Chuyên gia Nhật báo cáo Thủ tướng lùi công bố thí điểm trên sông Tô Lịch

Ngày 16/7, Chủ tịch Tổ chức xúc tiến Thương mại-Môi trường (Tổ chức) Nhật Bản đã chính thức gửi Công văn tới Thủ tướng Chính phủ, Bộ TNMT, UBND TP. Hà Nội, các Sở, ngành, đơn vị liên quan về việc Báo cáo sự việc và Thông báo lùi thời gian lấy mẫu, đánh giá và công bố kết quả giai đoạn thí điểm.

Theo công văn của Tổ chức này, vào ngày 9/7/2019, thực hiện chủ trương của UBND TP. Hà Nội về công tác phục vụ thoát nước mùa mưa theo quy định, Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội (Thoát nước Hà Nội) đã mở cửa xả nước hồ Tây vào sông Tô Lịch do mực nước của hồ Tây đang cao hơn quy định khoảng 25 cm. 

Do vậy, trong 3 ngày từ 9-12/7, khoảng hơn 1,5 triệu m3 nước Hồ Tây đã được xả vào trực tiếp đầu nguồn sông Tô Lịch nơi có khu thí điểm làm sạch nước sông Tô Lịch của dự án chúng tôi đang thực hiện.

Sau khi Công ty Thoát nước Hà Nội xả nước từ hồ Tây ra sông Tô Lịch khiến khu vực thí nghiệm của các chuyên gia Nhật Bản bị ảnh hưởng.

"Chúng tôi đánh giá rằng, đây là nguyên nhân khách quan và đảm bảo an toàn cho TP trong mùa mưa nên việc xả nước là theo đúng quy định của UBND TP", công văn nêu rõ.

Tuy nhiên, Tổ chức Nhật Bản cho rằng, nếu việc thực hiện dự án trên cả dòng sông Tô Lịch, từ đầu nguồn phía bên kia đường Hoàng Quốc Việt cho đến cả dòng sông, thì hệ vi sinh vật có lợi được kích hoạt liên tục, và càng có dòng chảy thì hệ vi sinh vật này càng dễ khuếch tán và có tác dụng phân giải chất ô nhiễm.

Nhưng lần này Tổ chức thử nghiệm và đánh giá kết quả chỉ trong đoạn 300m ở đầu nguồn, nên với lượng nước xả là 1,5 triệu m3 xả vào khu thí điểm của công nghệ Nhật Bản gấp 10 lần lượng nước thải/ngày đêm từ 280 cống chảy vào sông Tô Lịch nhưng lại chỉ chảy cuồn cuộn vào khu xử lý từ 1 cửa xả đầu nguồn duy nhất.

Mặc dù, hệ thống máy nano được gia cố và các bọt khí nano được tạo ra liên tục nên không bị ảnh hưởng bởi việc xả nước. Tuy nhiên, sau khi chuyên gia Nhật Bản kiểm tra hệ vi sinh vật của tấm Bioreactor thì thấy toàn bộ hệ vi sinh vật có lợi do các tấm Bioreactor kích hoạt trong vòng gần 2 tháng qua đã trong chốc lát bị cuốn trôi và không còn ở khu 300m để đánh giá nữa. 

Khu vực thí nghiệm của các chuyên gia Nhật Bản sau khi việc xả nước từ hồ Tây ra sông Tô Lịch kết thúc vài ngày sau đó.

"Nếu làm trên cả dòng sông, thì dù hệ vi sinh vật có lợi có trôi khuếch tán đi, và cả dòng sông có bọt khí nano thì có thể lấy mẫu thêm ở các vị trí trên giữa nguồn và hạ nguồn dòng sông thì vẫn đánh giá được kết quả. Do vậy, gần như chúng tôi phải làm lại từ đầu và cần thời gian tối thiểu trên 1 tháng để kích hoạt trở lại hệ vi sinh vật có lợi thì lấy mẫu đánh giá ở khu vực thí điểm mới chính xác, khách quan", công văn nhấn mạnh.

Đáng chú ý, Tổ chức xúc tiến Thương mại-Môi trường Nhật Bản dự kiến lùi thời gian thí điểm thêm 2 tháng tới ngày 17/9/2019.

Đồng thời, tổ chức này đề nghị điều chỉnh việc xả nước từ Hồ Tây sau khi thí điểm hoàn thành, trừ trường hợp bất khả kháng bão lũ tràn về gây mất an toàn cho Hồ Tây thì bắt buộc phải xả nước.

Bên cạnh đó, Tổ chức Nhật Bản này cũng cho biết, được sự giúp đỡ của các cơ quan chức năng, công việc triển khai dự án, kết quả bước đầu rất khả quan dưới cả góc độ kỹ thuật và thực tế cảm nhận của người dân sống cạnh khu thí điểm.

Trước đó, sáng 16/5, TP. Hà Nội đã khởi động dự án thí điểm làm sạch một đoạn sông Tô Lịch bằng công nghệ Nano-Bioreactor. Trong gần một giờ đồng hồ, hàng chục chuyên gia và công nhân đã lắp đặt hai hộp thiết bị xuống đáy sông, đoạn từ ngã tư Bưởi - Hoàng Quốc Việt xuôi về phía Cầu Giấy.

Sau hơn 1 tháng thử nghiệm, ông Nguyễn Tuấn Anh - Chủ tịch HĐQT Công ty cải thiện môi trường Nhật -Việt (đơn vị triển khai công nghệ Nano-Bioreactor) thông tin, sau thời gian thử nghiệm, công nghệ này đã của bùn đã giảm từ 15-20 cm, nồng độ khí độc hydro sunfua (H2S), khí amoniac (NH3) gây mùi hôi thối cũng giảm hẳn.

Trung tâm Chất lượng và Bảo vệ tài nguyên nước (Bộ Tài nguyên Môi trường) cho biết, kết quả test nhanh cho thấy thấy nước ở khu vực đặt máy xử lý theo công nghệ Nhật Bản đã được cải thiện, nồng độ oxy hòa tan trong nước (DO) cao hơn khu vực chưa xử lý; nước sông trong hơn và giảm độ cặn lơ lửng.