Đồng bóng thì nước ta có nhiều, cả chính thống lẫn... ngoài luồng. Thì hầu đồng được công nhận di sản văn hóa là chính thống chứ gì? Còn ngoài luồng thì nhan nhản khắp chợ cùng quê chỗ nào chả có, từ lên đồng, nhập đồng đến vô vàn cách thức khiến các con nhang đệ tử cứ đứ đừ mà... sái cổ.
Nhưng vừa rồi xuất hiện danh xưng Nữ hoàng văn hóa tâm linh thì quả là thiên hạ đệ nhất... choáng. Và té ra là có danh hiệu ấy thật, được trao bởi một quan chức hàm thứ trưởng của Bộ Văn hóa. Theo tôi biết, vị cựu thứ trưởng này là một vị rất lịch lãm và am hiểu, một nghệ sĩ có tài, thế mà chả hiểu sao mà ông lại làm cái việc mà đến giờ, một số báo hỏi lại thì ông cũng... ngớ ra không giải thích nổi.
Trên mạng xuất hiện giấy mời Nữ hoàng văn hóa tâm linh Việt Nam, Nữ hoàng thực phẩm Việt Nam… tham dự chung kết trao giải Nữ hoàng thương hiệu Việt Nam 2019.
Cái chức danh nữ hoàng ấy đã kỳ lạ rồi, nhưng cái chuyện còn kỳ lạ hơn, là nữ hoàng hầu đồng "có thương hiệu" ấy được bầu vào cái gọi là Ban Phát triển thương hiệu và Chống hàng giả Việt Nam, và giữ chức phó ban.
Thú thật tôi đọc tin mà hoa cả mắt. Hoa mắt trước hết là người ta bầu cô hầu đồng này vào Ban Phát triển thương hiệu và Chống hàng giả ấy để làm gì, liệu có thể nhập đồng mà bảo vệ được thương hiệu, mà vạch mặt được hàng giả không? Thứ nữa là loằng ngoằng xuất xứ của cái ban kỳ lạ này. Thì ra nó như thế này, xin tóm tắt để bạn đọc đỡ mệt đầu, ban này trực thuộc Viện Công nghệ chống làm giả. Viện này lại thuộc Hiệp hội Chống hàng giả và Bảo vệ thương hiệu Việt Nam. Và đây chính là đơn vị từng vinh danh Vinaca - công ty lừa, sản xuất thuốc ung thư bằng... than tre, và sếp cao nhất của công ty này vừa nhận 22 năm tù vì tội sản xuất thuốc giả. Thực ra đoạn tóm tắt vừa rồi là tôi... copy lại của anh bạn tôi, cũng là nhà báo, chứ nói thật tôi không đủ kiên nhẫn để đi theo cái thứ loằng ngoằng như đa cấp của mấy cái công ty, ban bệ ấy.
Thế mà nó vẫn hoành phết. Đây là nơi thường xuyên tổ chức các cuộc tôn vinh doanh nghiệp. Tất nhiên, một cách thông thường, chả ai đi tôn vinh không? Nước ta giờ có rất nhiều cuộc tôn vinh, không tỉnh táo thì sẽ chìm trong mớ hư danh ấy. Cái danh "Nữ hoàng văn hóa tâm linh" nghe mà không phát ngốt à, thế mà cũng rất hân hoan, rất vinh dự tự hào đón nhận. Cứ nhìn cô Phạm Nữ Hiền Ngân hoan hỉ ôm hoa chụp ảnh, bên cạnh những lẵng hoa tặng đích danh cô với chức danh nữ hoàng phó ban thì biết.
Các phó, trưởng ban trong buổi lễ ra mắt Ban Phát triển thương hiệu và Chống hàng giả VN ngày 28/6. Ảnh: Ban PTTHDN&CHG VN.
Rộng ra, thấy chuyện này ở nước ta không còn là cá biệt.
Thứ nhất là thói háo danh, hư danh ăn rất sâu, rất nặng rồi. Và những ông/bà láu cá đánh trúng chỗ này của những vị háo danh ấy. Thế là hàng loạt danh hiệu, hàng loạt danh xưng rất khủng ra đời. Ngay hoa hậu thôi, nước ta hiện giờ có rất nhiều danh hiệu đến mức nếu một người bình thường thống kê cho hết những danh hiệu hoa hậu đang hiện diện hàng ngày trên đất nước ta, thì hoặc người đó có bộ não của Trạng nguyên Nguyễn Hiền hoặc phải... vào trại tâm thần.
Thứ 2 là người ta nhân danh những điều tốt đẹp để... đánh quả. Cái Ban Chống hàng giả và Bảo vệ thương hiệu chả oách à, thế mà đã làm gì để chống hàng giả, để giúp các doanh nghiệp bảo vệ thương hiệu, hay là chỉ... thu tiền rồi phong danh hiệu. Nghe đâu cũng ban này đang chuẩn bị tổ chức cuộc thi chung kết "Nữ hoàng thương hiệu Việt Nam" tại Hà Nội vào ngày 13/7 tới mà Sở Văn hóa Thể thao Hà Nội... chưa biết gì. Cũng nghe đâu, giấy phép cuộc này lấy ở một tỉnh khác, nhưng mang về Hà Nội cho... oai. Một trong những "điều kiện" để oai là phải có quan chức đến dự, và phát trực tiếp trên một kênh truyền hình nào đó. "Mít tơ oai" ở nước ta nhiều khi cũng khá... giản dị.
Một ban chống hàng giả, đi tặng danh hiệu cho một sản phẩm giả, mà sản phẩm giả ấy hết sức nguy hiểm, là đụng đến sức khỏe nhân dân, và hết sức ác độc là trấn lột cả niềm tin và tiền bạc của những người thuộc loại khổ nhất trong xã hội, những người ung thư, có bệnh thì vái tứ phương, phải vét những đồng tiền cuối cùng, của cải cuối cùng, vay mượn từng đồng cắc để chữa bệnh. Và công đoạn trao danh hiệu cho loại thuốc giả này chắc chắn là một mắt xích của chuỗi lừa ấy. Thế mà cái ban, cái hội ấy vẫn bình chân như vại, vẫn tiếp tục tác oai tác quái thì lạ thật. Hết sức lạ.
Thương trường là chiến trường, là để nói đến sự khốc liệt của môi trường kinh doanh, chứ không phải chiến trường là dồn người nghèo tới tận cùng của cái nghèo, còn mình thì phè phỡn, thì làm hết chuyện bậy bạ nọ tới kỳ lạ kia.
Cái vụ "phong hầu phong tước" này còn hết sức hài hước ở chỗ, có 5 vị trong "ban chỉ huy" cao cấp ấy, nghe đâu đến 4 vị xin rút rồi. Nữ hoàng tâm linh cũng đã xin rút. Ừ thôi, biết mình sức yếu, rút là một cách ứng xử văn hóa. Nhưng cái danh xưng nữ hoàng thì vẫn hiện diện đấy...
Đồng bóng thật...