóa đến chợ, bày bán dọc tuyến đường trung tâm xã Na Mèo.

Anh Thao Văn Đua, dân tộc Mông, ở bản Mùa Xuân, xã Sơn Thủy (Quan Sơn), cho biết: “Năm nào cũng vậy, phiên chợ Tết nào mình cũng xuống chợ để sắm Tết cho gia đình. Vì đường xa nên đã phải đi từ chiều hôm trước để cho kịp phiên chợ buổi sáng thứ Bảy. Giờ thì mình đã mua được thuốc lào cho bố, quần áo mới cho con trai và bánh kẹo cho ngày Tết rồi”.

Tuần nào cũng vậy, từ 6h30’ sáng thứ Bảy, trạm Hải quan cửa khẩu quốc tế Na Mèo bắt đầu mở cửa để đón những người dân từ Lào sang chợ mua bán và vui chơi. Trong phiên chợ xuân cuối cùng của năm, người đi chợ đông hơn, lượng hàng hóa phong phú, đa dạng hơn, tất cả đều mang đặc trưng riêng của mỗi dân tộc Việt - Lào: Từ những chiếc chiếu nhựa, quần áo, vải vóc, đến những con gà, con lợn cắp nách, hay vài con dúi, con sóc người dân bắt được ở rừng từ ngày hôm trước, tất cả đều được đưa đến chợ để bán vào mỗi dịp cuối tuần.

Mặc dù hàng hóa không đa dạng, phong phú như dưới xuôi nhưng người đến chợ thì rất đông. Dọc theo những quầy hàng trong chợ, những khách hàng người Việt, cũng như người Lào mua bán tấp nập, trên gương mặt ai ai cũng rạng rỡ đến lạ kỳ.

Chị Lương Thị Việt – Người dân tộc Mường (bản Na Hồ, xã Sơn Điện) chia sẻ: “Đến với phiên chợ này, mỗi người một tâm trạng, với những người bán hàng thì mong bán đắt hàng, với người trẻ tuổi đang yêu thì mong gặp lại người yêu, các chị em phụ nữ chúng tôi thì muốn tìm mua được nhiều mặt hàng ưng ý để chuẩn bị cho gia đình mình một cái Tết thật chu đáo”.

Có lẽ vui nhất vẫn là đám trẻ nhỏ, cả đêm háo hức dậy sớm để theo bố mẹ đi chợ, để tha hồ ngắm nhìn những đồ chơi ngộ nghĩnh, lạ mắt và được diện những bộ quần áo mới mà bố mẹ vừa mới mua.

Nơi gắn kết tình hữu nghị Việt – Lào

Đi chợ Na Mèo, là người ta có thể sử dụng cùng một lúc hai loại tiền: Việt Nam đồng và tiền Kíp Lào. Ông Hà Thanh Sơn – Dân tộc Thái (bản Sộp Huối, xã Na Mèo) cho biết: “Khi mua bán hàng hóa, người mua thanh toán bằng tiền Việt hay tiền Lào đều được. Điều đặc biệt hơn, dù bất đồng ngôn ngữ, nhưng ai cũng có thể mua hàng hóa mình cần, bằng cách ra hiệu các ngón tay để phát giá sản phẩm. Ở chợ Na Mèo, không có việc mặc cả hay trả giá. Mua được hay không cũng đều rất nhẹ nhàng, vui vẻ.

Phiên chợ Na Mèo ngày thứ Bảy.

Người dân đến Na Mèo không đơn thuần chỉ là mua bán, sắm sanh các vật dụng cần thiết, mà dường như đã trở thành một nhu cầu tất yếu. Chị Khăm Lanh, ở Bản Lơi (huyện Viêng Xay, Hủa Phăn, Lào), tâm sự: “Đi chợ phiên Na Mèo đối với chúng tôi như đi hội vậy. Nhiều khi đi chợ cũng chỉ mua vài mớ rau, dăm ba lạng thịt… nhưng vui nhất là được trò chuyện, gặp gỡ với anh em, bè bạn sau một tuần lao động vất vả”.

Chợ Na Mèo không đơn thuần là nơi mua bán, trao đổi hàng hóa mà còn là nơi giao lưu, nơi thanh niên nam nữ từ các bản làng xa xôi hẹn hò, tìm bạn. Những ngày cận Tết, đêm ở cửa khẩu Na Mèo tưng bừng lạ thường.

Ánh đèn cao áp từ cửa khẩu soi rõ mặt người, từng tốp thanh niên nam nữ người Mông, Thái, Mường ở vùng rẻo cao Cha Khót, Ché Lầu, Xía Nọi... dập dìu xuống chợ, váy áo thổ cẩm rực rỡ sắc màu. Có lẽ vì thế, chẳng biết từ bao giờ chợ Na Mèo đã thực sự trở thành sợi dây gắn kết tình cảm thiêng liêng của đồng bào các dân tộc ở 2 huyện vùng biên giới Quan Sơn – Viêng Xay.

Trung tá Lê Khắc Hiệu – Phó Đồn biên phòng Cửa khẩu Na Mèo, khẳng định: “Chợ Na Mèo có vai trò quan trọng trong sản xuất và đời sống của nhân dân cả hai bên biên giới Việt – Lào. Những ngày cuối năm, số người đến chợ lên đến cả nghìn người, đặc biệt nhân dân nước bạn Lào chiếm gần một nửa. Mọi người đến đây đều rất cởi mở, thoải mái, vui vẻ. Từ lâu lắm rồi, việc xô xát trong buôn bán giữa nhân dân hai nước ở chợ không xảy ra”.

Đến giữa buổi trưa, chợ vãn, hầu như ai cũng đã tìm mua cho mình những đồ cần thiết và chuẩn bị ra về. Người ở bản xa thì nhanh chân về sớm cho kịp về nhà trước khi trời tối, người ở gần thì dùng dằng như muốn níu giữ thời gian để cho phiên chợ được lâu hơn, cho niềm vui được trọn vẹn hơn. Những cái bắt tay thật chặt, họ hẹn nhau ở phiên chợ đầu xuân năm sau.

Hồng Đức - Hoài Thu