Người khiến Triều Tiên, Iran phải dè chừng nhất không phải Trump

Kể từ sau cuộc gặp giữa tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un ở Hà Nội hồi cuối tháng 2 vừa qua, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton bị nhìn nhận là một trong những người ở phía Mỹ với quan điểm thái độ rất cứng rắn đối với Triều Tiên tác động tới ông Trump đến mức làm cho cuộc thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên thứ hai trong lịch sử không được thành công.

Mới đây, ông Bolton công khai cho rằng việc Triều Tiên lại phóng tên lửa đã vi phạm những nghị quyết của HDBA LHQ về trừng phạt Triều Tiên. Cáo buộc này rất nặng nề cả về chính trị an ninh thế giới lẫn luật pháp quốc tế bởi nếu đúng như thế thì không chỉ có nghĩa ông Kim Jong-un không thực hiện đúng những gì đã trao đổi với ông Trump mà còn tiến trình hoà bình và hoà giải giữa Mỹ và Triều Tiên chẳng khác gì bị đẩy lùi trở về điểm xuất phát ban đầu. Tuy nhiên, ông Trump đang ở thăm Nhật Bản lại thể hiện quan điểm thái độ khác. Ông Trump cho biết bản thân không nghĩ và không nhìn nhận như ông Bolton và vẫn tin tưởng là phía Triều Tiên thực hiện những gì đã cam kết.

Liên quan đến quan hệ của Mỹ với Iran cũng thấy có tình trạng là ông Bolton làm rất găng, ráo riết thúc đẩy chuẩn bị chiến tranh với Iran trong khi ông Trump luôn quả quyết là không có ý định tiến hành chiến tranh với Iran. Việc ông Trump quyết định đưa thêm 1500 lính Mỹ đến khu vực vùng Vịnh chắc chắn cũng là kết quả tác động của ông Bolton. Nhưng cũng ở Nhật Bản, ông Trump lại một lần nữa xác nhận với thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe là bản thân không có ý định phát động chiến tranh với Iran. Vậy là trong nội bộ Mỹ có sự khác biệt quan điểm rõ nét và công khai. Câu hỏi đặt ra ở đây là thực sự như thế hay phía Mỹ hiện đang cố tình tỏ ra như thế.

Không phải mãi tận bây giờ trên cương vị hiện tại trong bộ máy chính quyền Mỹ, ông Bolton mới thể hiện thái độ thù địch Iran và Triều Tiên cũng như theo đuổi đường lối cứng rắn với hai đối tác này cũng như luôn cho rằng chỉ sử dụng chiến tranh thì Mỹ mới khuất phục được họ. Trước đấy, trên cương vị nào ông Bolton cũng không dấu diếm quan điểm thái độ và chủ ý ấy. Quan điểm của ông Trump là không mặn mà với việc phát động chiến tranh ở bên ngoài nước Mỹ. Người này tôn thờ và tin tưởng sức mạnh quân sự của nước Mỹ nhưng không nhìn nhận việc phát động chiến tranh là cách thức hiệu quả nhất để bảo vệ và thực hiện lợi ích chiến lược của nước Mỹ. Trong suy xét của ông Trump, "Nước Mỹ trước hết" và phát động chiến tranh ở bên ngoài nước Mỹ không phù hợp với nhau.

Cho nên ở đây chỉ có thể là một trong hai khả năng sau.

Thứ nhất, giữa ông Trump và ông Bolton nói riêng và trong nội bộ chính quyền của ông Trump nói chung có sự bất đồng quan điểm thật sự về sử dụng chiến tranh để xử lý quan hệ hiện tại của Mỹ với Iran và Triều Tiên. Ông Bolton xem ra cho rằng hiện tại không chỉ có điều kiện thuận lợi mà còn là cơ hội cuối cùng để thoả ước là phát động chiến tranh với Iran và Triều Tiên. Với ông Trump thì người này có thể làm được việc ấy chứ còn với tổng thống khác của nước Mỹ sẽ không thể nữa.

Nếu như vậy thì ông Bolton phải vội bởi thời gian không còn nhiều cho việc thực hiện chủ ý này.Thứ hai là khả năng có sự phân vai nhất định giữa ông Trump và cộng sự. Như kẻ tung, người hứng. Ông Trump để cho cộng sự leo thang căng thẳng, làm găng và gia tăng áp lực đối với Iran và Triều Tiên trong khi bản thân mình lại ôn hoà và kiềm chế. Khả năng này đưa lại cho ông Trump cái lợi là thực thi được sách lược "gia tăng áp lực tối đa"đối với Iran và Triều Tiên trong khi vẫn giúp ông Trump giữ cầu đối thoại trực tiếp với Iran và Triều Tiên. Ông Trump và cộng sự tận lợi ở đây cảm nhận chung của thế giới bên ngoài là để ý đến biểu lộ thái độ của ông Trump là chính, nhưng cũng lại không thể không phòng ngừa khả năng ông Trump bất ngờ thay đổi quan điểm và chịu nghe theo những cộng sự như ông Bolton. Duy trì tình trạng hư hư thực thực này luôn có lợi nhiều nhất cho ông Trump, luôn giúp người này dễ bề tiến thoái.

Xem ra, khả năng này sát gần sự thật hơn cả. Nó phù hợp với tính cách và mô thức mưu tính của ông Trump. Hơn nữa, ông Bolton và những người khác đều đủ thực tế và tỉnh táo để ý thức được rằng muốn tại vị lâu hơn thì không nên đối lập quan điểm với ông Trump.